Marie Salamagne và chiếc bánh vỏ sò gọi mùi kí ức

Ở Pháp, dân bản xứ thích nhấm nháp madeleine mỗi ngày. Mới nhìn, madeleine có kết cấu giống như bánh ga-tô, nhỏ nhắn cỡ quả bàng, khum hình vỏ sò, thơm mùi trứng sữa ngậy bơ. Nếu là một người đầu bếp giỏi, chiếc bánh madeleine làm ra phải thơm lựng kích thích khứu giác, bên ngoài mướt mát, phập phồng, êm ái khiêu khích thị giác, ngay khi đặt lên đầu lưỡi, quyện hòa các giác quan, miếng bánh và tâm hồn gần như "tan chảy" vào nhau.

Người Pháp có thể chung thủy quà sáng, trà chiều, tráng miệng tối với madeleine không biết chán. Và, nàng thơ của thế giới thơm - Marie Salamagne đã so sánh mùi hương mình tạo ra phải được như chiếc bánh madeleine trong tác phẩm Đi tìm thời gian đã mất của đại thi hào Marcel Proust. Trong truyện, vào một ngày mùa đông ảm đạm buồn bã, nhân vật Marcel bế tắc. Vô thức nhấp ngụm trà hoa chanh kèm một miếng madeleine, Marcel giật mình. Nếm lại lần nữa, ông thấy lạ mà quen. Đến miếng bánh madeleine thứ ba, ông thức tỉnh. Mùi-vị chiếc bánh quyện trà thơm xua tan thất vọng hiện tại, đưa Marcel về lại miền thơ ấu tươi đẹp bình yên. "La madeleine de Proust", hay "chiếc bánh madeleine của Proust" trở thành một câu thành ngữ quen thuộc của Pháp, ám chỉ một sự việc - cảm xúc - hành động có khả năng gợi nhớ kí ức.

Marie Salamagne sẽ bớt xa lạ và dần định hình rõ nét nếu tôi kể với bạn về những chiếc bánh madeleine thơm Marie từng làm. Đầu tiên, nước hoa Alaia của nhà mốt Alaia Paris là mùi hương khơi gợi kí ức thủa nhỏ trong trẻo của của ông ở quê hương Tunisa. Alaia chủ điểm da thuộc có phần vintage hoài cổ, kín kẽ (không hiểu sao khi cập bến Việt Nam thì "được tiến hóa" thành mùi "đàn bà phòng the thầm kín"). Tiếp, Armani Eau De Nuit là mùi hương nam chủ điểm lá thuốc lá, do Marie Salamagne hợp tác cùng Armani, được nam giới rất ưa chuộng. Chưa dừng lại ở đó, Jo Malone có hai mùi hương thi vị là Tuberose & Angelica và Mimosa & Cardamom cũng là hai sáng tạo đáng tự hào của Marie Salamagne. Những dấu ấn đáng kể khác của Marie Salamagne phải kể đến như By The Fireplace cho Maison Martin Margiela, Mandarine Basilic cho Guerlain, Histoire d'Orangers cho L'Artisan Parfumeur, Aura cho Mugler... Rất trẻ, năm 2005, khi mới 28 tuổi, Marie Salamagne đã có mùi hương hoàn toàn do chính mình sáng tạo nên. Từ đó cho đến giờ, nàng thơ Paris im lặng và say sưa làm công việc sáng tạo thơm không ngừng nghỉ.

