*“Road trip”: hành trình du lịch bằng đường bộ, đặc biệt là những chuyến hành trình dài ngày.
Duyên Gobi
Hành trình đến với sa mạc Gobi rất tình cờ khi vô tình tôi quen được một gia đình người Ba Lan đang chuẩn bị chuyến hành trình đến đó. Họ đã mất 3 ngày “mặc cả gãy lưỡi” để có được giá thuê xe trọn gói tốt nhất cho chuyến đi là 100 USD/ngày dành cho 5 người, bao gồm cả xe, tài xế, xăng, dụng cụ nấu ăn. Cùng với giá thuê lều là 8 USD/ngày. Và sự tình cờ rất ư may mắn là nhóm của họ đang thiếu một người.
Chúng tôi ghé thăm Gobi vào tháng 9, thời điểm mùa thu lúc Gobi chưa có tuyết. Gobi có cái nắng làm rát da nhưng lại có cái lạnh và khô từ gió của vùng thảo nguyên và sa mạc. Dù rất lạnh, nhưng chỉ cần trang bị đầy đủ trang phục đủ để giữ ấm như lều, túi ngủ, chiếu cách nhiệt là một đứa con gái đến từ vùng nhiệt đới như tôi vẫn hoàn toàn có thể chịu được cái lạnh về đêm.
Buổi sáng tại thủ đô Ulaanbaatar, trước khi hành trình bắt đầu, chúng tôi gặp Eggiemu – tài xế của chúng tôi. Eggie vừa khệ nệ sắp xếp đồ đạc lên xe vừa giới thiệu sơ qua cho chúng tôi về Gobi: “Gobi là sa mạc lớn nhất châu Á, lớn thứ 4 trên thế giới, bao trùm cả một khu vực lớn của Trung Quốc và Mông Cổ . Nó thực sự rất vĩ đại và bí ẩn đấy”, anh nháy mắt.
Tôi vừa nghe vừa nhìn vào chiếc hộp nhựa màu vàng chứa cả đồ nấu ăn cho chuyến hành trình dài 12 ngày sắp tới. Tất cả đồ nấu ăn được tối giản và sắp xếp gọn gàng nhất có thể trong một chiếc hộp lớn với những đồ nấu ăn cơ bản cho một chuyến “road trip”. Chúng tôi phân chia nhau mỗi người sẽ phải tự chuẩn bị nguyên liệu để nấu ăn cho 2 – 3 ngày, nấu món ăn của quốc gia mình để giao lưu văn hoá ẩm thực cùng nhau. Đoàn của chúng tôi có 5 người. Trong đó có 3 người Ba Lan, 1 người Hong Kong và 1 người Việt Nam là tôi. Nguyên liệu mà chúng tôi lựa chọn chủ yếu là nguyên liệu khô, rau và thịt đóng hộp, gạo và mỳ khô. Chúng tôi ưu tiên những nguyên liệu dễ bảo quản và chế biến nhanh.
Ngoài ra, chúng tôi còn có một can nước 30 lít để nấu ăn trong 4 ngày cho 5 người. Vì cứ khoảng 4 ngày chúng tôi sẽ được bổ sung nước từ một giếng nước trong một khu làng nào đó. Nước chỉ được dùng để nấu ăn, lau bát (một cách tiết kiệm) và đánh răng. Tuyệt đối không được dùng nước cho việc sinh hoạt cá nhân. Còn lại chúng tôi dùng khăn ướt để lau mặt và lau người. Nước uống mỗi cá nhân sẽ tự mua nước đóng chai mang theo. Tất cả hành trang vào sa mạc của chúng tôi là thế đấy!
