Du ngoạn từ trong lòng thành phố

Điểm đến đầu tiên: hồ Tây - một món “đặc sản” của Hà Nội mà bất cứ ai đang sinh sống và làm việc tại đây cũng ít nhiều trải nghiệm. Hồ Tây (từng) nhộn nhịp mỗi buổi chiều sóng nước đêm ả, nắng xiên vừa dữ dội vừa ngọt ngào. Hồ Tây của các cụ bà cụ ông với thâm trầm, còn của lũ “trẻ” là sắc màu năng lượng, sáng tạo. Giữa bầu trời vời vợi kia, mây không chỉ là mây, mây trong tâm tưởng của họa sĩ trẻ Mạnh Trần là đàn cá siêu thực lững thững bơi ngược xuôi, là ước vọng, mộng mà thực.

Nặn mặt trời thành một khối đỏ

Đôi khi nhắm mắt lại nhìn mới rõ

Chiều trong thành phố mê hoặc bao nhiêu thì bước chân về phố đêm đèn vàng cũng quyến rũ chẳng kém cạnh. Ta được chìm vào không gian tĩnh và sâu, lặng và trầm khi đêm buông xuống. Dòng thời gian ưu ái dường như chậm lại một nhịp so với tạp âm của cuộc sống thường ngày, để con người ta được đọng lại, đọng những tâm tư trong trẻo nhất (mà trần trụi) nhất vào hơi thở của đêm, đọng trên những ánh đèn.

Tác phẩm Đêm trên phố Trúc Bạch là phác thảo đầu tiên cho dự án tranh Phố Đêm của Mạnh Trần.

Dạo phố đã đủ, giờ ta hãy theo chàng họa sĩ về góc nhà nhỏ chiêm nghiệm cái “sự đọc”. Mỗi giây trong hành trình đọc, là ta tự ươm trong lòng mình mầm xanh mơn mởn, cắm rễ sâu vào tâm, tưới lá mầm bằng tri thức, vươn cao. Chỉ có tham gia trọn vẹn vào dòng tri thức, giữa mênh mông lênh đênh ngoài kia, ta mới nhìn được cái gì nổi, cái gì chìm. Ngoài khung cửa tưởng chừng tĩnh mịch kia, là trăng soi đáy nước hay là bóng trăng ngạo ngược? Vị trí “đối diện” với bóng trăng sáng trong là mèo đen mị hoặc - cám dỗ còn vất vưởng quanh tâm thức ta. Mèo đen này không ăn hạt, mèo đen cám dỗ của linh hồn gặm nhấm tíc tắc thời gian.

Bay và đi

Đi, để biết thế giới rộng cỡ nào. Đi, để thấy mình nhỏ bé. Những chuyến đi của không gian hay những chuyến đi của cuộc đời, hãy cứ đi, rẽ ngang rẽ dọc, leo lên hết con tàu này rồi vùng đất nọ, đi từ chốn đông người hoa lệ đến nơi hoang vu núi rừng. Đi, quan sát và học, tự tìm lời giải cho những mơ hồ tồn trong tâm thức non nớt của bản thân. Hòa mình vào những nơi ta đặt chân đến, chạm vào nó, ta mới biết nó có gì. Cũng bằng cách đó, ta sẽ dần định nghĩa được bản thân mình, biết được mình đang ở đâu. Giờ thì ta có thể tự lèo lái con tàu cuộc đời mình và cua những đường "cực nét" khi đời muốn rẽ ngang rẽ dọc.

"Tác phẩm Chuyến đi là những chiêm nghiệm của tôi sau những lần du ngoạn trong nước và quốc tế mà chỉ đến khi dịch bệnh bùng phát, mọi hoạt động dường như đứng yên, tôi mới cảm nhận được được sâu sắc giá trị của nó. Đó là cơ hội được quan sát những thứ mình chưa từng thấy, thực sự hiểu những thứ tưởng chừng như trong tầm tay nhưng hóa ra còn mơ hồ" - họa sĩ chia sẻ.

Đi về Tây Bắc ngắm “tấm vải dệt” ruộng bậc thang nghìn trùng óng ánh. Màu lam núi trời tiếp dáng cùng vàng ươm lúa chín chưa bao giờ hết làm lòng người rung động. Thổi nghệ thuật đương đại cùng cảm hứng từ trường phái Hậu Ấn tượng vào tác phẩm, những “nấc thang” Tây Bắc hiện ra hồn nhiên, nhịp nhàng. Nhịp lên đồng cao rừng thẳm, nhịp nghe lúa rì gọi mây.