Sinh năm 1977, cùng thế hệ với anh hào Pierre Guillaume (chủ nhân của mùi hương chocolate Musc Maori hay cognac mời gọi Liqueur Charnelle), sau khi tốt nghiệp trường đại học dược, Marie Salamagne "thoát ly", học trở thành nghệ sĩ điều hương, nhất quyết không nối nghiệp gia đình. Trường hợp Marie Salamagne ít nhiều khiến chúng ta nhớ đến tiền bối Roja Dove cũng từ bỏ con đường dược sĩ để trở thành bậc thầy mùi hương. Marie Salamagne không nói nhiều, luôn lăm lăm trong tay những cuốn sổ khác nhau, mục đích rất rõ ràng, cuốn này ghi chú hương liệu, cuốn kia ghi chú thành phần thơm tự nhiên, cuốn nữa ghi lại những ý tưởng/cảm xúc bất chợt... Marie ít nói song chăm chỉ đến mức cực đoan, nhạy cảm đến mức gai góc, có cơ hội tầm sư học đạo cùng những nghệ nhân mùi hương bậc thầy như Oliver Cresp (chủ nhân sáng tạo thơm Light Blue For Her cho Dolce & Gabbana, Angel cho Mugler, Midnight Poison cho Dior), Alberto Morillas (CK One cho Calvin Klein, 212 cho Carolina Herrera, Gucci Bloom cho Gucci), Jacques Cavallier (bộ đôi nam-nữ L'Eau D'Issey cho Issey Miyake, toàn bộ dự án thơm gồm 28 mùi cho đến thời điểm hiện tại của Louis Vuitton, M7 cho YSL)... Sau khi hoàn thành khóa học điều hương, cô song hành cùng Firmenich, công ty mùi hương-hương liệu lâu đời và có tầm ảnh hưởng hơn cả trong địa hạt mùi hương, từ năm 2001 cho đến giờ. Ở Firmenich, được làm việc cùng những cộng sự - bậc thầy mùi hương, sự kĩ lưỡng tinh tế trong quá trình điều chế hương của Marie Salamagne cũng được thỏa mãn bởi kho nguyên liệu thơm phong phú và chất lượng của công ty.

Thêm một dấu ấn đáng nhớ trong sự nghiệp của Marie Salamagne: năm 2015 đánh dấu sự ra đời của nhà nước hoa Atelier Des Ors, và nàng thơm xứ Pháp được lựa chọn cộng tác lâu dài với nhà hương mới mẻ này. Đây thực sự là sự hợp tác hiệu quả đến bất ngờ. Chủ nhân của Atelier Des Ors, ông Jean-Phillippe Clemont quyết định chọn Marie Salamagne làm nghệ sĩ điều hương cộng tác lâu dài, sau một thời gian dài quan sát và chiêm nghiệm những sáng tạo thơm của cô. Những lọ Atelier Des Ors đẹp lấp lánh với lá vàng lững lờ "bay" bên trong, thực tế, là tượng trưng cho những kí ức - cảm xúc lãng mạn của chúng ta, và bản thân tên nhà hương, Atelier Des Ors có ý nghĩa thực sự là "xưởng của những tinh tế". Atelier Des Ors trao đổi với Marie Salamagne cảm hứng mùi, nghệ sĩ điều hương cặm cụi thực hiện. Marie Salamagne cùng kho tàng nguyên liệu dồi dào và tinh túy của Firmenich đã kiến tạo nên cho Atelier Des Ors trạng thái thơm lãng mạn và gợi hình đến lôi cuốn. 6 năm trôi qua, Marie Salamagne gắn bó chuyên tâm sáng tạo cho Atelier Des Ors 16 mùi hương.