Những mảng màu đối lập
Chiếc xe Minivan Nga dần đưa chúng tôi rời xa thủ đô Ulaanbaatar ồn ào, ngột ngạt, chật chội và nhường chỗ cho những thảo nguyên mênh mông vắng lặng mở ra trước mắt. Cứ khoảng 7 – 8km, tôi lại bắt gặp một vài túp lều ger tròn màu trắng lẻ loi nằm rải rác trên thảo nguyên cùng vài đàn gia súc nhẩn nha gặm cỏ. Tôi “ồ” lên một tiếng khi phát hiện ra rằng, Mông Cổ có hai mảng màu đổi lập rõ rệt. Một bên là sự phát triển, ồn ào, đông đúc như đang cố gắng hội nhập của thủ đô Ulaanbaatar. Và một bên là những thảo nguyên bao la vắng lặng với những con người du mục vẫn giữ một lối sống xưa cũ, tách biệt với thế giới hiện đại.
Sau một vài tiếng đầu tiên xe chạy êm ru trên con đường mượt mà đẹp đẽ, Eggie bắt đầu đánh lái rẽ thẳng vào một vùng thảo nguyên không – có – đường. Vâng, chính xác là chỉ có vài vệt xe lăn bánh của những chiếc xe trước đó in dấu lại trên thảo nguyên rộng lớn này. Chiếc xe bắt đầu xóc long lên sòng sọc trên con đường đầy đất đá và hoa cỏ. Tôi cảm tưởng 5 người chúng tôi giống như như 5 trái bóng được tung lên hạ xuống trong một cái lồng. Ngày đầu tiên với 8 tiếng trên chiếc xe xóc, chúng tôi đã đau ê ẩm khắp người. Nhưng sự phấn khích dường như đã lấn át tất cả. Vì cung đường quá đẹp. Và vì những bản nhạc rap hay rock 'n' roll của thời đại Xô Viết.
Tôi đã từng nghĩ, Gobi cũng chỉ là một sa mạc cát như bao nhiêu sa mạc rộng lớn khác trên thế giới này. Tôi đã sợ rằng có thể chỉ sau hai ngày, mình sẽ chán với cảnh quan sa mạc lặp đi lặp lại, vì thế tôi tự nhắc mình không kỳ vọng quá nhiều. Nhưng không, không có chỗ cho sự nhàm chán ở Gobi. Bởi mỗi ngày Gobi lại mở ra trước mắt chúng tôi một khung cảnh rất khác.
Gobi có những thảo nguyên mênh mông, có những núi đá vĩnh cửu, có những thung lũng đẹp như tranh vẽ với mảng màu sọc cam vàng đỏ kỳ lạ như những Cappadocia ở Thổ Nhĩ Kỳ. Đó còn là những nhà thờ tu viện cổ bỏ hoang, hoa cỏ thơm mùi tinh dầu và dĩ nhiên là những sa mạc cát mênh mông. Tôi đã yêu Gobi từ những điều bất ngờ như thế.
Một ngày ở Mông Cổ rất dài. Vì 4 giờ trời đã sáng nhưng phải đến khoảng 8 giờ tối thì mặt trời mới chịu lặn.
Gobi khắc nghiệt nhưng đẹp, với một bầu trời đẹp, một bình minh đẹp, một hoàng hôn đẹp và những dải thiên hà đẹp đến nao lòng. Tôi tin vẻ đẹp của Gobi có thể đánh gục trái tim của bất kỳ ai, kể cả những du khách khó tính nhất.
Bản “Tình ca du mục”
Mãi đến ngày hành trình thứ 6, khi đã đi vào vùng trung tâm của sa mạc Gobi, chúng tôi mới được cưỡi lạc đà hai bướu Bactria, loại lạc đà chỉ có ở đây. Theo người dân địa phương, lạc đà là động vật rất có ích với cuộc sống của người dân du mục. Lông lạc đà được dùng để dệt vải, sữa là đồ uống bổ dưỡng và đặc biệt, phân khô có thể dùng làm nhiên liệu. Da lạc đà dùng làm giày và yên. Tôi phải trả khoảng 10 USD cho một lần cưỡi lạc đà đi lòng vòng và chụp hình. Các chú lạc đà nhìn rất oai vệ là thế nhưng mùi lại rất hôi. Tôi đã ho sặc sụa khi mới leo lên lưng lạc đà.
