Độc hành giữa “Sao Hoả” của Kazakhstan

Đây là hành trình của Trần Minh Phụng, một chàng trai Việt Nam có niềm say mê đặc biệt với những vùng đất xa lạ và khắc nghiệt. Lần này, anh chọn Mangystau - sa mạc nằm giữa lòng Kazakhstan làm điểm dừng chân cho chuyến đi 21 ngày.

Giữa những dãy núi đá khô cằn, mặt đất loang lổ màu đỏ sậm và không gian mênh mông không dấu vết sự sống, Phụng nói anh có cảm giác như đang bước đi trên sao Hoả. Suốt những đêm cắm trại giữa sa mạc Mangystau, khi ngắm nhìn dải ngân hà lấp lánh giữa đêm đen đặc quánh, câu nói ấy cứ văng vẳng trong đầu anh Phụng: “Nếu đích đến của bạn là mặt trăng, thì ngay cả khi bị lạc, vẫn là lạc giữa những vì sao”.

Bài liên quan

Chuẩn bị có thêm đường bay từ Kazakhstan đến Phú Quốc

Thiên nhiên kì vĩ ở Kazakhstan

Bước ra khỏi những bức ảnh, bước vào sa mạc

Một lần vô tình lướt Instagram, tôi đã sững người trước những bức ảnh về Mangystau - vùng đất sa mạc hư ảo nằm giữa lòng Kazakhstan. Khung cảnh ấy như thuộc về một hành tinh khác - sao Hỏa, nơi những dải đất loang lổ sắc đá, những dãy núi khô cằn kéo dài đến tận chân trời. Trong khoảnh khắc, tôi chỉ biết thốt lên: “Liệu nơi này có thật không, hay chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng và vài lớp chỉnh màu quá tay?”

Câu hỏi ấy cứ lặp đi lặp lại trong đầu suốt nhiều ngày. Cho đến một buổi tối cuối năm ngoái, khi mọi người đang tất bật chuẩn bị đón Tết, tôi lại âm thầm đặt vé, bắt đầu cho một hành trình mà sau này, tôi mới nhận ra nó đã thay đổi mình nhiều hơn cả những gì tưởng tượng.

Trong 21 ngày, tôi băng qua sa mạc Mangystau lạnh giá, vượt qua những dãy núi chênh vênh, và cắm trại bên hồ Eshenkul xanh ngắt giữa thảo nguyên mênh mông. Tôi tin rằng cho dù bạn có thể xem hàng ngàn video, nghe hàng trăm lời kể, nhưng chỉ khi thật sự bước ra ngoài kia, chạm vào sa mạc, ngửi mùi gió núi, nghe tiếng lửa trại tí tách giữa đêm lạnh, thì mọi thứ mới trở nên thật sự sống động.

Giữa sa mạc Mangystau, tôi thấy mình trên một hành tinh khác

Tôi thức dậy khi bình minh vừa chạm đến rìa sa mạc. Ăn vội bữa sáng đạm bạc, ai nấy đều lặng lẽ thu dọn đồ đạc, nhưng trong ánh mắt thì đều chung một hướng - Bozzhira, nơi được ví như “trái tim” của Mangystau. Con đường dẫn đến đó như kéo dài vô tận giữa vùng đất khô cằn, chỉ có bụi, gió và màu đá trải dài đến tận chân trời.

Kazakhstan là quốc gia có trữ lượng dầu mỏ thuộc hàng lớn nhất thế giới, và phần lớn lại nằm ở Mangystau - vùng đất gần như hoang vu nhất hành tinh. Nếu Kazakhstan đã thưa dân, thì Mangystau còn cô độc hơn gấp bội. Người ta đùa rằng, ở đây, bạn có thể dễ dàng bắt gặp một con lạc đà hay bò cạp hơn là thấy một con người. Giữa khoảng không mênh mông ấy, những ngọn đồi, khe núi và vách đá như được khắc nên từ bàn tay của thời gian, mang một vẻ đẹp vừa hoang sơ vừa siêu thực.

Đồi Kyzylkup hay người bản địa gọi bằng cái tên đáng yêu “bánh tiramisu” hiện ra với những lớp đất đỏ, vàng, trắng xếp chồng lên nhau như những tầng bánh nhiều màu. Khi hoàng hôn buông xuống, ánh nắng phủ lên đồi một lớp mật ong mỏng, khiến cả vùng đất như tan chảy trong sắc vàng rực rỡ.

