Cuối tháng 10 mới đây, giữa thung lũng Khaplu, anh Trịnh Nam Thái và chị Phạm Bích Ngọc gần như lặng người trước khung cảnh mở ra trước mắt: những hàng bạch dương rực vàng trong nắng, dòng sông Shyok uốn lượn mềm giữa núi, xa xa là đỉnh Karakoram phủ tuyết lấp lánh.
Trong hành trình 18 ngày rong ruổi theo dấu mùa thu vàng Pakistan, điều họ mang về không chỉ là những khuôn hình, mà còn là cảm xúc khó gọi tên - khi con người chạm vào sự giao hòa tuyệt đẹp giữa thiên nhiên, kiến trúc và hơi thở văn hóa vùng Baltistan.
Khung cảnh mùa thu ở vùng biên giới Pakistan
Khaplu - Viên ngọc thanh bình của Baltistan
Khaplu nằm ở độ cao hơn 2.600 m, thuộc huyện Ghanche, vùng Gilgit-Baltistan, Pakistan - nơi người ta ví như viên ngọc ẩn giữa rặng núi hùng vĩ. Trước kia, đây từng là thủ phủ của vương quốc nhỏ Khaplu Khanate; đến nay, thị trấn vẫn giữ vẻ cổ kính và thanh bình hiếm có.
Khi đang bước đi giữa những con ngõ nhỏ lát đá, từ xa, Khaplu Fort hay còn gọi là Yabgo Khar hiện lên như một tòa cung điện cổ giữa màu lá vàng. Được xây dựng hơn 700 năm trước, từng là nơi ở của các vị vua Baltistan, nay công trình đã được Aga Khan Foundation trùng tu, trở thành khách sạn di sản và bảo tàng nhỏ. “Khi bước vào sân, tôi cảm nhận rõ hơi thở của thời gian trên từng tấm gỗ, bức tường đá, và ánh sáng mùa thu len qua khung cửa cũ”, anh Thái nhớ lại cảm giác khi ấy.
Lá cây đổi màu ở thung lũng Khaplu
Không xa đó là Khaplu Mosque - ngôi đền Hồi giáo cổ có kiến trúc pha trộn giữa Tây Tạng, Kashmir và Hồi giáo. Mái gỗ chạm trổ tinh xảo, ban công mở ra thung lũng, nơi tiếng cầu nguyện vang lên dịu như gió.
Người Balti là hậu duệ của người Tây Tạng cổ, họ sống chậm rãi và hiền hòa. Họ nói tiếng Balti, thuộc nhánh ngôn ngữ Tạng-Miến, phần lớn theo Hồi giáo Shia hoặc Sufi. Dù tôn giáo đã thay đổi, âm nhạc, lễ hội và phong tục cổ vẫn được giữ gìn. Phụ nữ là linh hồn của thung lũng: họ trồng lúa mạch, hái củi, chăm vườn và thu hoạch trái cây mùa thu. Trong ống kính của anh Thái, hình ảnh người phụ nữ Balti gùi bó củi trên lưng, đi qua con đường làng phủ vàng lá, là khoảnh khắc vừa giản dị vừa sâu lắng như thể thời gian nơi đây chảy chậm hơn phần còn lại của thế giới.
Những bức ảnh ghi lại cuộc sống giản dị thường ngày của người dân Balti ở Pakistan
Haldi Cones - hàng giáo đá giữa mùa thu
Từ Khaplu, vợ chồng anh Thái và chị Ngọc đi xe khoảng bốn mươi phút về phía tây nam để đến Haldi - ngôi làng nhỏ nằm nép dưới chân dãy Haldi Cones. Con đường uốn lượn quanh thung lũng, nơi những vạt cỏ vàng xen giữa đá đen và tuyết trắng. Giữa khung cảnh ấy, dãy Haldi Cones hiện lên sừng sững với hàng chục đỉnh núi nhọn cao hơn 5.000 m như những mũi giáo khổng lồ vươn lên trời.
