Cứ mỗi độ hè về, người dân ở các bản làng Tây Bắc lại cùng nhau đổ xuống đồng đắp đập, ke bờ, rẫy cỏ, dẫn nước. Nước ruộng đổ từ bậc này sang bậc khác, phản chiếu sắc màu của trời cao và tạo nên một kỳ quan dành riêng cho Tây Bắc.
Có lẽ, không một người hoạ sĩ nào có thể pha màu sống động, tự nhiên và đầy sức sống như những người nông dân này ở Tây Bắc. Chính những thân hình bé nhỏ, những bàn tay gầy gò ấy đã góp phần tạo nên những mảng màu đa sắc mùa nước đổ, đẹp tựa một bức họa khổng lồ giữa đại ngàn Việt Nam.
Không thẳng cánh cò bay như những cánh đồng ở vùng đồng bằng phù sa châu thổ, những thửa ruộng ở vùng cao Tây Bắc cứ chồng lên nhau từ lớp này đến lớp khác như những bậc thang vắt lên trời xanh. Những bậc thang lấp lánh như mảnh gương dưới trời ấy, chỗ vàng đỏ mang nặng phù sa, chỗ nhuộm sắc xanh của mạ vừa gieo, chỗ lại phản chiếu đất trời xanh biêng biếc.
Chính những thân hình bé nhỏ, những bàn tay gầy gò ấy đã góp phần tạo nên những mảng màu đa sắc mùa nước đổ
Tây Bắc mùa nước đổ, hay còn gọi là mùa đổ ải là một trong những sản phẩm du lịch độc đáo của miền núi phía Bắc, thu hút du khách trong và ngoài nước tới tham quan. Bởi cái đặc trưng riêng của ruộng bậc thang là đồi núi có độ dốc cao, địa hình quanh co, chủ yếu tận dụng nước trời, nên công việc dẫn nước lên ruộng ở Tây Bắc là cả một nghệ thuật đòi hỏi những đôi bàn tay khéo léo, tài hoa và cần mẫn.
Những thửa ruộng ở vùng cao Tây Bắc cứ chồng lên nhau từ lớp này đến lớp khác như những bậc thang vắt lên trời xanh
Vùng cao chỉ gieo trồng một vụ duy nhất trong năm và khi những cơn mưa đầu tiên của mùa hạ trút xuống cũng là lúc bà con dân tộc dẫn nước vào ruộng. Tây Bắc thường đổ ải vào tầm tháng 5 - 6, đổ ải xong họ thả nước vào ngâm đất, nước chảy từ khe núi xuống, qua những ống nứa, tràn xâm xấp mặt ruộng Tây Bắc. Mặc dù công việc khai đất và dẫn nước cho ruộng bậc thang nơi đây còn nhiều khó nhọc nhưng đó lại là những khởi đầu cho một vụ mùa bội thu.
Khi nước được đưa vào vừa đủ, đồng bào người Mông, người Giáy tiếp tục gieo hạt. Vài ngày sau, từng thửa ruộng xanh ngút tầm mắt bắt đầu hiện ra thì họ tháo nước cho lúa nảy mầm. Và khi những mầm non ấy bật lên vươn mình khỏi mặt nước, người dân lại dẫn nước trở về ruộng cho cây mạ lớn thêm chút nữa, chuẩn bị cho mùa cấy được đổ ải vào tháng 7.
Không màu mè, lộng lẫy như mùa thu rực rỡ một màu vàng óng ả của sắc nắng và những bông lúa chín trĩu trịt nhưng ruộng bậc thang vào mùa nước đổ lại mang một gam màu trầm ấm, một vẻ hoang sơ, đầy mộc mạc như chính mảnh đất Tây Bắc.
Biết bao cảnh đẹp say lòng người nằm trải dài theo những triền núi Tây Bắc mùa nước đổ. Những thửa ruộng mênh mang nước đan xen những đốm mạ non mơn mởn. Rồi ngày đêm, mặt trời và mặt trăng cứ thế thay như dát bạc vào từng lớp nước, làm cho những thửa ruộng Tây Bắc đẹp lên bội phần bởi những gam màu sáng tối.
Những điểm đến ngắm ruộng bậc thang mùa nước đổ đẹp nhất Tây Bắc
Bát Xát: Vào mùa đổ ải, khung cảnh Bát Xát với vô vàn các thửa ruộng long lanh mặt nước tại các xã Ngãi Thầu, Dền Sáng, Y Tý, A Lù, Khu Chu Lìn.
Sapa: Luôn là sự lựa chọn ưu tiên của các du khách nước ngoài khi ghé Tây Bắcvì thuận tiện và dễ đi lại. Các thửa ruộng bậc thang mùa nước đổ đẹp nhất là tại các bản làng: Tả Van, Tả Phìn, Hầu Thào, Trung Chải, Lao Chải.
Hoàng Su Phì: Là một huyện biên giới vùng cao của tỉnh Hà Giang, vẻ đẹp của ruộng bậc thang ở Hoàng Su Phì đã được nhà nước công nhận là một trong những di tích cấp quốc gia ở Tây Bắc.
Mù Cang Chải: La Pán Tẩn và Chế Cu Nha là hai xã có những thửa ruộng đẹp nhất Mù Căng Chải, chẳng ai có thể đi qua ngay mà không dừng lại ngắm nhìn những kiệt tác của người H’Mông đang rực rỡ lấp lánh dưới vùng trời Tây Bắc này.
Tú Lệ: Là một thung lũng ruộng bậc thang nằm giữa ba ngọn núi cao Khau Phạ, Khau Thán và Khau Song ở Tây Bắc.
