VI
EN
Không nhận mình là một người nghệ sĩ nhưng những sản phẩm của chị Phạm Như Quỳnh (41 tuổi, Hà Nội) được người hâm mộ ví như những tác phẩm nghệ thuật. Bởi, từ những miếng vải vụn, bằng kỹ thuật ghép vải và chần bông, đã trở thành những tấm vải lớn rực rỡ sắc màu, có tâm hồn riêng và hoàn toàn khác biệt.
Mảnh ghép ấu thơ “Hoàng tử bé”
Nhận về hàng nghìn lượt thích và hàng trăm lượt chia sẻ từ cộng đồng mạng, tấm chăn chần bông 100% thủ công mang tên “Hoàng tử bé” được chị Quỳnh làm nên không chỉ bằng đôi bàn tay khéo léo mà còn bằng cả tấm chân tình. Từng đường kim, mũi chỉ trên tác phẩm ấy đều là tâm sức của chị đổ dồn và tập trung sáng tạo trong suốt nhiều tháng trời.
Không nhận mình là người nghệ sĩ nhưng những sản phẩm của chị Phạm Như Quỳnh được người hâm mộ ví như những tác phẩm nghệ thuật
Tác phẩm chần vải “Hoàng tử bé” lần này được mang sắc xanh da trời - sắc màu của sự bình yên, của sự hy vọng. Ở giữa tác phẩm là nhân vật Hoàng tử bé ôm con cáo - một người bạn vô cùng đặc biệt - một cách ấm áp. Đặc biệt hơn cả, nếu tinh ý, chắc hẳn sẽ dễ dàng nhận ra một bông hoa hồng lớn được khâu ẩn trên từng miếng vải.
Đối với những độc giả trung thành và những ai đã từng một lần đọc “Hoàng tử bé”, có những chi tiết chắc chắn đã hằn sâu trong tâm trí: có người nhớ bông hồng kiêu hãnh, có người nhớ chú Cáo với bài học về sự thuần khiết của tình bạn.
Chị Quỳnh chia sẻ: “Với tôi, khoảnh khắc Hoàng tử ôm lấy cáo là một trong những hình ảnh dịu dàng nhất. Nó vừa mong manh, vừa sâu thẳm như một cái ôm để giữ lại tất cả yêu thương mà đôi khi trong đời thường ta khó nói ra. Tôi đã chọn hình ảnh ấy để dịch sang chần vải: từng mảnh vải nhỏ ghép lại, từng đường chần giữ chặt, để làm nên một tác phẩm có thể chạm vào, ôm vào lòng. Đây là một tác phẩm thủ công cần một năm để hoàn thiện kể từ khi được đặt làm, vì mỗi mũi chỉ đều là một nhịp thở, một lời thì thầm kiên nhẫn”.
Đây không phải tấm chăn chần bông đầu tiên về Hoàng tử bé do chính tay chị Quỳnh tâm huyết làm ra. Năm 2023, tác phẩm “Hoàng tử bé” với tông màu vàng chủ đạo cũng gây được tiếng vang nhất định đối với những ai yêu thích nghệ thuật chần vải cũng như ngưỡng mộ tay nghề của chị. Tác phẩm này được sinh ra với ý tưởng Hoàng tử bé và cáo nhỏ ngồi ở Trái đất, hướng về phía hành tinh của cậu trong cảnh hoàng hôn. Không chỉ Hoàng tử bé, mỗi tác phẩm chần vải đều mang một chủ đề riêng, một sắc màu riêng, một cảm xúc riêng, đến từ người nghệ sĩ.
“Bén duyên” sau những thăng trầm cuộc đời
Có nguồn gốc từ châu Mỹ, nghệ thuật chần vải (hay còn có tên là nghệ thuật quilting) là một bộ môn thủ công còn khá mới mẻ tại Việt Nam. Những sản phẩm chần vải không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn có tính ứng dụng cao, thường được dùng làm ga gối, ga giường có lớp bông giữ ấm hoặc làm tranh vải treo tường trang trí tại không gian sống.
Cơ duyên đến với bộ môn nghệ thuật này của chị Quỳnh bắt đầu vào khoảng năm 2013. Những thay đổi trong cuộc sống đến từ biến cố gia đình cùng áp lực chăm sóc con nhỏ đã khiến chị rơi vào trạng thái trầm cảm và mệt mỏi kéo dài.