Dãy Haldi Cones hiện lên sừng sững với hàng chục đỉnh núi nhọn như mũi giáo
Khung cảnh nơi đây đặc biệt ngoạn mục vào khoảnh khắc bình minh và hoàng hôn, khi ánh vàng phủ lên đỉnh núi. Người ta gọi Haldi Cones là “Patagonia thu nhỏ của Pakistan”, nhưng với anh Thái, cảnh tượng ấy còn hơn cả một phép so sánh. Giữa không gian im ắng, gió lạnh thổi qua những tán cây khô, anh Thái và chị Ngọc hướng mắt về dãy núi đang chuyển sắc. Ánh sáng cuối ngày trượt qua những mỏm đá, phản chiếu lên lớp tuyết mỏng, để lại trong mắt họ một khung cảnh vừa hùng vĩ vừa mong manh như thể mùa thu đang khẽ tan vào bầu trời Karakoram.
Ánh hoàng hôn cuối thu trải lên dãy Haldi Cones
Machlu - ngôi làng bên dòng Shyok
Từ trung tâm Khaplu, đi chừng 12 km về phía đông nam, băng qua cây cầu nhỏ vắt ngang sông Shyok là tới làng Machlu (Machulu) - một ốc đảo xanh mướt nằm giữa thung lũng khô cằn, nơi được xem là một trong những điểm ngắm hoàng hôn đẹp nhất vùng Baltistan.
Những thửa ruộng bậc thang vàng óng xếp tầng theo sườn núi, phía xa xa thấp thoáng hình dáng đỉnh Masherbrum cao 7.821 m - một trong những ngọn núi trứ danh của dãy Karakoram hiện lên sừng sững. Machlu gần như vẫn giữ nguyên vẻ hoang sơ nguyên thủy, chưa có bóng dáng của những nhà nghỉ, khách sạn thương mại. Ở đây, người ta có thể qua đêm trong những homestay nhỏ ấm cúng, nhâm nhi ly trà đen nấu cùng sữa và đường - thức uống quen thuộc của miền Bắc Pakistan và lắng nghe câu chuyện của người Balti hiền hậu, tự hào kể về vùng đất mà họ gắn bó suốt đời.
Cảnh sắc mùa thu tại những ngôi làng ở Pakistan
Khi hoàng hôn buông xuống, ánh sáng chạm đỉnh Masherbrum, cả thung lũng như bừng lên một khoảnh khắc vàng rực, anh Thái nói.
Khi mùa vàng còn ở lại
Anh Thái bảo, “chụp ở đây không chỉ là tìm khung hình, mà là ghi lại hơi thở của vùng đất”. Mùa thu ở Khaplu không ồn ào, không phô trương mà lặng lẽ như cách người Balti sống, sâu sắc như dãy Karakoram trầm mặc phía chân trời.
Khi rời Khaplu, anh Thái ngoái nhìn lại: những hàng cây ven đường vẫn vàng, sông Shyok vẫn trôi lững lờ, còn đỉnh núi phía xa vẫn phủ ánh sương sớm. Dù mùa thu có đi qua, vẻ đẹp ấy vẫn ở lại trong từng khung hình, từng nhịp tim, như lời hẹn của thiên nhiên với những ai đã từng đặt chân đến miền đất này - Khaplu, mùa thu vàng giữa Karakoram.
Anh Trịnh Nam Thái và chị Phạm Bích Ngọc đứng trước khung cảnh lá vàng mùa thu của Pakistan
Thời điểm này, Hunza - một thung lũng nằm ở phía Bắc Pakistan, sát biên giới Trung Quốc và cách Khaplu gần 500 km cũng đang vào độ vàng rực, và người dân nói rằng: “Chỉ khoảng một tuần nữa, Khaplu sẽ bước vào thời điểm đẹp nhất của mùa thu. Đó là khoảnh khắc giao mùa, nơi ánh sáng, mùi lá, tiếng gió và ký ức hòa vào nhau”, anh Thái nói.
