Điện ảnh không chỉ là những thước phim nghệ thuật, mà còn là cầu nối văn hóa, đưa khán giả khám phá những vùng đất mới, giá trị truyền thống và cả câu chuyện đời thường chân thực. Dòng phim kinh dị Việt hiện nay ngày càng lôi cuốn khán giả bởi cách kể chuyện ma mị kết hợp với yếu tố văn hóa dân gian qua nhiều góc nhìn mới mẻ. Hãy cùng Travellive gặp gỡ anh Hoàng Quân - một trong những nhà sản xuất các bộ phim kinh dị đình đám, “làm mưa làm gió” trong thời gian gần đây và khám phá cách nhà làm phim khai thác điện ảnh để làm sống dậy từng câu chuyện kỳ bí ẩn chứa trong văn hóa dân gian Việt.

Xin chào anh Hoàng Quân, được biết đến là nhà sản xuất của nhiều bộ phim kinh dị đình đám tại Việt Nam hợp tác cùng đạo diễn Trần Hữu Tấn, anh có thể chia sẻ đôi chút về hành trình bén duyên với thể loại phim này? Lý do gì khiến anh quyết định tập trung vào việc kết nối văn hóa Việt qua điện ảnh?

Tôi và đạo diễn Trần Hữu Tấn đều là người thích xem phim. Trước đây, tôi còn là một cây bút chuyên viết về văn hóa, nghệ thuật, đã có nhiều năm cộng tác với các báo và tạp chí. Năm 2018, sau hơn 10 năm làm việc trong ngành quảng cáo, cả hai chúng tôi nghĩ rằng đã đến lúc mình phải kể câu chuyện của riêng mình và kinh dị là một thể loại cả hai rất đam mê vì nó vô cùng đặc biệt, hấp dẫn. Những nhân vật và câu chuyện trong thể loại này đều có số phận và có phần “dữ dội”. Đó là lý do khiến tôi và Tấn lựa chọn thể loại này.

Ngoài ra, trong thời gian dài làm việc ở các công ty đa quốc gia và đi du lịch nhiều nơi trên thế giới, tôi nhận ra tình yêu và sự tự hào dành văn hóa Việt Nam. Khi kết nối sự độc đáo, phong phú và bản sắc của văn hóa tín ngưỡng và tâm linh Việt Nam, cùng với tính thể loại của phim kinh dị, đó sẽ trở thành điểm khác biệt độc đáo cho ProductionQ nói riêng.

Chúng tôi luôn yêu và trân trọng văn hóa Việt. Dù con đường làm phim kinh dị đầy thử thách và gian nan, chúng tôi vẫn kiên quyết theo đuổi đam mê này đến cùng. Ước mong khán giả Việt có thể nhìn thấy những chất liệu quen thuộc trong đời sống văn hóa, tâm linh được đưa lên màn ảnh và hơn thế là các tác phẩm đó được trình chiếu ở nhiều quốc gia, tiếp cận được khán giả quốc tế. Thật vui là từ tác phẩm đầu tiên “Bắc Kim Thang” của ProductionQ đã được chính thức lựa chọn vào Liên hoan phim Quốc tế Busan 2019.

Xu hướng làm phim kinh dị từ chất liệu dân gian Việt Nam đang ngày càng được ưa chuộng. Suốt quá trình sản xuất phim, anh thấy việc kết hợp văn hóa truyền thống với các yếu tố hiện đại thường gặp phải những thách thức gì? Làm thế nào để cân bằng giữa bảo tồn bản sắc và giữ được yếu tố hấp dẫn để tiếp cận với khán giả quốc tế?

Kết hợp văn hóa truyền thống với các yếu tố hiện đại luôn đòi hỏi tính nghiên cứu sâu sắc và sự cẩn trọng trong việc khai thác chất liệu văn hóa. Thách thức lớn nhất là giữ được nét chân thật và tinh thần của chất liệu, đồng thời làm cho nó hấp dẫn, tươi mới, dễ tiếp cận với khán giả trẻ của Việt Nam và quốc tế. 

Để cân bằng, ekip luôn đặt trọng tâm vào việc kể một câu chuyện chân thành, sau đó dùng những yếu tố kỹ thuật hiện đại như hình ảnh, âm thanh và kỹ xảo để nâng cao trải nghiệm của khán giả. Đặc biệt, thủ pháp kinh dị của đạo diễn phải mới mẻ, kỹ thuật và chất lượng sản xuất phải cố gắng tiệm cận với các cường quốc điện ảnh trong khu vực, nhưng không khí của bộ phim phải đậm chất Việt Nam. Nhìn vào, khán giả Việt phải cảm thấy quen thuộc nhưng không được nhàm chán.

