VI
EN
Đặt chân đến Công viên Quốc gia Lençóis Maranhenses, nằm ở vùng Đông Bắc Brazil, du khách sẽ ngay lập tức bị choáng ngợp trước một khung cảnh gần như siêu thực và độc nhất vô nhị trên thế giới.
Trải dài trên bờ biển phía đông của bang Maranhão là một vùng đất rộng lớn 156.562 ha, trong đó 90.000 ha là những cồn cát trắng mịn khổng lồ xen kẽ với hàng ngàn hồ nước ngọt màu xanh lam rực rỡ. Từ trên cao nhìn xuống, toàn cảnh hiện lên như những tấm ga trải giường khổng lồ, một hình ảnh đã truyền cảm hứng cho cái tên của công viên: “Lençóis”, trong tiếng Bồ Đào Nha có nghĩa là “ga trải giường”.
Lençóis Maranhenses (đông bắc Brazil) là nơi cát trắng và hồ nước ngọt cùng hiện hữu, tạo nên một sa mạc khác thường, nơi khái niệm khô cằn phải định nghĩa lại.
Định nghĩa lại khái niệm "sa mạc khô cằn"
Lençóis Maranhenses là một ngoại lệ duy nhất phá vỡ mọi định nghĩa truyền thống về sa mạc. Trong khi thế giới hình dung sa mạc là vùng đất cằn cỗi, thiếu nước và đầy nắng nóng, vùng đất này lại sở hữu khí hậu bán ẩm với lượng mưa trung bình hàng năm lên tới 1.600 mm, một con số hoàn toàn không tưởng đối với một sa mạc.
Vùng đất này nằm tại vùng chuyển tiếp sinh thái đặc biệt giữa ba quần xã lớn của Brazil là Cerrado, Caatinga và Amazon, làm tăng thêm tính độc đáo về mặt tự nhiên. Cơ chế hình thành hồ nước chính là chìa khóa tạo nên sự kỳ diệu của Lençóis. Bao gồm, lớp đá không thấm nước, bên dưới lớp cát trắng mịn là một lớp đá hoặc đất sét không thấm nước. Bên cạnh đó, mùa mưa dồi dào kéo dài từ tháng 1 đến tháng 6 mang lại lượng nước khổng lồ. Nước mưa không thể thấm qua lớp đất sét bên dưới, khiến nước đọng lại giữa các thung lũng cát và tạo thành những hồ nước ngọt trong vắt như pha lê.
Những hồ nước này thường đạt vẻ đẹp rực rỡ nhất từ tháng 7 đến tháng 8. Điều làm nên sự độc nhất vô nhị của Lençóis là việc các hồ nước tái sinh mỗi năm ở một vị trí mới, với đa dạng màu sắc, hình dạng và độ sâu. Nhờ hiện tượng này, Lençóis Maranhenses được mệnh danh là “sa mạc nghìn hồ”. Vào những ngày nắng đẹp, du khách có thể bơi trong các hồ giữa sa mạc, nơi mặt nước phản chiếu mây trời, tạo cảm giác như đang bơi giữa bầu trời.
Dù bề ngoài trông giống như một sa mạc, nơi đây thực chất có khí hậu bán ẩm, với mùa mưa kéo dài từ tháng 1 đến tháng 6 mang lại lượng nước lớn
Điều làm tăng thêm sự kỳ diệu của nơi đây chính là hệ sinh thái tồn tại giữa lòng sa mạc ngập nước. Dù các hồ dần rút cạn vào mùa khô (từ tháng 7 đến tháng 12), trả lại vẻ hoang sơ cho vùng cát, sự sống vẫn kiên cường bám trụ. Cá, tôm, rùa và chim nước xuất hiện theo mùa trong các hồ. Đặc biệt, loài cá phổi Nam Mỹ có khả năng độc đáo là “ngủ đông”trong lớp bùn suốt mùa khô, chờ đến mùa mưa để hồi sinh và sinh sản. Dòng đời khép kín này diễn ra mỗi năm, giữ cho hệ sinh thái giữa Lençóis Maranhenses luôn sống động.
Với lượng mưa trung bình 1.600 mm/năm – con số hoàn toàn không tưởng với một sa mạc – Lençóis Maranhenses trở thành một hiện tượng địa chất độc đáo, theo The Week.
Bên cạnh đó, gió biển thổi mạnh và một chiều góp phần hình thành nên những cồn cát hình lưỡi liềm (barchan), di chuyển mỗi năm từ 4m đến 25m. Hiện tượng này khiến sa mạc không ngừng thay đổi, tạo ra cảnh quan liên tục thay đổi mà không bức ảnh nào có thể lặp lại.
Lençóis Maranhenses nằm ở vị trí biệt lập bên rìa xa xôi của Brazil, do đó, hành trình khám phá nơi đây không phải là điều dễ dàng. Cách thuận tiện nhất là bay đến sân bay quốc tế Marechal Cunha Machado tại São Luís – thủ phủ bang Maranhão và là một Di sản Thế giới UNESCO nổi tiếng. Từ São Luís, du khách có thể bắt xe buýt (khoảng 5 tiếng) đến Barreirinhas – cửa ngõ chính và phổ biến nhất vào công viên. Một lựa chọn khác là đi từ Santo Amaro, dù ít phổ biến hơn nhưng lại cho phép tiếp cận các khu vực hoang sơ.
Khi những cơn mưa kéo đến, nước được lọc qua cát và tạo nên những hồ trong vắt. Thời gian tốt nhất để chiêm ngưỡng khung cảnh độc đáo này là vào tháng 6 đến 8
Với quy mô lớn, Lençóis Maranhenses không phải là điểm du lịch quá xô bồ. Du khách có thể lựa chọn nhiều hình thức khám phá. Cảm giác sảng khoái nhất chính là được đắm mình trong một hồ nước ngọt trong vắt, hoàn toàn riêng tư, sau khi đã băng qua nhiều triền cát trắng dưới cái nắng chói chang.
Tuy nhiên, Lençóis Maranhenses đang đối diện với nhiều thách thức. Biến đổi khí hậu đang đe dọa làm giảm lượng mưa và khan hiếm nước ngầm, ảnh hưởng đến đời sống các loài sinh vật. Cùng với đó, phát triển du lịch thiếu kiểm soát và nông nghiệp mở rộng cũng gây áp lực lên hệ sinh thái mong manh này. Dẫu vậy, mỗi khi mùa mưa tới, Lençóis Maranhenses vẫn tiếp tục là nơi khiến du khách choáng ngợp, chứng minh rằng sa mạc có thể tồn tại đầy sức sống và là một tuyệt tác tự nhiên hiếm có trên hành tinh.