Ba Tầm tránh nắng tránh mưa, Ba Tầm mộc mạc ượm vừa vẻ xưa. Ba Tầm là loại nón làm bằng lá già, mộc và giản dị hơn nón quai thao, thường được dùng che chắn thông thường nên có đến ba lớp lá và ít màu mè sặc sỡ. Gặp cảnh thôi chưa đủ trải, ta đi “du lịch” bằng sự gặp người, gặp văn hóa cũng là một cách hay.

Tác phẩm nằm trong dự án nghiên cứu cổ phục Việt của họa sĩ Mạnh Trần.

Trở về

“Ta biết một người là nhà thơ khi anh ấy biến chính ta trở thành nhà thơ...”

Này đây yên bình phiêu lãng

Nơi đôi lứa kề tựa sóng đôi

Cuối chân trời ươm mầm tình nhỏ

Rả rích chảy thành cuộn mây trong

Trở về mái ấm, trở về với người thương, trở về nơi con tim ta hạnh phúc - trong khiết như trời mây.

Và trở về với thiên nhiên. Thiên nhiên là trái nghệ thuật ngọt lịm. Ta tìm thấy mỗi đám mây như không chỉ một tác phẩm nghệ thuật, mà là hàng vô số. Mỗi lần chiêm nghiệm bằng tinh thần hồn nhiên của “đứa trẻ bên trong ta”, lại là một hình thù mới hiện ra. Trí tưởng tượng ta du ngoạn tầng mây nào, nghệ thuật trong ta bay đến tầng mây đó. Thưởng thức nghệ thuật cũng lại như ngắm mây vậy. Nếu tác phẩm gợi được càng nhiều suy nghĩ và xúc cảm riêng cho người xem thì quả là một tác phẩm tuyệt.

Cỏ cây mây trời cũng đều mang linh hồn. Trở về với thiên nhiên, cũng chính là trở về với chính mình.

bước vào thế giới sáng tạo của họa sĩ mạnh trần

Gần đây, trong những ngày giãn cách, các tác phẩm của một họa sĩ thuộc thế hệ 9x - Mạnh Trần nhanh chóng nhận được sự thích thú, quan tâm từ cộng đồng những người "mê tranh" trên mạng xã hội. Không khó hiểu khi các bức tranh về hồ Tây, về Thủ đô hay về Tây Bắc lại đặc biệt gây được rung cảm đối với người xem trong thời điểm này. Nhưng nhiều hơn việc vẽ cảnh, vẽ tâm tư, chúng tôi "tìm" thấy được trong các tác phẩm của Mạnh những suy tư và chiêm nghiệm kín kẽ về cuộc sống, qua con mắt của một người trẻ ham xê dịch.

Sau khi đã hoàn tất cuộc "du ngoạn trong tranh", giờ mời độc giả hãy cùng Travellive tìm hiểu về chàng họa sĩ bí ẩn này.

Mạnh bắt đầu đến với hội họa từ khi nào?

Hồi nhỏ, tiếp xúc với truyện tranh từ tiểu học, tôi bị ấn tượng với những hình vẽ trong từng trang truyện. Tôi bắt đầu cầm bút vẽ lại các hình vẽ nhân vật trong đó dưới dạng fanart, thậm chí còn tự sáng tác những tập truyện của riêng mình nữa.

Tuy nhiên lúc đó tôi chỉ coi việc vẽ vời như một thú vui giải trí. Đến mãi sau khi tốt nghiệp đại học, tôi mới quyết định cầm bút và đi theo con đường hội họa chuyên nghiệp.

Nhìn qua một số bức vẽ của Mạnh, sẽ thấy hai "tinh thần" được thể hiện khá nhiều là Hà Nội & du lịch. Đấy có phải là hai đề tài mà Mạnh yêu thích?

Đúng vậy, tôi được sinh ra và lớn lên tại Hà Nội - nguồn cảm hứng dồi dào, vô tận cho không những tôi mà còn rất nhiều họa sĩ khác. Tuy nhiên, góc nhìn của mỗi người lại khác nhau. Vì vậy mỗi tác phẩm lại mang màu sắc và “chất” khác nhau. Bản thân tôi đã gắn bó với mảnh đất này gần 25 năm rồi, nhưng mỗi lần chạm đến cùng một nơi chốn ở những thời gian khác nhau, suy tư trong tôi cũng đổi khác.

Ngoài ra, việc đi đây đi đó cũng đóng vai trò rất quan trọng trong nghệ thuật của tôi, vì tôi quan niệm nghệ sĩ là người lấy chất liệu, cảm xúc từ cuộc sống và chuyển hóa nó thành tác phẩm, vì vậy việc luôn tìm tòi và đặt chân đến những nơi chốn xa xôi là cần thiết để nghệ thuật của tôi luôn được tươi mới và sáng tạo.