Nhưng, nghệ thuật chần vải đã trở thành vị cứu tinh cho chị trong quãng thời gian khó khăn đó. Trong một lần tình cờ lang thang trên mạng Internet, chị bắt gặp hình ảnh những tấm chăn chần vải dành cho em bé với màu sắc tươi sáng, họa tiết sinh động và thấy lòng mình có một cảm giác ấm áp rất đặc biệt.
Từ sự tò mò ban đầu, chị chủ động tìm kiếm các video hướng dẫn chần vải và khâu vá từ nước ngoài để tự học từng bước một. Giai đoạn làm quen đầu tiên, mọi thứ còn mới mẻ và vụng về, nhưng vì tìm thấy những niềm vui nhỏ bé trong công việc này, dần dà, chị Quỳnh và công việc này gắn bó với nhau như “hình với bóng”.
Tác phẩm đầu tay là món quà đầy tình cảm chị dành tặng cho con gái mới sinh của một người bạn với chiếc chăn chần bông có hình hoạ tiết thỏ. Khi đăng những tác phẩm của mình lên mạng xã hội, chị Quỳnh liên tục nhận được sự tán thưởng đặc biệt từ những người mẹ có con nhỏ và bắt đầu nhận được những đơn hàng đầu tiên.
Tìm thấy chính mình qua từng đường kim mũi chỉ
Một tác phẩm chần vải hoàn chỉnh được cấu tạo từ ba lớp riêng biệt: lớp trên cùng là bề mặt vải được thiết kế như một bức tranh, lớp dưới là vải mềm tạo cảm giác êm ái, còn lớp lót bông nằm ở giữa.
Các đường chần không chỉ giúp cố định ba lớp vải mà còn được tạo hình linh hoạt theo từng thiết kế, với những họa tiết đa dạng như vòng tròn, xoắn ốc, đường thẳng hay những nét uốn lượn nhẹ nhàng. Kết hợp nhiều kỹ thuật khâu vá cổ trên thế giới như sashiko của nhật, mola của Mỹ latinh… chị Quỳnh muốn những tác phẩm của mình không bị nhàm chán hay bị ấn định bởi bất kỳ hình thức nào.
“Mặc dù rẽ tay ngang, không học qua trường lớp nhưng tôi cảm thấy mình có năng khiếu trong việc phối màu. Mỗi sản phẩm tôi làm ra đều là phiên bản duy nhất, do tôi chính tôi hình dung trước về tổng thể hình ảnh, gam màu chủ đạo, từ đó phác thảo lên giấy, rồi từng bước ghép các mảnh vải và khâu lại bằng tay 100%”, chị Quỳnh bày tỏ.
Chị nói thêm: “Tôi từng nghĩ rằng mình không thể khéo léo trong việc may vá bởi khi dùng máy may để may quần, tôi còn chẳng thể hoàn thành, may ống trái lọt sang ống phải (cười). Tới khi sang nghệ thuật chần vải, hoàn toàn làm bằng tay, không sử dụng máy móc, tôi cảm thấy thật dễ chịu, không hề sợ hãi. Có thể nói, với tôi, công việc này giống như một cuộc dạo chơi”.
Tính đến thời điểm hiện tại, chị đã gắn bó với những tác phẩm chần vải được 11 năm. Hành trình này cũng là những bước chuyển mình rõ rệt trong việc thấu hiểu bản thân của riêng chị Quỳnh. Từ một người phụ nữ mang trong mình những vết thương tâm hồn, chị vùi mình với vải vóc, kim chỉ và chuyển hướng sang một công việc mà chị cũng không ngờ rằng mình lại có năng khiếu đến như vậy.
Cứ sáng tạo và làm ra những tác phẩm đẹp trong một thời gian dài, chị Quỳnh chỉ nghĩ tới việc làm ra những sản phẩm mà người đặt hàng thích mà mông lung không biết bản thân có thể sẽ theo đuổi nghệ thuật chần vải đến khi nào và thậm chí có dự định chuyển việc. Chị Quỳnh cho hay: “Hai lần quyết tâm dừng công việc này, tôi lại gặp được những vị khách tuyệt vời bởi họ là những người tôi khao khát có được. Họ xuất hiện một cách kỳ lạ và họ ở một thế giới hoàn toàn khác với tôi. Họ trân quý tôi và họ yêu mến sự khác biệt đó”.
Những vị khách ấy khiến chị nhận ra bản thân cần phải trân trọng giá trị mà sản phẩm thủ công mang lại. Bởi trong từng món đồ được làm ra không chỉ có chất liệu và hình thức, mà còn chứa đựng thời gian, tâm huyết, cảm xúc và cả câu chuyện của người nghệ nhân gửi gắm qua từng đường kim mũi chỉ.
