Một thoáng Sicilia
Một ngày thu cuối tháng 8, tôi bay từ Nice (Pháp) sang thủ phủ Palermo của đảo Sicilia bằng máy bay Mc Donnell Douglas MD-80 của hãng hàng không Alitalia. Chiếc máy bay 2 động cơ phản lực lắp phía đuôi này thường được mệnh danh là taxi bay vì chở được nhiều khách và điều khiển dễ dàng. Bay 1 giờ 30 phút thì tới sân bay Fiucimiano Rome, sau đó nối chuyển bay để đi Palermo. Tôi có cảm giác các phi công Italy lái máy bay như lái xe đua Ferrari, chạy nhanh, ngoặt gấp làm nhiều nhiều hành khách đứng tim.
Người soát vé ở cửa ra sân bay Fiucimino (Rome) rất hài hước. Thấy tôi là người ngoại quốc, anh kiểm tra hộ chiếu rồi… vờ đưa nhầm cho cô gái Sicilia xinh đẹp đứng bên cạnh tôi trước khi cười rất tươi và xin lỗi, bằng… tiếng Italia, dù biết tôi nói tiếng Pháp và Anh.
Rời sân bay Rome, máy bay bay dọc bờ biển, ở độ cao tương đối thấp, vì thế tôi có thể quan sát thấy các thành phố dọc bờ biển Địa Trung Hải lung linh ánh điện sáng lấp lánh như những chuỗi ngọc trai đeo cổ.
Tôi tranh thủ tìm hiểu thông tin về đảo Sicilia qua cuốn Guide Routard mang theo trong túi xách. Theo truyền thuyết, đảo Sicilia, còn được người Hy Lạp gọi là Trinacria từ thế kỷ thứ III trước Công nguyên, do thần Dionysos, chúa tể rượu vang trong thần thoại Hy Lạp xây dựng nên và giao quyền cai quản, bảo vệ hòn đảo tuyệt đẹp này cho nữ thần đầu người mình rắn Meduse, một trong 3 người em gái của phù thủy Gorgones. Cũng chính Dionysos đã thành lập thị trấn Tindari ở phía Bắc đảo Sicilia vào năm 396 trước Công nguyên. Tại thị trấn Tindari, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy rất nhiều tượng và phù điêu Trinacria: đầu của Meduse với tóc là những con rắn uốn lượn quanh 3 bông lúa mì, tượng trưng cho sự phì nhiêu, màu mỡ của đảo Sicilia; 3 chân gập một nửa, tạo cho người xem có cảm giác là 3 chân này luôn chuyển động, tượng trưng cho 3 cạnh nhô ra của đảo là Peloro, Passero và Lilibero.
Máy bay tới sân bay Falcone-Borsellino Palermo vào 11 giờ 30 tối, chậm 40 phút so với dự kiến. Đây là sân bay lớn nhất đảo Sicilia và là một trong những sân bay lớn nhất Italy, với hơn 5 triệu lượt khách trung chuyển mỗi năm.Vừa kéo va ly ra tới cửa, tôi đã thấy cả gia đình Việt kiều Trần Thị Hằng cùng chồng là Giuseppe Giusto và hai con nhỏ là Salvatore và Daniela ra đón. Giuseppe Giusto, 50 tuổi, làm nghề kiểm lâm trên đảo Sicilia. Hằng, 33 tuổi, sang Italia từ năm 1995, làm bác sĩ châm cứu ở thị trấn Alcamo, cạnh thành phố Palermo.
Alcamo, thị trấn pháo đài
Sân bay Palermo nằm cách thị trấn Alcamo 50 km nên khi chúng tôi về tới nhà đã 1 giờ đêm. Sau khi đưa bọn trẻ đi ngủ, Hằng nấu mì gói, còn tôi và Giuseppe ngồi uống rượu Nero d’Avola/Merlot của đảo Sicilia. Chai rượu tương đối ngon, nhưng vì quá mệt sau chuyến đi dài nên tôi chỉ mong bữa ăn chóng xong để được nghỉ ngơi. Đêm Sicile khá lạnh nên tôi ngủ rất ngon, chỉ thức dậy lúc 8 giờ sáng.
Cà phê Sicilia rất ngon, nhưng đặc tới mức người Việt Nam có thể gọi là “cà phê cắm tăm” được. Khi Hằng dịch câu nói đùa này của tôi cho Giuseppe nghe, anh rất khoái và ép tôi uống thêm một tách nữa.
