Đường sắt từ lâu đã khẳng định vai trò là tuyến giao thông trọng điểm, không thể thay thế của nhiều quốc gia trên thế giới. Với ưu thế vượt trội trong việc vận chuyển khối lượng lớn hàng hóa và hành khách qua những cự ly khổng lồ, hệ thống hạ tầng đường sắt ngày càng được đầu tư mở rộng và hiện đại hóa.
Trên thế giới đã xuất hiện những tuyến đường sắt có chiều dài đáng kinh ngạc, lên tới gần chục nghìn km, đóng vai trò là trục giao thông huyết mạch, kết nối các vùng kinh tế trọng điểm và thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển kinh tế - xã hội. Những tuyến đường này không chỉ là công trình kỹ thuật vĩ đại mà còn là biểu tượng của sự kết nối xuyên biên giới và xuyên lục địa.
Tuyến đường sắt xuyên Siberia (Nga)
Dẫn đầu danh sách những tuyến đường sắt dài nhất thế giới là Tuyến đường sắt xuyên Siberia (Trans-Siberian Railway) của Nga, với chiều dài lên tới khoảng 9.289 km. Hoàn thành vào năm 1916, tuyến đường này nối thủ đô Moscow ở phía Tây với thành phố Vladivostok ở bờ biển Thái Bình Dương, chạy qua toàn bộ đất nước Nga. Tuyến đường này được mệnh danh là trục xương sống của giao thông Nga, đi qua 87 thành phố và hơn 16 sông lớn của xứ sở Bạch Dương.
Tuyến đường sắt Siberian sử dụng khổ đường tiêu chuẩn 1.520 mm. Để đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng, một số đoạn đã được điện khí hóa và nâng cấp lên hai làn. Đây là một công trình kỹ thuật đồ sộ, sử dụng hơn 400 cây cầu và 15 đường hầm, góp phần vận chuyển gần 30% lượng hàng hóa đường sắt toàn quốc. Mỗi đoàn tàu trên tuyến có thể kéo dài 20-40 toa, chở khoảng 1.200 hành khách hoặc hơn 1.000 tấn hàng hóa, đóng vai trò chiến lược trong việc kết nối châu Âu với các cảng biển châu Á.
Song song với tuyến Siberian, Nga còn có tuyến đường sắt Baikal Amur Mainline (BAM), dài khoảng 4.287 km. Tuyến BAM chạy song song với Siberian, cách về phía Bắc khoảng 400 km. Tuyến này được xây dựng trong điều kiện địa hình phức tạp và thời tiết khắc nghiệt vùng Siberia, phải đến năm 1984 mới hoàn thiện. BAM đi qua hàng trăm cây cầu và hơn 20 hầm xuyên núi, trong đó có đường hầm Severomuysky dài gần 16 km. BAM hiện là tuyến vận tải chiến lược, giúp phân tải cho Siberian, đặc biệt quan trọng trong việc khai thác khoáng sản và vận chuyển hàng hóa ra cảng Thái Bình Dương.
Đường sắt Đông và Tây Canada (Canadian Pacific Railway)
Đường sắt Đông và Tây Canada (Canadian Pacific Railway), với chiều dài khoảng 7.787 km. Đây là một công trình mang tính biểu tượng của Canada, hoàn thành vào năm 1885, có ý nghĩa lịch sử sâu sắc trong việc gắn kết các vùng lãnh thổ rộng lớn của đất nước này. Tuyến đường nối Montreal ở bờ Đông với Vancouver ở bờ Tây, băng qua nhiều vùng địa hình và khí hậu khác nhau, từ đồng bằng lạnh giá đến dãy núi Rocky hùng vĩ.
Tuyến đường sử dụng khổ đường tiêu chuẩn 1.435 mm, có hơn 600 cây cầu và 28 hầm xuyên núi. Hiện nay, tuyến này vẫn là trục giao thông chính cho hoạt động vận tải nông sản, dầu thô và hàng công nghiệp của Canada, với tàu hàng có thể chở tới 5.000 tấn, còn tàu khách đạt sức chứa khoảng 1.000 người.
Tuyến đường sắt Trans-Australian
Ở Australia, tuyến đường sắt Australian dài khoảng 4.352 km, nối Sydney với Perth, hoàn thành năm 1970. Đây là tuyến đường sắt chuẩn khổ đầu tiên chạy xuyên lục địa Australia, vượt qua sa mạc Nullarbor Plain. Tuyến đường này nổi tiếng với đoạn ray thẳng dài nhất thế giới, lên tới 478 km không hề có một khúc cua nào. Đường ray khổ 1.435 mm được thiết kế đặc biệt để chịu đựng sự giãn nở nhiệt lớn do sự thay đổi nhiệt độ từ 0°C đến hơn 40°C. Tuyến này là một công trình kỹ thuật tiêu biểu, đảm bảo kết nối hai bờ đại dương và hỗ trợ vận tải xuyên lục địa hiệu quả, với mỗi chuyến tàu có thể chở 700-800 hành khách hoặc hàng nghìn tấn hàng hóa.
Tuyến đường sắt Mongolia
Một hành trình xuyên Á khác là Tuyến đường sắt Mongolia qua Mông Cổ, dài khoảng 2.215 km. Tuyến này kết nối Nga với Trung Quốc, chạy qua vùng thảo nguyên bao la và cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ của Mông Cổ, mang đến một trải nghiệm văn hóa và cảnh quan độc đáo cho du khách.
