Giữa nhịp sống hối hả, nơi những thông điệp số được trao đổi tức thì và dễ dàng bị lãng quên, tại Nhật Bản, có một nơi mà thời gian dường như ngừng lại, nơi con người tìm thấy một không gian để giải tỏa nỗi buồn bằng những bức thư tay chất chứa vô vàn cảm xúc. Nép mình bên bờ biển yên tĩnh của hòn đảo Awashima, tỉnh Kagawa, Missing Post Office (Bưu điện trôi dạt) không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật sắp đặt độc đáo mà còn là một “ngôi nhà” cho những lá thư không bao giờ được gửi, một chốn an ủi tâm hồn và hàn gắn những tổn thương.
Sáng tạo nghệ thuật từ nỗi lòng con người
Được sáng tạo bởi nghệ sĩ Saya Kubota nhân dịp lễ hội nghệ thuật quốc tế Setouchi Triennale năm 2013, Missing Post Office ban đầu là một tác phẩm trưng bày nằm trong một bưu điện cũ kỹ trên đảo Awashima. Tòa nhà gỗ này đã bị bỏ hoang từ năm 1991, nhưng nhờ ý tưởng đầy nhân văn của Kubota, nơi đây đã được thổi một luồng sinh khí mới. Kubota đã cải tạo bưu điện cũ, giữ lại vẻ mộc mạc, hoài niệm vốn có và biến nó thành một không gian để mọi người có thể viết những bức thư ẩn danh cho bất kỳ ai, từ người đã khuất, người thân không còn liên lạc, cho đến chính bản thân họ trong tương lai hay thậm chí là những nhân vật giả tưởng.
Điểm độc đáo của Missing Post Office nằm ở quy tắc “không gửi đi”. Những bức thư tay, dù được viết trong một phút ngẫu hứng hay chất chứa đầy tâm tư không thể nói ra, đều được lưu trữ cẩn thận và trưng bày công khai. Chúng trở thành một kho tàng cảm xúc sống động, một tài liệu được viết tay ghi lại vô vàn hy vọng, ký ức và nỗi niềm chân thành của con người. Ý tưởng này xuất phát từ chính cảm nhận của nghệ sĩ Kubota khi cô đến thăm hòn đảo Awashima và nhìn thấy bóng mình phản chiếu trên ô cửa sổ của bưu điện cũ, cảm thấy như chính mình đang “trôi dạt”. Từ đó, cô quyết định tạo ra một nơi mà mọi người có thể tìm thấy sự đồng điệu và sẻ chia.
Lan tỏa thông điệp nhân văn
Một trong những người đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của Missing Post Office chính là ông Katsuhisa Nakata, cựu giám đốc bưu điện cũ đã nghỉ hưu. Dù đã ở tuổi ngoài 90, ông vẫn đều đặn túc trực tại đây vào mỗi thứ Bảy cách tuần, lặng lẽ chăm sóc và bảo quản kho tàng cảm xúc vô giá này. Bên trong bưu điện, hơn 60.000 bức thư được trưng bày trong các thùng thiếc đặc biệt, được kết nối với nhau bằng dây đàn piano treo từ trần nhà, tạo cảm giác như chúng đang lơ lửng, trôi dạt trong không gian. Mỗi bức thư, từ những dòng chữ đáng yêu, ngây thơ đến những tâm sự u buồn, khắc khoải, đều kể một câu chuyện riêng, cho phép bất kỳ ai đến đây cũng có thể đọc và cảm nhận.
Những lá thư này không chỉ là lời tâm sự mà còn là một liệu pháp tinh thần. Chúng gợi nhớ đến truyền thống lâu đời của Nhật Bản về sự tiếc thương và tưởng nhớ những gì đã qua, đồng thời mang đến một giải pháp trị liệu tâm lý đơn giản nhưng hiệu quả. Bằng cách viết ra những cảm xúc không thể nói, con người có thể giải tỏa nỗi lòng thay vì một mình chịu đựng.
Trong một thế giới nơi kết nối con người trong đời thực ngày càng mỏng manh và những tin nhắn kỹ thuật số dễ dàng bị xóa bỏ, những bức thư tay tại Missing Post Office trở thành một phương thức lành mạnh để bày tỏ nội tâm, giúp con người kết nối với cảm xúc của chính mình.
Từ một dự án nghệ thuật địa phương, Missing Post Office nhanh chóng thu hút sự chú ý của truyền thông và du khách từ khắp nơi trên thế giới. Vào ngày 10/5/2014, dự án này đã được giới thiệu trên bản tin NHK News Ohayo Nippon, và đến tháng 1/2016, mô hình này đã được nhân rộng sang London, Anh. Tên tuổi của bưu điện càng được khẳng định khi một biên tập viên của Shogakukan đã ghé thăm và chứng kiến sức hút đặc biệt của nơi đây, từ đó quyết định xuất bản cuốn sách "Missing Post Office" để lan tỏa thông điệp nhân văn.
Sự thành công của Missing Post Office cũng phản ánh bản sắc văn hóa cởi mở với nỗi đau tinh thần của người Nhật. Kể từ trận động đất và sóng thần xảy ra ở phía Đông Nhật Bản vào năm 2011, nhiều dự án với mục đích tương tự đã xuất hiện, như một hộp thư màu đỏ ở Rikuzentakata, tỉnh Iwate, chuyên lưu trữ những bức thư gửi cho người đã khuất. Những dự án này tạo ra một không gian an toàn để con người đối diện, xoa dịu cảm giác đau buồn và mất mát. Chúng là minh chứng cho thấy, dù trải qua nhiều bi kịch, con người vẫn luôn tìm cách để kết nối, để sẻ chia và để chữa lành.
Trong một thế giới hối hả và phần lớn tin nhắn đều bị lãng quên, Missing Post Office của Nhật Bản như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng, mời gọi mỗi người chúng ta dừng lại để nhìn nhận cảm xúc của bản thân. Viết một bức thư, không phải để gửi đến một địa chỉ cụ thể, mà là để gửi gắm nỗi lòng, để giải tỏa những tâm tư hỗn loạn. Đó là một hành động đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, giúp chúng ta tìm lại sự bình yên và cân bằng trong tâm hồn.
