Bảo tàng Khảm Zeugma, tọa lạc tại thành phố Gaziantep, Thổ Nhĩ Kỳ, là một bảo tàng khảo cổ học độc đáo và là kho tàng vô giá dành riêng cho thành phố cổ Zeugma cùng những bức tranh khảm tráng lệ được khai quật tại đây. Nơi đây tự hào lưu giữ một trong những bộ sưu tập tranh khảm phong phú nhất thế giới, bên cạnh các bức họa, đài phun nước và nhiều tác phẩm điêu khắc ấn tượng có niên đại từ thời La Mã cổ đại.
Lịch sử của Bảo tàng Khảm Zeugma gắn liền với thành phố cổ Zeugma, một đô thành La Mã hùng vĩ nằm bên bờ sông Euphrates. Thành phố này được thành lập vào khoảng năm 300 trước Công nguyên bởi Seleucus Nicator, một trong những vị tướng của Alexander Đại đế. Nhờ vị trí chiến lược, Zeugma nhanh chóng trở thành một trung tâm thương mại và giao lộ văn hóa quan trọng, nối liền Đông và Tây, Hy Lạp và La Mã trên Con đường tơ lụa huyền thoại.
Với diện tích rộng 30 nghìn m2, bảo tàng Zeugma ở Gaziantep, Thổ Nhĩ Kỳ hiện là bảo tàng tranh khảm lớn nhất thế giới
Sự thịnh vượng này đã khiến cư dân Zeugma trang trí các dinh thự, biệt thự và nhà tắm cao cấp của mình bằng những bức tranh khảm tinh xảo. Các kiệt tác này khai thác nhiều chủ đề đa dạng, từ những cảnh thần thoại sống động, các vị thần và nữ thần uy nghi, cho đến họa tiết thiên nhiên tươi đẹp và cuộc sống hàng ngày đầy chân thực của cư dân thành phố.
Không may phần lớn thành phố Zeugma đã bị phá hủy bởi các hiện tượng tự nhiên đặc biệt là lũ lụt qua hàng thế kỷ. Tuy nhiên, trong quá trình khai quật khảo cổ học đầy kỳ công, một số lượng lớn các bức tranh khảm tráng lệ đã được tìm thấy, bảo tồn và đưa về trưng bày tại Bảo tàng Khảm Zeugma, mang đến cho hậu thế một nguồn tài sản văn hóa vô cùng quý giá.
Bảo tàng Zeugma là nơi đang lưu giữ một trong những bộ tranh khảm phong phú nhất thế giới cũng như các bức họa, đài phun nước và các tác phẩm điêu khắc có từ thời La Mã
Tại Bảo tàng Khảm Zeugma, du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng vô số bức tranh khảm từng tô điểm cho các cung điện và biệt thự của Zeugma. Nổi tiếng về màu sắc rực rỡ, chi tiết tinh xảo và sự khéo léo bậc thầy, những bức tranh khảm này không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật đơn thuần mà còn mang đến cái nhìn sâu sắc độc đáo về nghệ thuật thủ công và đời sống của thế giới cổ đại. Chúng là minh chứng sống động cho trình độ nghệ thuật vượt trội của người La Mã, phản ánh sự giàu có và thịnh vượng của thành phố.
Khách tham quan sẽ có được cái nhìn sâu sắc và độc đáo về nghệ thuật thủ công của thế giới cổ đại
Ngoài các bức tranh khảm, bảo tàng còn trưng bày một loạt các phát hiện khảo cổ học khác, bao gồm đồ cổ, vũ khí, tác phẩm điêu khắc, đồ gốm và nhiều di vật liên quan đến lịch sử phong phú của Zeugma. Đáng chú ý, bảo tàng còn lưu giữ bốn đài phun nước cổ, hai mươi cột đá, tượng chiến thần Mars bằng đồng và nhiều đảo đá vôi cùng phù điêu, bia mộ từ thời La Mã và Cộng hòa Đông La Mã.
Tất cả đều được sắp đặt theo thiết kế kiến trúc cổ điển: tầng trệt trưng bày không gian khảm sàn từ dinh thự, tầng trên có tranh tường và tượng, trong khi tầng hầm dẫn vào các cấu trúc hầm tắm cổ. Những đồ vật này giúp tạo nên một bức tranh toàn diện về cuộc sống và văn hóa của thành phố, bổ sung hoàn hảo cho trải nghiệm khám phá nghệ thuật khảm.
Khởi nguồn từ thành cổ Zeugma - một đô thành nằm ven sông Euphrates, được lập ra khoảng năm 300 TCN bởi Seleucus Nicator, tướng dưới trướng của Alexander Đại đế
Bảo tàng Khảm Zeugma không chỉ là nơi trưng bày mà còn là một trung tâm tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ bảo tồn và mang đến trải nghiệm tương tác cho du khách. Một điểm nhấn đáng chú ý là việc sử dụng ánh sáng laser để phục dựng các mảng trống do bị cướp phá, giúp người xem hình dung trọn vẹn vẻ đẹp nguyên bản của các tác phẩm.
Bên cạnh đó, các màn hình cảm ứng và bảng thông tin điện tử cung cấp kiến thức đa chiều về lịch sử thành phố cổ và kỹ thuật khảm, giúp nâng cao kiến thức và hiểu biết của du khách về tầm quan trọng của Zeugma trong thế giới khảo cổ. Bảo tàng cũng thường xuyên tổ chức các chuyến du ngoạn và tham quan có hướng dẫn, giúp du khách đắm mình sâu hơn vào lịch sử phong phú và vẻ đẹp phức tạp của nghệ thuật cổ đại.
Nơi đây từng là giao lộ chiến lược và văn hóa quan trọng, nối Đông Tây, Hy Lạp và La Mã
Cuối cùng, một minh chứng sống động cho tầm quan trọng và độ bền vững của công trình văn hóa này là việc bảo tàng và toàn bộ bộ sưu tập quý hiếm của nó vẫn gần như nguyên vẹn, dù đã trải qua trận động đất mạnh 7.8 độ richter vào tháng 2 năm 2023. Đây là một kỳ tích đáng kinh ngạc, khẳng định vai trò của Bảo tàng Khảm Zeugma trong việc bảo tồn di sản văn hóa và mang đến cho du khách cơ hội duy nhất để chiêm ngưỡng vẻ đẹp và sự phức tạp của nghệ thuật cổ đại.