Chúng tôi rời nhà lúc 9 giờ sáng để đi tham quan một số danh thắng của thị trấn Alcamo. Điểm đến đầu tiên của chúng tôi là Lâu đài - Pháo đài Alcamo. Alcamo là thị trấn được thành lập vào năm 828 bởi một tướng người Arab tên là Al-Kamuk. Thị trấn nằm ở độ cao 256 m so với mực nước biển và trấn giữ vùng Tây Bắc của đảo Sicilia. Do trong lịch sử, đảo Sicilia luôn bị các các quốc gia láng giềng nhòm ngó nên lâu đài Alcamo được xây dựng vững chãi như một pháo đài với tường thành cao 5m, tháp canh chính hình vuông và hai tháp canh phụ hình tròn với các lỗ châu mai và các khe hở cho binh lính có thể bắn tên, ném đá quân địch.
Chúng tôi rẽ vào thăm nhà thờ và khu phố cổ. Kiến trúc ở đây mang đậm nét Arab với những ngôi nhà có vòm và hành lang sâu hun hút. Kiến trúc mới cho tới tận thế kỷ thứ 15-16 mới được đưa vào Alcamo.
Castellamare del Golfo, làng đánh cá sôi động về đêm
Từ trung tâm thị trấn Alcamo, chạy xe chừng 15 phút, chúng tôi vào làng đánh cá ven biển Castellammare del Golfo và tham quan pháo đài cổ án ngữ ngay cảng biển. Trong pháo đài có một bảo tàng với những hiện vật lịch sử và một số ngư cụ của dân làng chài. Kết thúc cuộc đi thăm pháo đài, đồng hồ đã chỉ 18 giờ 30 phút. Hai anh bạn người Sicilia lái xe đưa tôi lên đỉnh cao nhất của làng chài, nơi có một tiệm ăn nổi tiếng nằm chênh vênh trên vách núi, dưới chân là vịnh biển sâu thăm thẳm. Trong vịnh có bè nuôi cá hợp tác với Nhật Bản (cá thu).
Chúng tôi vừa thưởng thức món thịt bò nấu sốt vang đỏ Nero d’Avola vừa ngắm nhìn vịnh biển lấp lánh ánh lân tinh. Ông bạn người Ý kể với tôi rằng, năm trước, trong một lần biển động, bè cá bị vỡ khiến một số cá thu thoát được ra ngoài. Tuy nhiên, do không quen với cuộc sống tự do nên nhiều con lại quanh quẩn vào bờ kiếm mồi và nhiều người dân ở Alcamo, trong đó có ông, đã dùng lao đâm cá bắt được vài con nặng tới 400 kg.
Sicilia, xứ sở ô liu và rượu vang
Sáng hôm sau, chúng tôi hẹn với vài người bạn đi uống cà phê trong một quán bar ở Alcamo. Hằng muốn tôi thử một loại bánh ngọt với nhân làm từ sữa cừu. Chần chừ giây lát, tôi gọi một chiếc, thấy rất ngon. Hơn thế, tôi thấy ai vào bar cũng gọi một chiếc bánh này, uống với cà phê Cappuccino hoặc Expresso. Thấy tôi có vẻ thòm thèm, Giuseppe goi thêm một chiếc nữa.
Vừa ra khỏi Alcamo, chúng tôi đã thấy những ruộng nho mênh mông nằm sát đường quốc lộ hay trên những sườn đồi thoai thoải. Sicilia có khoảng 150.000 ha đất trồng nho, lớn hơn cả vùng Bordeaux của Pháp tuy diện tích đảo chỉ có 25.708 km2.
Cảnh quan Sicile rất đa dạng. Nếu như dải đồng bằng ven biển khá xanh tốt với những ruộng rau, những vườn cây ăn quả và đồng cỏ thì vùng cao nguyên (từ độ cao 350m trên mực nước biển) lại khá cằn cỗi, với những ruộng nho và vườn ô liu. Rải rác đây đó trên sườn đồi có những trang trại bỏ không, hoặc một xưởng làm rượu đã đóng cửa. Chúng tôi dừng lại tham quan một pháo đài cổ hoang tàn, xiêu vẹo đã từ nhiều thế kỷ nay, nghe gió hú qua từng kẽ đá và nhớ về cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn với lời bài hát «hỏi đá rêu phong bao nhiêu tuổi đời?». Nhiều thế hệ đã qua đi trên mảnh đất này, nhưng sỏi đá vẫn trơ gan cùng nhật nguyệt.