Đáng kể nhất có lẽ phải kể đến Rose Omeyyade. Thuộc phong cách thơm Floriental - hương hoa phương Đông, theo hướng Rose-Oud, hồng-trầm truyền thống, tuy nhiên, Marie Malasagme dùng nguyên liệu hồng Centifolia, hay còn gọi là hồng tháng Năm để xây dựng nên cốt cách cho sáng tạo thơm này. Về giống hồng Centifolia, gọi là hồng tháng Năm bởi đây là dịp lý tưởng nhất để thu hoạch loại hồng dày cánh, có hương thơm tươi tắn, đượm đà, đậm sâu và sống động này. Hồng Centifolia được trồng tại "vựa" nguyên liệu thơm quan trọng nhất ngành hương liệu hiện đại, thành phố Grasse, Pháp. Mỗi bụi hồng một mùa cho khoảng 80 bông hồng tháng Năm. 80 bông hồng tương đương 3 lạng hồng, và chúng ta cần... 1 tấn hoa hồng để chiết xuất ra khoảng 1 kg tinh dầu hoa hồng. Thời hoàng kim, những năm 1930, mỗi mùa thu hoạch, Grasse xuất xưởng... 2.000 tấn cánh hồng cho thế giới mùi hương. Hiện tại, mỗi năm, Grasse duy trì được khoảng 100 tấn hoa hồng, đủ để tạo nên 100 kg tinh dầu hồng tháng Năm, rồi dè xẻn cân nhắc cho các nhà hương trên toàn thế giới. Firmenich có trang trại hoa hồng tháng Năm riêng được chăm sóc bởi một gia đình nông dân chăm hoa truyền thống tại Grasse. Và mùi hương Rose Omeyyade của nhà hương Atelier Des Ors sử dụng note hương tự nhiên tinh túy này để tạo nên sắc thái thơm quyến luyến nở bừng trên da. Quyện hòa cùng trầm hương, hoa hồng đượm sắc dày cánh dường như được thoát xác, toát hương thơm tươi sáng, vươn lên từ sự trầm-sâu của note gỗ thiêng có khả năng an thần, tẩy trần.

Bên cạnh Rose Oymeyyade, Marie Salamagne kết nối niềm đam mê hội họa từ nhỏ của mình với nước hoa khi sáng tạo tiếp cho Atelier Des Ors mùi hương mang sắc thái tối giản, song có khả năng gây thương nhớ đến không ngờ - Nuda Veritas. Nuda Veritas, hay "sự thật trần trụi", tác phẩm của họa sĩ Gustav Klimt, khi được hương hóa, sáng như ánh bình minh, trong như dòng suối nhỏ, dập dìu nhẹ nhàng mơn man, gỡ bỏ mọi muộn phiền trong tâm trí. Rất khéo léo, Marie Salamagne sử dụng - nêm nếm kĩ lưỡng chuẩn xác liều lượng các note hương hoa trắng, hoa mộc tê cùng xạ hương và ambrox, tạo nên hiệu ứng thơm tinh tươm, tinh khôi, tĩnh-tình mà thanh sạch, cứ vậy âu yếm người yêu hương.

Trên đây là hai ví dụ điển hình cho phong cách sáng tạo của Marie Salamagne. Dù lọ nước hoa có cầu kì bí ẩn hay trong trẻo giản đơn, Marie Salamagne vẫn luôn hiển nhiên và điềm tĩnh. Cô xây dựng mùi hương không theo lối ồn ào, đao to búa lớn. Mùi hương của Marie Salamagne không ùa tới át vía người ngửi, mà hài hòa áp lên da thịt, từ tốn hòa vào da thịt, rồi từ đó dần chuyển biến - hồi sinh, nhen nhóm rồi nhẹ nhõm bung tỏa các lớp hương một cách sống động, duyên dáng, bền bỉ và dài lâu. Cùng với Rose Omeyyade và Nuda Veritas, Marie Salamagne tiếp tục tạo dựng tiếng thơm cho Atelier Des Ors qua những mùi hương được đánh giá cao khác như vanille Lune Feline, thuốc lá Bois Sikar, diên vĩ Iris Fauve, đàn hương Rouge Saray...

"Một mùi hương tốt phải được như miếng bánh madeleine của Proust. Khi đó, mùi hương có khả năng dịch chuyển và khơi gợi cảm xúc mạnh mẽ đến mức không thể kìm nén, không còn muốn kiểm soát. Mùi hương là thực thể của chính nó."

Đó là Marie Malasagne, nàng thơ trong thế giới thơm, luôn tâm niệm thành quả sáng tạo của mình có tâm hồn của chiếc bánh vỏ sò bé nhỏ.

ChQcQ