Trong không khí đầu xuân này, mời bạn, thông qua hai tác phẩm văn học, cùng bước lên thuyền và chu du trên dòng sông Thames với những tràn cười sảng khoái và sau đó là một chút lắng đọng để cùng khởi sự gieo trồng vào tâm hồn những rung cảm yêu thương.
BA GÃ CÙNG THUYỀN (CHƯA KỂ CON CHÓ) – JEROME K.JEROME
Trước khi được viết dưới định dạng tiểu thuyết, tác phẩm Ba Gã Cùng Thuyền đã được tác giả Jerome K. Jerome biên soạn dựa trên những sự kiện có thật từ chính trải nghiệm cá nhân trong chuyến đi thuyền từ Kingston tới Oxford. Mục đích ban đầu của quyển sách là trở thành một cuốn cẩm nang du lịch mang đậm hơi thở văn chương, đan xen những kiến thức địa lý, lịch sử, văn hóa địa phương ven bờ sông Thames, dòng sông được xem là biểu tượng của London, một nhân chứng đã chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử. Sông Thames là con sông nằm ngay trung tâm London và chảy xuyên qua miền Nam nước Anh, xuôi dòng qua các thị trấn và thành phố như Reading, Henley-on-Thames, Windsor, Kingston upon Thames, Richmond hay Oxford.
Thế nhưng, “may mắn thay”, từ ý tưởng ban đầu là cẩm nang du lịch ấy, Jerome K. Jerome với góc nhìn đầy kịch tính, kỳ lạ và tài viết văn độc đáo của mình, đã biến dòng sông Thames êm đềm đã trở nên “dữ dội” qua câu chuyện của ba gã bạn thân Harris, George và J. cùng một con chó Montmorency, khi họ cùng nhau tham gia chuyến du hành bằng thuyền trên sông Thames để thư giãn. Từng câu, từng chữ đậm chất Ăng-lê hài hước, dí dỏm đã làm nên sự duyên dáng và uyên bác của tác giả, khiến ông trở thành tượng đài văn học Anh, nâng tầm quyển tiểu thuyết trở thành một tác phẩm kinh điển cho đến hơn 100 năm sau và là một trong những tác phẩm hài hước nhất lịch sử văn chương.
Ba gã bạn thân vốn đã hiểu rõ những thói hư tật xấu của nhau, nhưng chỉ sau khi qua chuyến đi nghỉ dưỡng tưởng chừng êm ái thì kẻ này mới thật sự nhìn thấu tâm can kẻ kia. Những điều mà cả ba gã cùng trải nghiệm, đùn đẩy và gây ra cho nhau trong suốt chuyến đi được tác giả mô tả bằng giọng văn hài hước, phớt đời khiến độc giả có thể cười chảy cả nước mắt. Họ, lẫn con chó cưng Montmorency oái oăm lắm chuyện đều chán ngán lẫn nhau và đôi khi cảm giác căm ghét nhau cực độ. Trong đầu họ (chính xác là nhân vật “tôi”/J.”) thậm chí còn khởi sự những hình dung chẳng thể nào ít bạo lực và cuồng nộ hơn. Thế nhưng, tất cả họ và cả con chó ấy đều đang ở đây, chung một chiếc thuyền này, và chẳng còn cách nào khác là cùng nhau xuôi dòng, cố gắng tìm ra cách để dung hoà tất cả.
Sông Thames là con sông nằm ngay trung tâm London và chảy xuyên qua miền Nam nước Anh
Hình ảnh ba gã bạn thân cùng con chó nhỏ ấy thật dễ để ta liên tưởng đến những mối quan hệ giữa người với người và những đoạn đường chúng ta cùng nhau đi qua. Sẽ có những chuyến đi giúp ta nhận ra đâu mới là người bạn đồng hành đích thực. Cũng sẽ có những chuyến đi mà khi đến đích ta chỉ muốn quên đi và tự nhắc bản thân đừng bao giờ lặp lại. Thế nhưng đâu phải vì thế mà ta ngăn cản bản thân tận hưởng những điều tuyệt vời rải dọc suốt chuyến hành trình. Như cách ba gã bạn thân đã dong thuyền trên dòng sông Thames ấy, ta sẽ chẳng thể nào biết được sau những sự vụ dở khóc dở cười trên thuyền liệu họ có tiếp tục làm bạn hay không hay sẽ còn đi cùng nhau chuyến nào nữa hay không, tác giả không hé lộ chuyện đó. Jerome K. Jerome chỉ tiết lộ cho độc giả biết rằng hoàng hôn trên sông Thames trác tuyệt ra sao và bóng đêm với ngàn ánh sao lấp lánh như thế nào, khác biệt như thế nào khi ra ngắm nhìn chúng trên dòng sông trôi phiêu lãng.