Nơi nào mang lại cho Mạnh nhiều cảm hứng vẽ nhất?

Hồ Tây! Tôi đã sinh sống, học tập và làm việc ở đây từ khi lên cấp hai. Ở đây càng lâu, nét đẹp của hồ càng thấm thía và hiện rõ ra với tôi. Không biết vì hồ Tây luôn đổi thay hay chính tôi "bị" đổi thay vì hồ nữa.

Nếu được đến một nơi chỉ để vẽ, Mạnh sẽ chọn địa điểm nào trong Hà Nội? Tại sao?

Trong khi nhiều họa sĩ khác đã và đang khai thác hình ảnh Hà Nội vào những ngày nắng, mưa, mùa hoa,... tôi lại bị thu hút bởi Hà Nội về đêm. Ánh đèn vàng đặc trưng, không khí tĩnh lặng trái ngược với những ồn ào phố thị khi thành phố còn chưa ngủ. Một không gian đáng thưởng thức. Đó cũng chính là lí do một trong những dự án sắp tới của tôi là series tranh Phố Đêm.

Có họa sĩ nào trên thế giới mà Mạnh đặc biệt yêu thích hay được truyền cảm hứng không?

Tôi có thích rất nhiều họa sĩ yêu thích, nếu kể ra hết thì phải lấy giấy bút ra ghi lại cả trang mất. Nhưng để chỉ ra một người nổi tiếng mà đa số mọi người trong giới nghệ thuật đều biết, thì đó là họa sĩ người Anh David Hockney.

Ông ấy là một hoạ sĩ rất đa dạng, không tự bó buộc, giới hạn mình vào một chủ đề hay phong cách nhất định nào. Tác phẩm của ông luôn luôn thay đổi theo hướng mới hơn qua từng năm tháng mà vẫn tràn đầy năng lượng cùng sức sáng tạo. Đó cũng chính là điều mà tôi muốn hướng tới trên con đường nghệ thuật của mình.

Trong mắt Mạnh, màu sắc nào là đại diện của hạnh phúc?

Màu xanh da trời. Màu xanh của bầu trời trong, sâu thẳm xa xôi mà yên bình. Đồng thời bằng một cách rất riêng, nó tạo cho tôi cảm giác ấm áp, êm đềm.

Khi bị bí ý tưởng (art block), Mạnh làm gì? Thường thì tâm trạng nào sẽ khiến Mạnh đặt bút vẽ?

Tôi quan niệm rằng việc bị art block là hoàn toàn bình thường đối với một người làm sáng tạo. Không lúc này thì lúc khác nó sẽ ghé thăm chúng ta trên con đường làm nghệ thuật của mình.

Art block có thể là dấu hiệu của việc tôi đang bị tập trung quá nhiều vào một vấn đề nào đó. Lúc này tôi chỉ đơn giản nhìn nhận và chấp nhận nó, tạm thời để công việc sáng tạo sang một bên, làm những việc khác không liên quan đến sáng tạo, nghỉ ngơi vui chơi giải trí mà không bận tâm về nó. Đối với tôi, việc nghỉ ngơi cũng là điều cần thiết để cân bằng lại với những lúc bản thân làm việc liên tục. Ý tưởng và cảm xúc sẽ sớm trở lại khi tôi được thực sự nghỉ ngơi.

Cá nhân tôi không trông chờ vào việc tâm trạng tốt hay xấu thì mới bắt đầu vẽ. Nếu muốn tiến xa, tôi không thể chỉ làm việc vào những ngày có tâm trạng, vì vậy, tôi luôn vẽ như thể đó là một việc tự nhiên mình làm bình thường hằng ngày. Cảm xúc có thể lên hoặc xuống, nhưng tôi chắc chắn sẽ ngồi vào bàn làm việc để cho những điều bất ngờ xảy ra, dù tốt hay xấu thì đều là một phần cuộc hành trình của mình.

Sau cùng, Mạnh có thể chia sẻ một chút về cuộc sống của mình trong những ngày lockdown này?

Những ngày này tôi luôn tuân thủ các quy định về phòng chống dịch của nhà nước, cập nhật tin tức và cố gắng giữ cho bản thân bận rộn với những dự án của riêng mình. Vì đối với tôi, đó là cách để luôn cho bản thân trong trạng thái ổn định cả về thể chất lẫn tinh thần.

Cảm ơn Mạnh, mong Travellive sẽ sớm được chuyện trò cùng Mạnh về những dự án tác phẩm mới.

Thông tin thêm

Nếu muốn tìm hiểu về các tác phẩm khác của Mạnh Trần, bạn có thể theo dõi Mạnh qua trang Instagram @boogie.painter

Quỳnh Phương, Lâm Oanh