Xứ sở hạnh phúc diệu kỳ ở nơi tận cùng thế giới
Vanuatu, hay còn gọi là Cộng hòa Vanuatu, là một quốc đảo nằm ở phía tây nam Thái Bình Dương, nổi tiếng với những bãi biển cát trắng trải dài, những ngọn núi lửa đang hoạt động và văn hóa độc đáo của người Melanesia.
Vanuatu là một quần đảo gồm 83 đảo lớn nhỏ nằm tại châu Đại Dương
Trước khi độc lập vào năm 1980, Vanuatu có tên là New Hebrides. Cùng với New Caledonia, đây là hai quần đảo thuộc địa của thực dân Pháp tại Nam Thái Bình Dương, cách bờ đông Australia hai tiếng đi máy bay.
Vanuatu, một viên ngọc quý ẩn mình giữa Thái Bình Dương, từng được bình chọn là một trong tổng số 178 quốc gia hạnh phúc nhất thế giới. Tại đây, thời gian trôi qua chậm rãi, bình yên như một dòng sông. Người dân Vanuatu không vội vã theo đuổi những giá trị vật chất, mà biết tận hưởng những khoảnh khắc hiện tại bên gia đình và cộng đồng. Họ coi thời gian chỉ là ảo ảnh, họ không có lo âu mà cuộc sống chỉ gắn liền với biển cả, với những bãi biển cát trắng trải dài như những dải lụa mềm mại ôm trọn lấy đảo, và với những khu rừng nhiệt đới xanh mướt.
Dù luôn phải đối mặt với những thử thách từ thiên nhiên như động đất, sóng thần và bão lũ, người dân Vanuatu vẫn luôn giữ vững tinh thần lạc quan và đoàn kết. Họ đã chứng minh rằng hạnh phúc không đến từ những thứ vật chất xa hoa, mà đến từ những giá trị tinh thần đơn giản như tình yêu thương, sự sẻ chia và sự gắn bó với cộng đồng
Vanuatu vẫn còn giữ được nét đẹp hoang sơ của núi non và các bãi biển xanh mút tầm mắt
Con người đã đặt chân lên Vanuatu từ hàng nghìn năm trước, để lại những dấu tích văn hóa độc đáo. Cho đến ngày nay, du khách vẫn có thể tìm thấy những ngôi làng truyền thống nằm ẩn mình trong những cánh rừng xanh tươi. Người dân nơi đây sống hòa hợp với thiên nhiên, xây dựng những ngôi nhà sàn độc đáo và cùng nhau tham gia vào các lễ hội truyền thống đầy màu sắc. Họ có những điệu nhảy sôi động, những câu chuyện thần thoại ly kỳ và những nghi lễ tâm linh bí ẩn.
Linh hồn văn hóa của Vanuatu được gọi là “kastom”, nó bao gồm tất cả mọi thứ từ kinh tế, nghệ thuật đến tâm linh với một màu sắc rất riêng. Nếu bạn muốn biết “kastom” thực sự như thế nào, hãy đi đến những ngôi làng dường như còn “đóng cửa với thế giới” ở Vanuatu. Đây là những khu định cư có thật, không có công nghệ hiện đại hay bất kỳ mánh lới quảng cáo du lịch nào - cơ hội để khám phá quá khứ thiêng liêng của Vanuatu.
Với khí hậu hiền hòa, Vanuatu thích hợp cho một cuộc sống yên bình và chậm rãi
Chẳng hạn lễ hội Naghol ở đảo Pentecost đã được ghi vào sách kỷ lục Guinness với tục lệ “thử thách bản lĩnh đàn ông” bằng cách nhảy cắm đầu xuống đất từ một tháp gỗ cao gần 30m trên ngọn đồi dốc... Tuy nhiên, nếu bạn thích những chuyến nghỉ dưỡng sang trọng thì Vanuatu cũng sẵn sàng đáp ứng hoàn hảo. Dễ dàng bắt gặp ở đây những bãi biển trong xanh, những du thuyền sang trọng, các resort cao cấp cùng nhiều môn thể thao và dịch vụ đẳng cấp...
Một thế kỷ người Việt ở Vanuatu
Một đất nước xa xôi nằm cách cả nửa bán cầu, nghe đến tên còn xa lạ với đa số dân ta. Vanuatu, nơi có vẻ như nằm tách biệt với cả thế giới. Thế nhưng, ít ai biết rằng nơi đây lại can chứa những câu chuyện đầy cảm xúc về một cộng đồng người Việt xa xứ. Những con tàu vượt đại dương đã mang theo những giấc mơ và hy vọng của những người Việt Nam đến với vùng đất mới này từ hơn một thế kỷ trước. Họ đã vượt qua bao khó khăn, gian khổ để xây dựng một cuộc sống mới bên bờ biển xanh.
