Món Hoa du nhập thành “đặc sản” Hà Thành
Bánh trôi tàu còn gọi là thang viên (tāng yuán) đã du nhập vào Việt Nam từ lâu và dần trở thành một phần không thể thiếu của ẩm thực vào những chiều đông phố cổ. Theo ghi chép, món ăn này bắt nguồn từ miền Nam Trung Quốc với tên gọi sủi dìn (tāng yuán) và du nhập vào Việt Nam cùng cộng đồng người Hoa. Khi đến Hà Nội, nó được biến tấu để phù hợp với khẩu vị bản địa, vẫn giữ cấu trúc vỏ bột nếp, nhân mè hoặc đậu xanh, và được chan nước đường gừng nóng hổi.
Ba viên bánh trôi tàu vỏ dẻo mềm, hai nhân đậu xanh, một nhân mè đen chan nước đường gừng cay nồng
Khác với bánh trôi Tết Hàn thực, được ăn nguội và chan nước hoa bưởi mát lành, bánh trôi tàu được phục vụ nóng hổi trong nước gừng cay, trở thành món “giải hàn” quen thuộc mỗi khi Hà Nội trở gió.
Bí quyết để làm nên một bát bánh trôi tàu ngon nằm ở sự tỉ mỉ: vỏ bánh phải từ nếp cái hoa vàng dẻo mềm, nhân đậu xanh nghiền nhuyễn hoặc mè đen giã mịn trộn cốt dừa, chan cùng nước gừng nấu bằng đường mật mía, tạo nên màu nâu cánh gián và vị ngọt thanh không gắt.
Bánh trôi tàu nhân vừng đen có vị bùi ngậy, lớp vỏ nếp dẻo mềm
Vị ngọt bùi của nhân bánh, quyện với lớp vỏ dẻo dai và nước gừng cay ấm, tạo nên cảm giác tạo nên cảm giác ấm nồng, xua đi cái lạnh se sắt của mùa đông”. Có lẽ chính cảm giác đó khiến bánh trôi tàu trở thành một “nghi thức mùa đông” của người Hà Nội.
33 năm giữ lửa cho món bánh trôi tàu phố cổ
Giữa phố Hàng Điếu tấp nập, quán bánh trôi tàu Bích Béo vẫn đều đặn đỏ lửa suốt hơn ba thập kỷ. Không biển hiệu cầu kỳ, chỉ là nồi bánh nghi ngút khói, vài bộ bàn ghế nhựa thấp và dòng người đến rồi đi không dứt.
Cô Bích cho biết, đã bán bánh trôi tàu ở Hàng Điếu được 33 năm, mở cửa từ 8h30 sáng đến 11h đêm. “Nhà cô làm bánh tại chỗ, vừa nặn vừa nấu, khách lúc nào cũng có bánh nóng”, cô cười, tay vẫn thoăn thoắt múc bánh cho khách. Cô mở quán từ khoảng đầu thập niên 1990, khi ấy chỉ bán duy nhất món bánh trôi tàu, chưa có thêm nhiều món khác như bây giờ.
Những mẻ bánh được nặn và nấu liên tục trong ngày ở tại quán
Ở quán cô, bánh giữ đúng hương vị với ba viên bánh dẻo mềm, hai nhân đậu xanh, một nhân mè đen, chan cùng nước đường gừng cay nồng. Không chạy theo xu hướng “bánh trôi hiện đại”, nhưng chính sự giản dị ấy lại khiến người ta nhớ mãi.
Những địa chỉ quen thuộc của người mê bánh trôi tàu
Không chỉ riêng Hàng Điếu, Hà Nội còn nhiều hàng bánh trôi tàu lâu năm mang phong vị riêng. Phạm Bằng (Hàng Giầy): Giữ hương vị truyền thống, chỉ có nhân vừng đen và đậu xanh, nước gừng thuần túy, ngọt thanh, cay nồng. Bà Thìn (Hàng Cân): Được giới văn phòng và khách du lịch ưa chuộng, bánh nặn tròn đều, nước gừng sánh đặc, thêm chút dừa nạo và lạc rang.
Giữa những đổi thay của thành phố, bánh trôi tàu vẫn là biểu tượng của sự ấm áp, của ký ức Hà Nội xưa. Hình ảnh nồi bánh nghi ngút khói, những chiếc ghế nhựa nhỏ xếp vội bên vỉa hè, tiếng xì xụp của thực khách giữa cái lạnh, tất cả tạo nên bức tranh rất Hà Nội, rất đời thường mà không kém phần lãng mạn.
Món bánh trôi tàu, theo cách của cô, không chỉ sưởi ấm cơ thể mà còn sưởi ấm lòng người. Và chính những quán nhỏ như Hàng Điếu, Bà Thìn… đang lặng lẽ giữ lại “hơi ấm ký ức” giữa lòng một Hà Nội đang chuyển mình từng ngày.