“Ký ức dát vàng của một Mặt Trời đã chết mờ nhạt dần trong trái tim những đám mây lạnh lẽo u buồn. Lặng lẽ như những đứa trẻ đang sầu não, lũ chim ngừng hót bài ca của chúng và chỉ còn tiếng kêu não nùng của những con gà gô đỏ cùng tiếng cục cục của lũ gà nước làm khuấy động sự tĩnh lặng đáng sợ quanh làn nước, nơi ngày tàn đang trút hơi thở cuối cùng".
Hay:
“Bóng đêm, trên ngai vàng ảm đạm của nó, gập đôi cánh đen bao phủ thế giới đang tối dần, và từ cung điện bóng ma được các ngôi sao xanh nhờ chiếu sang của mình. Bóng đêm ngự trị trong tĩnh lặng".
Và đâu chỉ có thế, nhờ chuyến đi “bão táp” ấy mà lãnh địa nước Anh và bề dày lịch sử lại một lần nữa mở ra trước mắt họ, khiến cả ba bồi hồi trước những điều oanh liệt đã xảy ra nơi quê hương mình. Những vị vua đã hy sinh và nằm xuống. Những toà thành, lâu đài từng vang bóng một thời bởi những vị công nương. Tiếng hét kéo quân của những đoàn quân đã nằm yên trong lòng đất như vang vọng lại bên tai, dập dìu theo từng nhịp sóng nước, khiến cả ba gã cảm thấy cuộc đời như đáng sống hơn gấp bội. Ý nghĩa của những chuyến đi cũng chính là như thế. Khi ta khởi sự cho chuyến du hành đầu năm, ta cũng chẳng thể nào đoán định được chuyến đi sẽ xuôi chèo mát mái hay một năm trước mắt kia sẽ chứa đựng những thăm trầm gì. Nhưng suy cho cùng nhiệm vụ của chúng ta đâu phải là suy đoán về những điều đó, mà việc ta cần làm là thả mình trôi theo dòng nước và ngước mặt lên nhìn trời, nơi có bình minh, hoàng hôn và màn đêm đen tuyền như nhung bao trùm lên ánh mắt. Thật là một cuộc đời đáng sống!
Sông Thames, dòng sông được xem là biểu tượng của London, một nhân chứng đã chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử
ĐIỀU KỲ DIỆU CỦA TIỆM TẠP HOÁ NAMIYA - HIGASHINO KEIGO
Và cuộc đời đáng sống biết bao khi ta hiểu rằng “Sự dịu dàng của cuộc sống nằm trong đôi tay ta”. Đó cũng là lời trích từ tác phẩm văn học đương đại đến từ xứ Phù Tang; Điều Kỳ Diệu Của Tiệm Tạp Hoá Namiya. Một tác phẩm khác biệt và độc đáo của nhà văn chuyên viết truyện trinh thám Higashino Keigo.
Từng trang sách trong Điều Kỳ Diệu Của Tiệm Tạp Hoá Namiya có thể khiến bất kỳ ai đọc được cũng thấy mình rung lên vì hạnh phúc, vì nỗi ấm áp trào dâng trong tâm hồn. Có ai đó đã từng nói rằng việc chọn đúng thời điểm để đọc một quyển sách sẽ mang đến điều kỳ diệu lấp lánh. Tác phẩm này của Keigo có thể dành để đọc bất cứ lúc nào nhưng vào những ngày đầu năm thì lại càng thích hợp hơn cả, bởi còn gì tuyệt đẹp hơn khi điều đầu tiên ta làm cho năm mới là một chuyến đi gieo trồng những hạt mầm hạnh phúc cho chính mình? Như cách ông chủ tiệm Namiya đã viết những bức thư hồi âm, tâm sự với những người gửi thư giấu mặt gửi đến tiệm của ông.