Trên suốt hành trình của mình, chúng tôi đã được ghé thăm nhiều túp lều du mục. Khi đứng trước ngưỡng cửa của ger, bạn không cần gõ cửa mà chỉ cần mạnh dạn đẩy cửa và bước vào. Chúng tôi đã luôn làm vậy, cởi giày và đi vào từ phía bên trái của túp lều. Và dù bạn là ai đi nữa, những người du mục luôn sẵn lòng chào đón bạn. Họ sẽ cho bạn ăn bánh và uống trà, uống rượu được nấu từ sữa của những con vật họ nuôi. Đôi khi là cừu, dê, ngựa hoặc lạc đà. Nếu là rượu thì sẽ có vị chua và nồng, còn sữa thì có vị mặn nhẹ lợ lợ.
Đổi lại, bạn nên tặng cho họ một món quà nhỏ nào đó như bánh hay kẹo để cảm ơn sự hiếu khách, bởi người du mục Mông Cổ rất thích trao đổi quà. Cá nhân tôi thì thấy những đồ ăn của họ rất khó ăn. Nhưng cảm giác ngồi trong một túp lều du mục, hoà vào cuộc sống của họ, cảm giác được chào đón thật sự rất rất thú vị và tuyệt vời.
Một buổi chiều cuối cùng của hành trình, ngồi bên túp lều của gia đình cha vợ Eggie, tôi chẳng muốn nói gì. Chỉ lặng lẽ ngắm nhìn đàn gia súc, ngắm nhìn những thảo nguyên mênh mông nuốt chửng đường chân trời, ngắm nhìn thứ ánh sáng tím mịn của một chiều hoàng hôn giữa tháng 9. Và ngắm nhìn nhịp sống của những người du mục, cố gắng lắng nghe thứ ngôn ngữ mà tôi không thể hiểu.
Những hành trình đây đó đã dạy cho tôi biết cách im lặng để quan sát và lắng nghe nhiều hơn. Rồi tôi thấy lòng mình chùng lại, chưa bao giờ bình yên đến thế. Đến với thảo nguyên mênh mông này, tất cả nỗi buồn chỉ còn như ngọn cỏ dưới chân, và những sân si thường ngày như chẳng hề tồn tại. Chính hành trình đến với Gobi đã cho tôi chạm đến khoảnh khắc quý giá đó.
Thông tin thêm
+ Visa
-Xin visa Mông Cổ không khó, nhưng bạn cần liên hệ được người có thể gửi giấy mời cho bạn từ phía Mông Cổ. Thường là đặt làm theo dịch vụ, từ 30-50 USD/thư mời. Người gửi giấy mời sẽ gửi trực tiếp đến Đại sứ quán Mông Cổ ở Việt Nam qua email. Sau vài ngày bạn sẽ nhận được mã code của thư mời.
-Tiếp theo, bạn chuẩn bị 1 ảnh thẻ 3×4, hộ chiếu, mã code và 25 USD (nếu bạn làm visa ở ĐSQ Mông Cổ tại Hà Nội), 40 USD (nếu bạn làm visa ở Lãnh sự quán Mông Cổ tại TP.HCM). Nhưng lưu ý là không phải mang trực tiếp tiền đến ĐSQ nộp mà bạn sẽ nộp tiền vào tài khoản của ĐSQ ở ngân hàng Vietcombank. Sau đó mang kèm theo hoá đơn nộp tiền đến để làm visa.
-Tại ĐSQ, bạn được phát một tờ khai. Điền thông tin, nộp đầy đủ giấy tờ xong, đợi 1 tuần sau bạn sẽ được cấp thị thực và bắt đầu hành trình.
