Khám phá Turkmenistan - quốc gia "bí ẩn" vùng Trung Á

Trong quá khứ, Turkmenistan có một lịch sử rất thăng trầm. Bởi trên con đường tìm kiếm thịnh vượng, nhiều đội quân đã qua đây. Lịch sử ghi nhận, thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, Alexander Đại đế đã chinh phục lãnh thổ này khi ông cùng đạo quân thiện chiến của mình tới Nam Á. Đây cũng là thời điểm hình thành “con đường tơ lụa” - con đường thương mại chính giữa châu Á và vùng Địa Trung Hải của châu Âu. Những di tích lịch sử còn lại ở Merv, Urgench hay Nisa chứng minh thời kỳ cực thịnh của Turkmenistan trong quá khứ.

Thủ đô Ashgabat tráng lệ

Tọa lạc tại rìa sa mạc Karakum, Ashgabat là một thành phố hiện đại, tỏa sáng với một vẻ hào nhoáng kỳ lạ. Thành phố có những tòa nhà bằng đá cẩm thạch trắng, mái dát vàng và lối kiến trúc đặc biệt khác thường nằm uy nghiêm trên những con đường rộng lớn. Xung quanh những tòa nhà có nhiều khu vườn được chăm sóc kỹ lưỡng, đài phun nước, tượng đài được thắp sáng về đêm.

Đường phố thủ đô Ashgabat khá thoáng đãng và sạch đẹp. Mặc dù thủ đô được xây dựng nằm trên rìa biên giới trong vùng sa mạc Karakum khô cằn với thời tiết khắc nghiệt, khá lạnh vào mùa đông và rất nóng vào mùa hè nhưng du khách sẽ phải ngạc nhiên về mức độ xanh đẹp của thành phố. Những hàng cây rợp bóng mát chạy dài khắp các con đường ngang dọc như điểm tô cho một thành phố được xây dựng toàn là chất liệu đá cẩm thạch trắng. Một không khí trầm mặc tĩnh lặng bên hình hài hiện đại của những toà nhà mới xây dựng hàng loạt.

Năm 2013, Ashgabat đã đi vào danh sách kỷ lục Guinness nhờ có nhiều tòa nhà được xây bằng đá cẩm thạch nhất trên thế giới. Được biết, đã có hơn 500 tòa nhà của thành phố này đã được xây dựng từ 4,5 triệu m3 đá cẩm thạch nhập khẩu từ Ý. Ban đêm, những tòa nhà màu trắng của Ashgabat trông thật rực rỡ nhờ những ánh đèn màu, khiến cả đại lộ càng thêm huyền ảo.

Di sản con đường tơ lụa

Turkmenistan có ba di sản văn hóa thế giới đều tọa lạc trên con đường tơ lụa xa xưa: quần thể di tích Kunya ở Urgench, pháo đài Nisa của người Parthia cách thủ đô Ashgabat 18 km về phía tây nam và khu khảo cổ Merv gần thành phố Mary có niên đại hàng nghìn năm. Trong số này, Merv được xem là thành phố ốc đảo rất quan trọng trên con đường tơ lụa, nối với trung tâm kinh tế, chính trị và tôn giáo Bukhara của Uzbekistan thời bấy giờ.

Merv nằm cách Mary (thành phố lớn thứ hai ở Turkmenistan) khoảng 40 km, được UNESCO đưa vào danh sách di sản văn hóa thế giới cần được bảo tồn. Khu vực Erk - Kala vốn là trung tâm của thành phố Merv xưa, được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ VI đến VII, là cửa ngõ vào Ba Tư cổ đại của hoàng đế Khemanit, có diện tích rộng khoảng 20 ha, được bao quanh bởi những bức tường bằng gạch thô mà đến nay vẫn còn vết tích.

