Trong bối cảnh chủ nghĩa hiện đại và công nghiệp hóa làm lu mờ giá trị nghệ thuật trong kiến trúc, Pháp - một quốc gia vốn sở hữu những di sản kiến trúc đồ sộ từ thời kỳ Phục hưng, đã tiên phong trong việc khôi phục mối liên kết giữa nghệ thuật và không gian sống. Để đối phó với tình trạng đồng nhất và thiếu tính sáng tạo trong các công trình công cộng, chính phủ Pháp đã ban hành chính sách "1% for Art" vào năm 1951.
Theo đó, chính sách này áp dụng cho nhiều dự án xây dựng cơ sở cộng đồng, bao gồm trường học, tòa nhà hành chính và hạ tầng giao thông. Người nghệ sĩ được khuyến khích tạo ra các tác phẩm phản ánh môi trường, chức năng và văn hóa đại chúng thông qua nhiều hình thức khác nhau: tác phẩm điêu khắc, tranh tường hoặc tác phẩm sắp đặt dưới sự hỗ trợ của chính quyền địa phương.
Chính sách 1% cho nghệ thuật: Động lực thúc đẩy nghệ thuật công cộng của Pháp
Để đối phó với tình trạng đồng nhất và thiếu tính sáng tạo trong các công trình công cộng, chính phủ Pháp đã ban hành chính sách "1% for Art" vào năm 1951
Chính sách này không chỉ là một biện pháp để làm đẹp đô thị mà còn là một cách để khơi dậy tinh thần sáng tạo của cộng đồng, thúc đẩy sự đa dạng văn hóa và tạo ra những không gian sống thân thiện hơn. Các tác phẩm nghệ thuật được tạo ra trong khuôn khổ chính sách này thường phản ánh bản sắc văn hóa địa phương, sử dụng ngôn ngữ hình khối và màu sắc đa dạng để tạo nên những tác phẩm độc đáo, mang đậm dấu ấn cá nhân của nghệ sĩ. Từ những bức tranh tường rực rỡ trên các bức tường bệnh viện đến những tác phẩm điêu khắc trừu tượng trong công viên, nghệ thuật đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân Pháp.
Xuyên suốt các giai đoạn lịch sử, từ Hy Lạp và La Mã cổ đại cho đến thời Phục hưng và Bauhaus, sự kết hợp giữa nghệ thuật và kiến trúc luôn đóng vai trò quan trọng tất yếu trong biểu hiện xã hội
Chính sách "1% for Art" không chỉ là một thành công của Pháp mà còn là một nguồn cảm hứng cho nhiều quốc gia khác trên thế giới. Nó đã chứng minh rằng việc đầu tư vào nghệ thuật không chỉ là một sự xa xỉ mà còn là một cách đầu tư cho tương lai, góp phần xây dựng một xã hội văn minh và phát triển.
Pháp – một quốc gia châu Âu nổi tiếng với lịch sử kiến trúc phong phú đã ban hành chính sách “1% for Art” (tạm dịch: 1% cho nghệ thuật)
Trường đào tạo quản trị khách sạn Georges Frêches ở Montpellier là một minh chứng sinh động cho sự thành công của chính sách hỗ trợ nghệ thuật trong kiến trúc. Nhà thiết kế tài ba Matali Crasset đã thổi một làn gió mới vào kiến trúc đô thị bằng việc khoác lên ngôi trường một "chiếc áo" đầy màu sắc và độc đáo. Mặt tiền của trường được bao phủ bởi 17.000 vỏ nhôm anodized hình tam giác, tạo nên một bức tranh khổng lồ, liên tục thay đổi màu sắc và hình dáng dưới ánh nắng mặt trời. Mỗi góc cạnh của các hình tam giác như một câu chuyện nhỏ, cùng nhau kể lên câu chuyện về một thành phố năng động và sáng tạo.
Ra đời vào năm 1951, “1% for Art” từng là một chương trình tài trợ công nhằm phân bổ một phần ngân sách để tạo ra các tác phẩm trang trí cho các trường học
Không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mặt tiền của trường còn là một hệ thống cửa sổ chiếu sáng độc đáo, mang đến không gian học tập và làm việc tràn đầy ánh sáng tự nhiên. Với hơn 5.000 khung kính hình học, Matali Crasset đã biến tác phẩm nghệ thuật bằng kim loại của mình thành một chiếc lăng kính khổng lồ, phản chiếu hình ảnh của bầu trời và mây trắng lên các bức tường.
Tác phẩm của Matali Crasset không chỉ làm thay đổi diện mạo của trường Georges Frêches mà còn trở thành một biểu tượng mới của thành phố Montpellier, thu hút sự chú ý của du khách và người dân địa phương. Nó đã chứng minh rằng nghệ thuật không chỉ là một sự trang trí mà còn là một công cụ mạnh mẽ để tạo ra những không gian sống và làm việc sáng tạo, nơi con người có thể tìm thấy cảm hứng và phát triển bản thân.
Tuy nhiên, chính sách đã được sửa đổi và mở rộng vào năm 1972 sau khi vấp phải nhiều chỉ trích về việc giới hạn nghệ thuật ở các cơ sở giáo dục
Mục tiêu lớn nhất của chính sách là không ngừng thúc đẩy sự tiến bộ của nghệ thuật và kiến trúc bằng cách thách thức người nghệ sĩ phải hoạt động, sáng tạo trong những ràng buộc. “Phải luôn tuân theo những yêu cầu cụ thể từ khách hàng và bộ quy tắc nghiêm ngặt dành cho dự án công cộng. ‘1% for Art’ khuyến khích việc trang trí hay sắp đặt tác phẩm và sự can thiệp mang tính nghệ thuật của các nghệ sĩ giúp nâng cao phẩm chất vốn có của công trình.” – Matali Crasset chia sẻ.
Trong hơn nửa thế kỷ qua, chính sách "1% for Art" đã trở thành một hiện tượng văn hóa độc đáo của Pháp, góp phần định hình một đất nước với những không gian công cộng tràn đầy màu sắc và cảm hứng. Chính sách này không chỉ đơn thuần là một quy định pháp lý mà còn là một tuyên ngôn về giá trị của nghệ thuật trong cuộc sống. Nhờ có "1% for Art", nghệ thuật đã thoát khỏi những không gian triển lãm khép kín để hòa mình vào đời sống thường nhật, trở thành một phần không thể thiếu của cảnh quan đô thị.
Từ những bức tranh tường rực rỡ trên các tòa nhà cao tầng đến những tác phẩm điêu khắc độc đáo trong các công viên, nghệ thuật đã trở thành một ngôn ngữ chung, kết nối con người với nhau vượt qua mọi rào cản văn hóa và xã hội. Chính sách này đã tạo ra một thế hệ các nghệ sĩ tài năng, những người không ngừng sáng tạo và đổi mới, làm phong phú thêm kho tàng nghệ thuật của nhân loại.
"1% for Art" không chỉ là một thành công của Pháp mà còn là một nguồn cảm hứng cho nhiều quốc gia khác trên thế giới. Nó đã chứng minh rằng việc đầu tư vào nghệ thuật không chỉ là một sự xa xỉ mà còn là một khoản đầu tư thông minh, mang lại những lợi ích lâu dài cho xã hội. Chính sách này đã góp phần xây dựng một hình ảnh Pháp giàu bản sắc, một đất nước của nghệ thuật và sáng tạo.