+ Hành trình
Chi phí cho vé máy bay từ Việt Nam đến Mông Cổ khá đắt. Vé máy bay giá rẻ cũng dao động trong khoảng 16 - 22 triệu đồng/vé khứ hồi và thường phải transit ngắn qua Hong Kong, Hàn Quốc hoặc Trung Quốc. Thông thường thì transit Hong Kong là rẻ nhất. Có một số hãng máy bay để bạn lựa chọn như Mongolian Airlines, Hong Kong Airlines, China Airlines, Korea Airlines.
Tôi đã chọn bay với Mongolian Airlines, nối chuyến với Hong Kong Airlines, transit tại Hong Kong vì đó là chuyến rẻ nhất tại thời điểm tôi đi, giá vẻ chỉ 8,5 triệu đồng/chiều. Tôi có 20kg hành lý ký gửi và 7kg hành lý xách tay. Chuyến bay bao gồm một bữa ăn miễn phí.
+ Hành trang
-Gobi không có điện, vì thế bạn nên chuẩn bị đèn pin để thắp sáng trong lều và một cục pin năng lượng mặt trời để sạc pin cho đèn, điện thoại và máy ảnh.
-Về thực phẩm, nên mang theo nguyên liệu khô, rau và thịt đóng hộp, gạo và mì khô. Ưu tiên những nguyên liệu dễ bảo quản.
-Ban đêm Gobi rất lạnh vì thế cần chuẩn bị túi ngủ mùa đông, lều, chiếu cách nhiệt, miếng dán giữ nhiệt.
+ Thời tiết
-Nhiệt độ Gobi dao động mạnh, mùa hè 40°C nhưng mùa đông là -40°C, lúc bạn sẽ được chứng kiến tuyết rơi trên cát.
-Tháng 7, 8 thường nóng và có lễ hội Naadam nên khá đông người. Vào tháng 9, 10, mùa thu sẽ tô màu cảnh quan Gobi bằng các màu đỏ, vàng, xanh lá. Sau đó khi trời vào đông, thời tiết lạnh khô ở Gobi sẽ rất khắc nghiệt. Gió ở sa mạc Gobi có thể thổi mạnh tới 140km/giờ nên sẽ khá mạo hiểm cho du khách đi vào mùa xuân và mùa thu.
+ Chi phí
Vé máy bay Hà Nội - Hong Kong - Ulaanbaatar - Bắc Kinh - Hà Nội: 850 USD | Chi phí thuê tài xế, xăng xe, dụng cụ nấu ăn: 100 USD/ngày, với nhóm 5 người chia sẻ nhau còn 20 USD/người/ngày. Ngoài ra, chi phí thuê lều: 8 USD/lều/ngày | Chi phí ăn uống: 3 - 5 USD/người/ngày | Chi phí tắm: 1,5 USD/người/lần (1 tuần có 2 lần tắm) | Tổng chi phí cả chuyến đi 12 ngày là: 408 USD/người (chưa tính vé máy bay).
Bài và ảnh: Mai Hương
Mai Hương: Blogger du lịch, tình nguyện viên quốc tế
Nghỉ việc từ năm 2016, Mai Hương bắt đầu những hành trình lang thang khám phá các vùng đất đặc biệt của thế giới. Cô thường tìm đến những vùng đất hoang sơ, những con người với lối sống “cổ đại” và những nền văn hoá có nguy cơ sắp biến mất. Cô chia sẻ: “Tôi luôn khao khát được tận mắt chạm vào những “huyền thoại” trên thế giới này rồi ghi lại nó qua những câu chuyện, những bộ ảnh, những thước phim… theo–cách–của–riêng–mình, trước khi nó có thể biến mất hoàn toàn”. Chính niềm đam mê đó đã đưa cô vượt qua nhiều cung đường khó khăn để đặt chân đến những nơi tách biệt của thế giới như vùng đất đẹp như mơ của bộ lạc Tsaatan ở biên giới Nga – Mông Cổ hay sa mạc Gobi trong bài viết này.
