Lễ hội Tranh đầu pháo Cao Bằng gắn với ngôi miếu cổ Bách Linh. Miếu Bách Linh có từ thời nhà Lý, là nơi thờ 100 điều linh thiêng, đứng đầu là con rồng (một trong tứ linh: Long, Ly, Quy, Phượng). Vì lẽ đó, nghi lễ đầu tiên chính là khai quang mở mắt rồng.
Hằng năm, Lễ hội tranh đầu pháo thị trấn Quảng Uyên được tổ chức từ chiều 30 tháng Giêng đến hết ngày mùng 2/2 Âm lịch, không chỉ để tưởng nhớ các vị thần linh, anh hùng có công với nước mà còn là hoạt động mở đầu cho một năm mới, cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu...
UBND huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng tổ chức đón Bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội tranh đầu pháo vào ngày 4/3 vừa qua. Ảnh: Internet
Lễ hội Tranh đầu pháo được tổ chức với nhiều nghi thức độc đáo như khai quang mở mắt rồng, lễ khao quân, lễ tế thần, lễ rước thần. Điểm nhấn trong lễ hội là các điệu múa rồng, múa lân và tranh đầu pháo theo đúng tên gọi của lễ hội.
Đầu pháo là một vòng sắt có quấn các tua ngũ sắc đặt lên chòi cao, sau khi đốt pháo, đầu pháo rơi xuống, các đội cướp pháo ở các làng bản đã đăng ký vào tranh cướp, ai cướp được đến tế thần và nhận phần thưởng. Do hiện nay đã bỏ tục đốt pháo nên người chủ lễ sẽ đứng lên cao rồi tung đầu pháo xuống sân - nơi tổ chức cướp pháo.
Người dân địa phương quan niệm: trong ngày hội, ai bắt được vòng lộc pháo thì cả năm sẽ gặp may mắn, phát tài, phát lộc. Sau trò tranh đầu pháo là các trò chơi dân gian như: múa rồng, múa kỳ lân, tung còn, hát lượn, chơi đu, biểu diễn võ dân tộc, cờ tướng, đá bóng, triển lãm tranh ảnh...
Lễ hội Tranh đầu pháo năm nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên Ban Tổ chức chỉ tổ chức phần lễ khai quang mở mắt rồng, không tổ chức phần hội.