Rồi Bozzhira hiện ra - hẻm núi hùng vĩ và kỳ ảo đến mức khiến tôi có cảm giác như đang đặt chân lên một hành tinh khác. Hai mỏm đá khổng lồ vươn lên như đôi sừng trắng giữa sa mạc, bao quanh là thung lũng phấn trắng trải dài. Khi mặt trời lên, ánh sáng xuyên qua lớp bụi, biến nơi này thành một bức tranh sống động đến nghẹt thở.

Người xưa kể rằng, ở những khe đá quanh đây, thợ săn từng dồn thú hoang vào đường cùng, khiến chúng hoảng loạn lao xuống vực. Tập tục tàn nhẫn ấy giờ chỉ còn là ký ức, bị bỏ lại sau thập niên 1930.

Bozzhira được xem là biểu tượng của Kazakhstan, một kỳ quan tự nhiên mà dù có nhìn qua ảnh trăm lần, cũng không thể tưởng tượng nổi sự choáng ngợp khi đứng giữa nó.

Không xa đó là núi Bokty - “chàng kỵ binh đang ngủ”. Ngọn núi phẳng đỉnh, sừng sững giữa sa mạc, hệt như một khối điêu khắc khổng lồ được gọt đẽo từ đá trời. Người dân Kazakhstan tự hào gọi Bokty là linh hồn của đất nước, hình ảnh của nó còn được in lên tờ tiền 10.000 tenge. Mặc dù chỉ có ba ngày ở Mangystau, nhưng tôi đã may mắn khi được tận mắt chứng kiến phần nào sự biến ảo của màu đá qua từng khoảnh khắc trong ngày.

Ở cuối hành trình, thung lũng Những Quả Cầu (Torysh) hiện ra trong làn gió lạnh. Hàng trăm khối đá tròn nằm rải khắp mặt đất, như thể ai đó đã làm rơi những viên thiên thạch khổng lồ từ vũ trụ. Dân địa phương gọi chúng là “Koitas”. Có người đùa rằng đó là trứng khủng long, có người tin là dấu vết của người ngoài hành tinh. Còn các nhà khoa học thì vẫn chưa tìm được lời giải chính xác, chỉ biết rằng, chúng đã tồn tại ở đây hàng triệu năm, im lặng giữa hoang mạc.

Tôi nằm xuống giữa thung lũng ấy, cảm giác như vừa lạc sang một thế giới khác. Bầu trời Kazakhstan xanh sâu hun hút, gió rít qua những khe đá như tiếng vọng của vũ trụ. Trong khoảnh khắc ấy, tôi nhớ đến lời thoại trong bộ phim Interstellar: “Cha ơi, con đã hoàn thành nhiệm vụ và trở về. Nhưng không thấy cha và thảo nguyên Kazakhstan rộng lớn của mình đâu, con chỉ có thể đáp xuống một vùng đất xa lạ…”.Và có lẽ, Mangystau chính là nơi xa lạ ấy, nhưng lại khiến tôi cảm thấy như đã thuộc về từ rất lâu.

Giữa sa mạc Mangystau, sự sống trở nên “rõ ràng”

Mangystau là vùng đất của những đối cực: mùa hè nóng rát, mùa đông lạnh buốt và gần như không có lấy một giọt mưa quanh năm. Nếu muốn tránh nắng, bạn nên đến vào mùa xuân (tháng 4-5) hoặc mùa thu (tháng 9-10), khi khí hậu dịu hơn và gió thổi nhẹ qua những dãy núi đá. Tôi đi vào cuối tháng 6, giữa những ngày nóng gắt nhất: buổi trưa nhiệt độ lên hơn 40 độ C, đêm xuống lạnh buốt, sáng sớm hơi sương còn đọng trên lớp đá xám.

Có người bảo, đi sa mạc một mình mới thật sự cảm được sự cô độc của nó. Nhưng Mangystau không phải nơi để liều. Tín hiệu gần như không có, đường mốc bị xóa bởi gió và cát, việc mất phương hướng chỉ là chuyện sớm muộn. Tôi chọn đi cùng một nhóm nhỏ, thuê hướng dẫn viên địa phương và xe Jeep chuyên dụng. Họ lo từ nước uống, thức ăn, lều trại những thứ tưởng chừng nhỏ nhưng là yếu tố sinh tồn giữa nơi khô cằn này.

Bốn ngày không tắm, da rám nắng, môi khô nứt, người mệt lả vì nắng gió. Nhưng cũng chính ở đó, giữa không gian vắng lặng, khi nhìn bầu trời đặc quánh sao rơi trên đỉnh Bozzhira, tôi nhận ra cảm giác mà thành phố không thể cho được. Không phải sống chậm, mà là sống rõ ràng với từng hơi thở, từng giọt nước, từng bước chân in trên nền đất đỏ.

Bài: Quỳnh Mai - Ảnh: Minh Phụng