Câu chuyện không có quá nhiều cao trào hay giật gân mà chỉ là những lát cắt giản đơn trong cuộc sống về những khoảnh khắc chúng ta phải đứng trước ngã ba đường, trước những sự lựa chọn của cuộc đời mình, giữa những loay hoay về tình yêu, sự nghiệp, gia đình, bản ngã. Những hoài nghi như liệu chúng ta có đúng khi theo đuổi đam mê đến cùng?
Liệu chúng ta có nên phí hoài thời gian để làm một việc mà biết đến cuối cùng không mang lại kết quả nhưng lúc này đây ta không thể dừng lại? Hay, sẽ có những lúc, bạn muốn nói rất nhiều nhưng ngôn từ lại bỏ bạn ra đi, như chi tiết “bức thư không có chữ nào” trong câu chuyện. Những lúc đó, cái bạn cần có lẽ chẳng phải là lời khuyên hay giáo điều về chuẩn mực, về đạo đức và các khuôn vàng thước ngọc nào cả. Cái bạn cần chính là sự hồi âm chân thành, sự hồi âm cho thấy rằng người bạn mở lòng ra với họ thật sự lắng nghe và họ xem mọi rắc rối dù lớn hay nhỏ của bạn nghiêm trọng và cần phải được lắng nghe nghiêm túc, rằng bạn không lẻ loi trên tinh cầu này.
Một tiệm tạp hóa ở Nhật Bản
Chúng ta không ai là một ốc đảo riêng biệt. Chúng ta sống cùng nhau và luôn luôn ảnh hưởng không ngừng lên nhau. Từng việc làm của chúng ta chính là những hạt mầm bé nhỏ rồi sẽ vươn lên thành những cây cao rợp bóng mát hoặc những khóm hoa tô điểm cho đời. Việc ông chủ Tiệm Tạp Hoá Namiya làm chính là gieo rắc những hạt mầm nhân hậu tinh khiết trong lòng tất cả.
Việc từng con người, từng nhân vật trong câu chuyện làm cho nhau cũng là hành động gieo hạt mầm nhỏ bé nhưng đầy sức sống ấy vào cuộc sống của chung. Khi bạn hoàn thành việc đọc tác phẩm, bạn sẽ chợt nhận ra ba tên trộm - nhân vật chính trong quyển tiểu thuyết, tuy cuộc đời sa ngã nhưng tận sâu trong họ vẫn tồn tại hạt mầm của điều thiện, của sự lấp lánh hy vọng và lạc quan mà ngày trước họ cũng đã vô tình được gieo vào khi còn sống trong trại trẻ mồ côi. Dù rằng nhân vật đã gieo điều tốt đẹp ấy vào lòng ba tên trộm có khi còn chẳng hay biết đến điều mình đã làm ấy, nhưng kết quả chính là sự ấm áp bao bọc trái tim của ba kẻ tưởng chừng đã đi đến bên rìa vực thẳm.
Trong tác phẩm có một lá thư vô cùng đặc biệt, đó là một tờ giấy trắng không có một chữ nào. Ấy thế mà bức thư ấy vẫn nhận lại được lời hồi âm. “Bản đồ của bạn vẫn còn là một tờ giấy trắng. Bạn đang ở trong tình trạng rất muốn quyết định đích đến những lại không biết đường đi nằm ở đâu… Bản đồ là giấy trắng thì dĩ nhiên là lúng túng rồi. Ai cũng sẽ thấy mất phương hướng. Nhưng bạn hãy thử thay đổi cách nhìn. Vì còn là giấy trắng nên bạn có thể vẽ bất kỳ bản đồ nào. Tất cả là tuỳ ở bạn. Mọi thứ đều tự do, khả năng là vô tận. Điều này thật tuyệt. Tôi mong bạn hãy tin vào bản thân và cháy hết mình với cuộc đời.”
Mong rằng trong chuyến du hành mùa Xuân này dù bạn có chọn ngao du trên dòng sông Thames tưởng chừng êm đềm nhưng hoá ra vẫn lăn tăn sóng ngầm bên dưới, hay một chuyến đi mang theo “bản đồ trắng” để tự tay bạn đánh dấu lên đó những cột mốc mang ý nghĩa riêng, bạn sẽ vẫn luôn hài lòng và tận hưởng trọn vẹn hành trình của mình và hãy tin rằng rồi đây hạt mầm bạn đang gieo sẽ đến ngày bừng lên sức sống.