Người Việt xa xứ khi xưa có nhiều dấu ấn trên mảnh đất tình thương này
Những người Việt Nam (trong văn bản của Pháp ghi Annamite) đầu tiên được ghi nhận đặt chân đến đây lại là phạm nhân và tù chính trị vào khoảng năm 1911. Năm 1923, 145 người lao động Bắc Kỳ đầu tiên chính thức đến New Hebrides theo diện mộ phu (tức là người phu được tuyển mộ). Những người này đi xuất khẩu lao động có hợp đồng năm năm ký với các công ty tuyển dụng của Pháp để vào làm trong các đồn điền. Cùng khoảng thời gian đó cũng có một số lượng lớn người lao động chọn đi làm công nhân mỏ ở New Caledonia. Những người nông dân Việt Nam gọi New Hebrides là Tân Đảo, còn New Caledonia là Tân Thế Giới.
Cuộc sống của người làm phu vất vả khổ cực, làm việc nặng nhọc mà vẫn bị đánh đập dã man. Họ bị coi như những “nô lệ da vàng”. Tuy nhiên khi ở nhà thì không ai biết những điều kiện lao động ấy, chỉ thấy lương cao thì quyết tâm xa quê một thời gian để thoát khỏi đói nghèo ở những vùng quê đồng bằng Bắc Bộ đông dân, hay bão lũ. Họ gọi nhau là những người “chân đăng”. Đến nay nguồn gốc của từ “chân đăng” này vẫn còn chưa rõ ràng, nhưng theo một số người mà tôi tiếp xúc thì họ cho rằng các cụ ngày xưa hay nói: “Đăng ký cho tôi một chân đi Tân Thế Giới” nên từ đó mà ra.
Mảnh đất chứa đựng tình nghĩa giữa hai quốc gia dù cách xa nửa bán cầu
Đến năm 1940, chiến tranh Thế giới thứ hai đã cắt đứt hoàn toàn liên lạc giữa Tân Đảo và Việt Nam. Dù xa cách quê hương, cộng đồng người Việt vẫn luôn hướng về Tổ quốc, ủng hộ cuộc kháng chiến chống Pháp. Niềm vui vỡ òa khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, nhưng cũng kéo theo sự thù hận của người Pháp. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, cộng đồng người Việt phải đối mặt với nhiều khó khăn, thậm chí bị đe dọa. Cuối cùng, năm 1960, con tàu Eastern Queen (Nữ hoàng phương Đông) đã đưa 551 người rời Tân Đảo cập bến Hải Phòng, đích thân Thủ tướng Phạm Văn Đồng ra đón kiều bào ở cảng. Một chương mới trong lịch sử cộng đồng người Việt tại Tân Đảo được mở ra.
Chính vì vậy, khi đến thăm Vanuatu, bên cạnh vẻ đẹp như chốn thiên đường của quần đảo giữa Thái Bình Dương xanh biếc, trầm trồ trước nền văn hóa bản địa đặc sắc gần như không bị ảnh hưởng bởi thế giới văn minh, du khách còn được tận hưởng cảm giác thân thuộc khi bắt gặp nhiều nét văn hóa Việt tại đây. Cùng với đó là những phiên chợ địa phương với cách bài trí và nhiều sản vật khá quen thuộc như khoai lang, bắp cải...
Hai câu đối chữ Hán viết trên hai cây cột xây theo lối ở cổng đình làng Bắc Bộ trong cộng đồng người Việt sinh sống tại Vanuatu khiến những ai ghé thăm đều xúc động:
“Thán dã đồng bào hồng
Bắc khứ ta hồ ngã chủng cách nam quy”.
(Than ôi, đồng bào ta đã theo chim Hồng đi về phương Bắc
Tiếc thay, dòng giống cốt nhục này phải quay về với trời Nam.)
Hai câu đối ấy, như những lời thì thầm được khắc ghi vào một thời khắc lịch sử đầy xúc động. Khi người Việt ở Tân Đảo phải chia ly, một nửa ở lại, một nửa ra đi, những câu đối đã trở thành lời nguyện cầu, là sợi dây kết nối giữa những trái tim xa cách. Người ở lại luôn hướng về quê hương, mang theo nỗi nhớ da diết trong từng hơi thở. Còn những người đã ra đi, dù xa cách ngàn trùng, linh hồn họ vẫn luôn hướng về tổ quốc. Mỗi câu chữ trong câu đối như một lời nhắn gửi, một lời hứa sẽ mãi giữ gìn ngọn lửa yêu nước, dù ở bất cứ nơi đâu.