Điện ảnh Việt Nam hiện đang có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với du lịch và văn hóa, đặc biệt là qua việc giới thiệu các điểm đến, phong tục và giá trị truyền thống. Theo anh, điện ảnh có vai trò như thế nào trong việc quảng bá du lịch và bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc? Anh kỳ vọng sẽ tạo ra những hiệu ứng gì đối với du lịch và văn hóa vùng quê qua các tác phẩm của mình?

Điện ảnh là một công cụ mạnh mẽ để quảng bá văn hóa và du lịch. Khi một bộ phim được yêu thích, nó không chỉ đưa câu chuyện đến khán giả mà còn khơi gợi sự tò mò về những địa danh, phong tục và giá trị được phản ánh trong phim. 

Với “Rừng thế mạng”, bộ phim đã giúp quảng bá cho bối cảnh Tà Năng - Phan Dũng với hàng nghìn lượt khách tham gia trekking khám phá cung đường tuyệt đẹp này. Hoặc với bộ phim “Tết ở làng địa ngục” và “Kẻ ăn hồn”, hai tác phẩm này cũng góp phần thúc đẩy du lịch ở Hà Giang và ngôi làng cổ Sảo Há trong phim, nay được gọi tên là làng địa ngục. Qua các tác phẩm, tôi và Tấn mong muốn tạo ra những hiệu ứng tích cực, không chỉ thu hút khán giả đến khám phá các vùng quê Việt Nam mà còn khiến họ trân trọng hơn các giá trị văn hóa truyền thống.

Âm nhạc là yếu tố quan trọng trong việc tạo nên không khí ám ảnh cho phim kinh dị. Anh có thể chia sẻ thêm về quá trình lựa chọn và sáng tác nhạc cho các bộ phim của mình?

Chính xác hơn đó là âm nhạc và cả âm thanh. Đối với thể loại kinh dị, hai yếu tố này giữ vai trò rất quan trọng tạo hiệu quả trong nghệ thuật kể chuyện của đạo diễn. Từ tác phẩm đầu tiên, tôi đã rất chú trọng đến yếu tố này và luôn làm việc sát sao với nhạc sĩ và kỹ sư thiết kế âm thanh. Mục tiêu là tạo ra những giai điệu, âm thanh không chỉ làm nổi bật “thính diện” cho nhân vật, mà còn tạo bầu không khí đặc trưng, vừa mang đậm hơi thở dân gian, vừa khơi gợi cảm giác rùng rợn, ám ảnh cho phim. Những nhạc cụ truyền thống như đàn bầu, đàn tranh, sáo, tiêu... được phối hợp tinh tế với âm thanh điện tử, tạo ra một không gian âm nhạc vừa độc đáo, vừa đáng nhớ.

Bối cảnh ghi hình có tác động như thế nào đến việc xây dựng tâm lý và tạo cảm giác rùng rợn cho khán giả trong các bộ phim kinh dị? Việc tái hiện bối cảnh quá khứ có gì khó khăn so với bối cảnh thời hiện đại?

Tái hiện bối cảnh quá khứ thực sự đòi hỏi sự đầu tư lớn hơn, từ nghiên cứu đến thiết kế trang phục, đạo cụ. Sự chân thực của bối cảnh không chỉ làm tăng tính thuyết phục mà còn tạo nền tảng cảm xúc mạnh mẽ cho diễn viên và khán giả. Bối cảnh là yếu tố quan trọng trong việc tạo cảm giác “tin tưởng” cho khán giả. Với kinh phí hạn hẹp của phim Việt, việc giả lập bối cảnh quá khứ không thể bù đắp được cảm giác chân thực, mang dấu vết thời gian của bối cảnh thật. Chúng ta rất khó để làm giả những điều đó.

Đối với diễn viên, bối cảnh thực không chỉ là thứ có thể nhìn thấy hay chạm vào, mà còn là cảm nhận được mùi hương của không gian đó. Trong giai đoạn tiền kỳ, các diễn viên làm việc trên kịch bản với sự tưởng tượng về không gian xung quanh của nhân vật. Những tưởng tượng này chỉ có thể trở nên thống nhất và đồng bộ khi tất cả được thể hiện trong bối cảnh thực tế.

Tác phẩm điện ảnh gần đây nhất là "Cám", anh đã chọn cách tái hiện lại truyện cổ tích nổi tiếng trong văn học dân gian Việt Nam, nhưng đồng thời đưa vào những yếu tố mới mẻ. Anh có thể chia sẻ lý do tại sao lại chọn kể câu chuyện này theo hướng dị bản và thay đổi hoàn toàn so với phiên bản truyền thống?