Nhiều di tích thành cổ

Gyaur - Kala được mệnh danh là “Pháo đài của những kẻ ngoại đạo”, do hoàng đế Antiochos Soter (280 - 261) xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, với bức tường dài khoảng 230 km. Nơi đây còn lưu giữ những cuốn Kinh thánh cổ xưa Avesta - Gathas, được viết bởi nhà lãnh đạo tôn giáo bí ẩn Ba Tư là Zarathustra và một số tàn tích thuộc về những người theo Hỏa giáo (Hỏa Giáo hay còn gọi là Zoroastranism, là một trong những tôn giáo độc thần lâu đời nhất trên thế giới).

Hai tòa nhà Greater và Lesser Kyz Kala, còn gọi là “Lâu đài của các thiếu nữ” xây dựng từ thế kỷ thứ 6 đến 12, có những bức tường đất cũng khá đặc biệt vẫn còn sót lại sau bao thăng trầm lịch sử.

Ngoài ra, bảo tàng Sultan Sandzhar từ giữa thế kỷ thứ 12, vốn là lăng mộ của Hoàng đế Seljuk, với lối kiến trúc mái vòm tráng lệ, nổi bật giữa vùng đất ốc đảo mà các đoàn lữ hành đi trên sa mạc Karakum có thể nhìn thấy.

Mary, tức Margiana, là một thành phố Hồi giáo cổ xưa. Tên gọi của thành phố xuất phát từ tên con sông Murghab - biểu tượng khơi nguồn cho sự khai sinh quốc gia nông nghiệp thuộc khu vực này vào khoảng 4.000 năm trước. Mary từng được ca ngợi là “hòn ngọc phương Đông” chỉ đứng thứ hai sau thành phố Baghdad vào giữa thế kỷ 8 đến 13. Tuy nhiên, thành phố sau đó đã bị tàn phá bởi vó ngựa của các đội quân Mông Cổ.

Hiện nay, Mary là trung tâm tài chính của ngành công nghiệp sản xuất bông và khí ga, cũng là cửa ngõ giao thông quan trọng của Turkmenistan. Điểm nổi bật ở thành phố Mary là nhà thờ Hồi giáo Gurbanguly Hajji Mosque (tên gọi khác là Mary Mosque), xây dựng từ năm 2001 đến 2009 mới hoàn thành, với sắc trắng nổi bật cùng mái vòm xanh thiên thanh, bốn tòa tháp vươn lên ngạo nghễ giữa trời xanh.

Khu chợ truyền thống

Cũng giống như nhiều nơi ở châu Á, chợ là một phần quan trọng trong văn hóa của người Turkmenistan. Trong đó, Gulistan là một trong những ngôi chợ lớn và cổ nhất ở đất nước này. Chợ Gulistan nằm ở trung tâm thành phố, vì thế đây là địa điểm thích hợp để du khách có thể trò chuyện với dân địa phương và thưởng thức những món ăn đặc biệt của ẩm thực Turkmenistan.

Hay một khu chợ khác nằm ở ngoại ô thành phố Asghabat với tên gọi Tolkuchka Bazaar sẽ là một điểm đến tuyệt vời để du khách tìm hiểu về văn hóa, sản phẩm và ẩm thực của vùng đất Trung Á này. Đến với khu chợ Tolkuchka, du khách có thể mua những sản phẩm như quần áo, mũ lông, thảm, khăn quàng cổ hoặc quà lưu niệm địa phương về làm quà với giá phải chăng. Bạn có thể thương lượng với người bán để đưa ra được mức giá hợp lý nhất.

Theo lời khuyên của những khách du lịch đã từng đến với khu chợ Tolkuchka, thời điểm mua sắm tốt nhất là từ 9h sáng đến 1h chiều. Khu chợ sẽ đóng cửa khá sớm, vào lúc 2h chiều hàng ngày.

Với diện tích 448.100 km², Turkmenistan là quốc gia lớn thứ 52 trên thế giới. Hơn 80% lãnh thổ của nước này là sa mạc Karakum, khí hậu khô cằn, lượng mưa ít. Vào mùa hè, nhiệt độ có khi lên đến 50 độ C.

Phương Ngọc