Trên đường tham quan tỉnh Agrigento, chúng tôi dừng lại ghé thăm ông chủ Giovanni Maggio của lãnh địa Monte Olympo. Lãnh địa này có 800 héc ta đất trồng nho. Các giống nho trắng địa phương nổi tiếng ở đây là Cataratto, Greanico, Grillo và Insolia. Các giống nho đỏ địa phương là Nero d’Avola và Nerello Mascalese. Lãnh địa có một số giống nho quốc tế như Chardonnay (trắng), Cabernet Sauvignon, Merlot và Syrah (đỏ).
Xưởng làm rượu được trang bị những máy móc hiện đại nhất thế giới của Pháp và Italy. Hầm nuôi rượu có 1000 thùng gỗ sồi nhập từ Slovénia. Sau khi đi thăm các ruộng nho sắp vào mùa thu hoạch và hưởng cái thú được lội bì bõm trong bùn, trong cái lạnh se se khoảng 18 độ C, chúng tôi quay về hầm rượu thử nếm 1 chai vang trắng Greanico với nhiều tính chất hoa quả tươi mát, 1 chai vang trắng Grillo+Chardonnay, vừa có tính khoáng chất của dòng nho Grillo, vừa đậm đà, tròn trịa với dấu ấn rõ rệt của dòng nho Chardonnay, 1 chai vang đỏ Nero d’Avola, mang hương vị hoa quả, mùi đá núi lửa và gia vị thảo mộc vùng đồi núi, 1 chai vang đỏ pha trộn giữa Nero d’Avola+Syrah tinh tế, rất hợp với phụ nữ. Vào phút cuối, Giovanni thết chúng tôi 1 chai Luxus tuyệt vời, là sự phối hợp của 5 dòng nho Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Nero d’Avola và Petit Verdot.
Sambuca, thị trấn cổ trên núi
Vợ chồng Giovanni mời chúng tôi ăn trưa ở tiệm ăn ngon nhất của thị trấn Sambuca trên đỉnh núi, ở độ cao 350m so với mực nước biển, với những món ăn rất đặc trưng của đảo Sicile và món mì Spaghetti. Tiệm ăn bình dân, bàn ghế mộc mạc, song đồ ăn rất ngon và rất đặc trưng (bạch tuộc xào, tôm hùm nấu mì ống). Ông chủ quán tự mang tôm cá (vẫn còn giãy đành đạch do dân chài vừa mới đánh bắt từ vịnh biển lên) ra cho khách chọn, sau khi nấu xong lại tự tay phục vụ cho khách để tỏ lòng quý mến theo phong tục Sicilia.
Bữa ăn kết thúc lúc 3 giờ chiều, với tách «cà phê cắm tăm» đậm đặc tới mức có thể quật ngã bất cứ thanh niên nào nếu người đó chưa có gì lót dạ.
Cơn mưa núi ập tới tiễn chúng tôi ra cửa. Cô Tecla khóc khi bà chủ nhà Maggio xinh đẹp bịn rịn tiễn đưa. Con đường xuống núi với rừng thu trơ trụi lơ thơ đây đó vài chiếc lá vàng trên những cành khẳng khiu nhòe trong một tấm màn nước trắng xóa, khiến tôi liên tưởng tới câu nói của một nhà văn Anh nổi tiếng «những giọt nước mắt của phụ nữ cũng như một cơn mưa bất chợt ». Tạm biệt Sicilia!
Thông tin thêm:
+ Phương tiện di chuyển: Máy bay, từ Hà Nội sang Palermo với chặng trung chuyển Paris Charles de Gaulle, sau đó bay bằng máy bay nhỏ hơn, trung chuyển ở Milano hoặc Rome. Có thể mua vé qua các đại lý của Vietnam Airlines hoặc Air France tại Hà Nội.
+Khách sạn: Khách sạn ở Palermo có giá dao động từ 30-40 ơ rô với khách sạn 1 sao, 40-50 ơ rô với khách sạn 2 sao và khoảng từ 50 ơ rô trở lên với khách sạn 3 sao.
+ Ẩm thực: Các món ăn mang đậm dấu ấn vùng Địa Trung Hải như các món salat, các món hải sản, các món ăn trộn dầu ô liu, các loại pho mai làm từ sữa bò và sữa dê…
+ Tiền tệ: ơ rô
+ Visa: Đại sứ quán Italy tại Hà Nội, hoặc qua các Tour Operator
