Một vòng khám phá chợ ngọc Madalay

Ngọc bích là mặt hàng rất nổi tiếng của Myanmar. Tại các thành phố lớn như Yangon, chợ ngọc luôn là nơi thu hút rất nhiều khách du lịch. Tuy nhiên, chợ ngọc tại Mandalay lại rất đặc biệt. Ngoài việc Mahar Aung Myay là khu chợ chuyên buôn bán ngọc bích lớn nhất trên thế giới, ở đây không giống những khu chợ ngọc khác, là nơi du khách có thể thư thái đi dạo giữa những gian hàng ngay ngắn, ngắm nhìn đủ loại trang sức bằng ngọc đã được chế tác tinh xảo, trong những tủ kính sáng choang, chợ ngọc Mandalay là nơi lui tới của những tay buôn ngọc chuyên nghiệp. 

Du khách có thể tìm thấy ở đây từ ngọc thô cho tới những bức tượng ngọc được chế tác tinh xảo. Khách nước ngoài được phép mua bán các loại ngọc ở đây hoặc đơn giản chỉ ngồi tại những cửa hàng hay lán dựng trong chợ để theo dõi các cuộc giao dịch. Tuy nhiên, mặt hàng dễ bắt gặp nhất là là ngọc thô trong đá hoặc những viên đã được mài thành hình bầu dục. 

Bao bọc bên ngoài khu chợ là các sạp bằng gỗ, với những tảng đá chất đống và hàng loạt các máy mài, máy rửa, máy đánh bóng v.v..... Quá trình chế tác ngọc thô được diễn ra ngay tại chợ.

Tại các sạp này, du khách có thể mua những dây những chuỗi đá giá rẻ hoặc thậm chí mua đèn pin soi ngọc với giá vài đô để làm kỷ niệm. Ngọc và đá ở những gian hàng bên ngoài đa phần là loại rẻ. Do những thợ thủ công thường được đào tạo từ khi còn nhỏ, nên ất dễ dàng để bắt gặp hình ảnh những thợ mài, đánh bóng ngọc dưới tuổi vị thành niên thao tác các loại máy cực kỳ chuyên nghiệp trên các sạp đóng bằng gỗ thô sơ. 

Nếu muốn tìm ngọc quý, loại phỉ thuý jadeite cabocon nổi tiếng của Myanmar thì phải bước vào bên trong. Khách du lịch sẽ phải đóng $1 tiền phí tham quan. Mahar Aung Myay được bắt đầu lúc 4:00 khi ngọc bích và đá quý được dỡ bởi các xe tải và thuyền. Tầm 11h trưa là bắt đầu vãng. 

Khu chợ thực chất là những dãy các cửa hàng nhỏ hẹp, được ngăn theo hình bàn cờ. Có khoảng tầm vài trăm cửa hàng nhỏ như vậy, được bày biện đơn giản với vài cái ghế, và cái bàn vuông để khách ngồi soi ngọc. Ngoài cửa hàng bán ngọc thì còn có hàng nước và gian để chơi cờ giết thời gian trong lúc các con buôn chờ hàng tới. 

Chân dung người tham gia tại chợ đá quí Mahar Aung Myay, Mandala, Myanmar

Khách hàng đến với chợ ngọc nổi tiếng này chủ yếu là người Trung Quốc, người Rakhain (một bang thuộc Myanmar), người Ấn … Sinh hoạt trong chợ ngọc Mahar Aung Myay khá đặc thù, du khách và những người buôn bán ngọc hòa lẫn vào nhau dưới một không khí không quá ồn ào thậm chí có phần tĩnh lặng trong những ánh mắt dò xét, đánh giá, dè chừng của đa số mọi người tham gia. Trên thực tế, rất ít khách du lịch đến đây vì người bán đa phần không nói được tiếng anh. Khách hàng đến chủ yếu là người buôn ngọc chuyên nghiệp, ai cũng căng thẳng ngó nghiêng xem nơi nào có hàng tốt, hoặc im lặng chăm chú soi tìm ngọc trong đá hoặc soi chất lượng những viên ngọc bé bé bằng đèn pin. Và khi ánh sáng xanh ngắt hoặc tím huyền ảo loé lên trong đá thì ngay lập tức, không khí trở nên sôi động hơn khi tiếng ra giá/ đấu giá vang lên ở góc nào đó. Tuỳ theo màu sắc mà giá trị có thể được tính bằng nghìn đô.

Dù trông như 1 thế giới hoàn toàn tách biệt, thỉnh toảng trong Mahar Aung Myay, ta vẫn có thể bắt gặp những hình ảnh rất Myanmar ví dụ như hình ảnh đoàn sư đi khất thực sáng sớm. Từng đoàn đi len lỏi, nhẹ nhàng qua những dãy của hàng hẹp, và mọi người trong cửa hàng như biết trước giờ họ đến, đã chuẩn bị sẵn lễ và cứ thế đặt vào bát của từng người. 

Ảnh: Piero. Bài: Linh Bùi

Thế Thành