Đầu năm 2025, Henley Passport Index, một tổ chức uy tín chuyên theo dõi và xếp hạng độ mạnh của hộ chiếu các quốc gia trên thế giới, đã công bố bảng xếp hạng thường niên của mình, thu hút sự chú ý của dư luận toàn cầu. Theo đó, Singapore tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu, nắm giữ danh hiệu hộ chiếu quyền lực nhất thế giới.
Trong khi đó, Nhật Bản, một quốc gia vốn nổi tiếng với sự ổn định và phát triển, đã xuất sắc giành vị trí á quân trong bảng xếp hạng danh giá này. Hộ chiếu Nhật Bản, biểu tượng cho sự tin cậy và uy tín, mang đến cho công dân nước này quyền tự do đi lại vô cùng rộng lớn. Với tấm hộ chiếu trên tay, người Nhật Bản có thể dễ dàng khám phá và trải nghiệm vẻ đẹp của 190 quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp hành tinh, một con số ấn tượng thể hiện sức mạnh vượt trội của hộ chiếu Nhật Bản trên trường quốc tế.
35% người Nhật được hỏi cho biết họ không muốn đi du lịch nữa, đặc biệt là du lịch nước ngoài
Mặc dù sở hữu một trong những tấm hộ chiếu quyền lực nhất thế giới, mở ra cánh cửa đến vô số quốc gia và vùng lãnh thổ, người dân Nhật Bản lại thể hiện sự thờ ơ đáng ngạc nhiên đối với việc du lịch quốc tế. Điều này tạo nên một nghịch lý thú vị, thu hút sự chú ý của giới chuyên gia và truyền thông toàn cầu.
Theo báo cáo được công bố vào ngày 20/2 bởi Bộ Ngoại giao Nhật Bản, tính đến tháng 12/2024, tổng số công dân Nhật Bản sở hữu hộ chiếu hợp lệ chỉ đạt con số 21,6 triệu người. Con số này, thoạt nhìn có vẻ ấn tượng, nhưng khi so sánh với tổng dân số của Nhật Bản, nó chỉ chiếm một tỷ lệ khiêm tốn là 17,5%. Điều này có nghĩa là, trong một quốc gia có nền kinh tế phát triển và mức sống cao, phần lớn người dân lại không có nhu cầu sở hữu hộ chiếu, một công cụ thiết yếu cho việc du lịch quốc tế.
Để hiểu rõ hơn về xu hướng này, chúng ta cần nhìn lại quá khứ. Vào năm 2019, trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát, tỷ lệ người Nhật Bản sở hữu hộ chiếu hợp lệ đạt mức 25%. Sự sụt giảm đáng kể này, từ 25% xuống còn 17,5%, cho thấy một sự thay đổi rõ rệt trong thái độ của người dân Nhật Bản đối với du lịch quốc tế.
Người Nhật lựa chọn du lịch trong nước thay vì đi nước ngoài
Atsushi Suzuki, 34 tuổi đến từ Tokyo, làm việc cho một tổ chức phi chính phủ quốc tế, là một trong những người vẫn chưa làm lại hộ chiếu mới sau khi hộ chiếu cũ đã hết hạn trong thời gian diễn ra đại dịch. Suzuki cho biết "sớm muộn gì cũng làm lại hộ chiếu vì phải ra nước ngoài công tác", nhưng anh khẳng định không có kế hoạch du lịch quốc tế. Lần gần nhất anh đi du lịch nước ngoài là đến Thái Lan vào năm 2012, khi còn là sinh viên.
Hiện tại, nếu muốn đi nghỉ, Suzuki muốn đi gần và dùng phương tiện di chuyển là ôtô. "Tôi nuôi chó, nên đi gần tiện hơn", anh nói. Điểm đến yêu thích của anh là Hakone hoặc Yamanashi. Đồng yen yếu so với nhiều loại tiền tệ khác là một trong những lý do khiến Suzuki không muốn đi đâu vì sợ đắt đỏ.
Tetsu Nakamura, giáo sư tại Đại học Tamagawa, Nhật Bản và cũng là chuyên gia tâm lý học và hành vi du lịch, cho biết kết quả không có gì đáng ngạc nhiên. "Năm 2019, ngay cả trước khi đại dịch xảy ra, những người Nhật Bản đi du lịch nước ngoài ít nhất một lần trong năm chỉ chiếm khoảng 10% dân số", vị giáo sư nói thêm.
Mặc dù sở hữu cuốn hộ chiếu quyền lực nhất thế giới nhưng người dân Nhật Bản lại "ngại" xuất ngoại
Đích thân giáo sư Nakamura cũng đã từng thực hiện một nghiên cứu vào năm 2016. Trong nghiên cứu, có một nhóm mà ông gọi là "những người thụ động", tức là những người nói rằng họ muốn đi du lịch nước ngoài nhưng thực tế thì sẽ không đi; và nhóm "những người từ chối", tức là những người tỏ ra không quan tâm đến việc du lịch nước ngoài và chắc chắn là họ sẽ không đi.
Khi lên kế hoạch cho một chuyến du lịch nước ngoài, một trong những khoản chi phí khiến du khách phải cân nhắc kỹ lưỡng nhất chính là giá vé máy bay. Trong bối cảnh đồng Yên Nhật đang trượt giá xuống mức thấp kỷ lục kể từ năm 1998, kết hợp với tình trạng trì trệ tăng lương kéo dài trong nhiều năm đối với phần lớn người lao động Nhật Bản, gánh nặng tài chính trở thành một rào cản lớn đối với những ai mong muốn khám phá thế giới.
Tuy nhiên, năm 2025, giới phân tích ước tính chỉ có khoảng 14,1 triệu người Nhật Bản sẽ sử dụng hộ chiếu đi du lịch nước ngoài
Thu nhập eo hẹp hơn, khả năng chi trả cho những chuyến đi xa xỉ cũng theo đó mà giảm sút. Người dân Nhật Bản, đặc biệt là giới trẻ, dần chuyển hướng sang những lựa chọn tiết kiệm hơn. Thay vì mạo hiểm ra nước ngoài, họ tìm thấy niềm vui trong việc tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn tại nhà, hoặc khám phá những điểm đến gần gũi, quen thuộc trong phạm vi đất nước mình.
Sự thay đổi này không chỉ đơn thuần là một phản ứng trước tình hình kinh tế khó khăn, mà còn phản ánh sự thay đổi trong lối sống và sở thích của giới trẻ Nhật Bản. Theo nhà phân tích Toriumi, "Người trẻ ngày nay cảm thấy việc giải trí trực tuyến, đắm mình trong thế giới game trên điện thoại thông minh, mang lại nhiều hứng thú và sự thoải mái hơn so với việc phải đối mặt với những rủi ro và bất tiện của du lịch nước ngoài."
Theo dữ liệu mới nhất từ Tổ chức Du lịch Quốc gia Nhật Bản, số lượng du khách Nhật Bản đi du lịch nước ngoài đã giảm 86,2% vào năm 2022, với khoảng 2,7 triệu người so với con số 20 triệu vào năm 2019.