Tôi và Tấn đều rất yêu thích truyện cổ tích Tấm Cám. Giống như những bộ phim trước, chúng tôi luôn chú ý nhiều hơn đến các nhân vật có số phận đặc biệt hoặc nhân vật ít được quan tâm. Cô Cám chính là một ví dụ điển hình. Chúng tôi muốn kể câu chuyện này qua góc nhìn của Cám, không chỉ như một nhân vật phản diện, mà còn là một con người có số phận đặc biệt. 

Việc đưa vào yếu tố cổ quái, kỳ dị và thay đổi góc nhìn nhân vật không chỉ mang lại trải nghiệm khác biệt mà còn giúp khán giả tái khám phá câu chuyện, nhìn sâu hơn vào những góc khuất và diễn biến tâm lý phức tạp trong câu chuyện. Điều này giúp tác phẩm vừa quen thuộc, lại vừa bất ngờ và mới lạ.

Những năm gần đây, anh có nhận thấy sự thay đổi nào trong cách khán giả đón nhận các tác phẩm văn hóa Việt qua điện ảnh? Liệu có sự chuyển biến nào trong xu hướng tiêu thụ văn hóa mà anh đã quan sát được?

Khán giả Việt Nam ngày càng yêu cầu cao và khắt khe hơn về chất lượng nội dung và hình thức của phim Việt. Họ không chỉ tìm kiếm những giá trị giải trí đơn thuần mà còn muốn thưởng thức những tác phẩm mang tính nhân văn và phản ánh được giá trị văn hóa dân tộc. Xu hướng tiếp nhận văn hóa hiện nay đang hướng về những câu chuyện chân thật, giàu cảm xúc và có chiều sâu. Các khán giả trẻ cũng ngày càng thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc thông qua cách họ lựa chọn xem và ủng hộ những sản phẩm văn hóa Việt.

So với các quốc gia khác, anh đánh giá thị trường phim kinh dị Việt Nam hiện nay như thế nào? Liệu đây có phải là một cơ hội lớn cho các nhà sản xuất khai thác? Theo anh, yếu tố nào là quan trọng nhất để một bộ phim kinh dị Việt Nam thành công?

Thị trường phim kinh dị Việt Nam đang phát triển nhưng vẫn còn non trẻ so với các nước khác trong khu vực như: Nhật Bản, Thái Lan, Hàn Quốc, Indonesia, còn thế giới thì vẫn đi sau rất xa với phim Âu Mỹ. Dung lượng thị trường đối với dòng phim này vẫn còn nhiều và đây là cơ hội lớn cho các nhà sản xuất dám đổi mới và đầu tư nghiêm túc, lâu dài. Yếu tố quan trọng nhất để một bộ phim kinh dị thành công là một câu chuyện hay, có tính bản địa và sự đầu tư nghiêm túc, chỉn chu cho hình ảnh, âm thanh, diễn xuất.

Đối với các nhà sản xuất trẻ hoặc những người đam mê điện ảnh đang muốn làm phim về văn hóa Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, anh có lời khuyên gì dành cho họ?

Tôi nghĩ rằng, dù là nhà làm phim hay bất cứ ai chạm đến các chất liệu văn hóa Việt Nam, đều phải có sự tôn trọng và tìm hiểu sâu, cẩn trọng trong việc khai thác. Một câu chuyện với bản sắc riêng luôn có giá trị và sức hấp dẫn, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa, vừa đòi hỏi sự hội nhập nhưng không được đánh mất bản sắc. Đồng thời, sự kiên nhẫn, tinh thần học hỏi và xây dựng một ekip có cùng chí hướng là những yếu tố quan trọng giúp bạn vượt qua mọi thử thách. 

Khán giả Việt luôn yêu phim và ủng hộ cho phim Việt, miễn là chúng ta cố gắng không làm họ thất vọng vì sự hời hợt. Không phải ai cũng có cơ hội được làm phim điện ảnh, nên tôi và Tấn luôn trân trọng từng cơ hội được thực hiện tác phẩm, từng tấm vé, từng lời động viên, góp ý từ khán giả của mình.

Trong thời gian tới, anh có những dự định, kế hoạch gì đặc biệt?

Tôi và ekip đang sản xuất dự án mới có tên gọi “Dưới đáy hồ”, lấy cảm hứng từ truyền thuyết đô thị Hồ Đá rất nổi tiếng trong cộng đồng sinh viên. Tiếp sau đó sẽ là một tác phẩm mang màu sắc văn hóa dân gian đậm bản sắc, chuyển thể từ một tiểu thuyết kinh dị nổi tiếng. Hy vọng rằng, chúng tôi sẽ tiếp tục thể hiện sự tiến bộ qua từng tác phẩm, không phụ lòng tin và ủng hộ của khán giả trong suốt thời gian qua.