Hội Quán Nghĩa An, hay còn gọi là Chùa Ông, là một trong số biểu tượng kiến trúc và tín ngưỡng của người Hoa gốc Triều Châu tại Sài Gòn. Đặt chân đến đây, nhiếp ảnh gia Nguyễn Minh Đức đã có những cảm nhận đầy ấn tượng về di tích này.
Toàn cảnh Hội Quán Nghĩa An – Một trong những hội quán lâu đời nhất của người Hoa tại Sài Gòn, mang đậm dấu ấn kiến trúc truyền thống
Kiến trúc tinh xảo – giá trị nghệ thuật đỉnh cao
Ngay từ giây phút đầu tiên bước vào Hội Quán Nghĩa An, Nguyễn Minh Đức đã không giấu được sự ngưỡng mộ trước vẻ đẹp kiến trúc của công trình. "Tất cả các chi tiết chạm trổ đều vô cùng cầu kỳ, công phu và tinh xảo. Điều đặc biệt là nơi này được gìn giữ và trùng tu rất tốt, khiến từng đường nét gần như vẫn còn nguyên vẹn theo thời gian", anh chia sẻ.
Điều khiến Hội Quán trở nên khác biệt so với nhiều di tích khác của TP.HCM chính là nét văn hóa tín ngưỡng đậm chất người Hoa. Đây không chỉ là nơi thờ Quan Công – một nhân vật lịch sử mang biểu tượng trung nghĩa, mà còn là nơi hội tụ tinh hoa nghệ thuật Trung Hoa qua các thế kỷ. Từng chi tiết từ hoành phi câu đối, mái ngói lưu ly đến các cặp tượng lân đá đều toát lên sự trang nghiêm và phong cách kiến trúc đặc trưng.
Những chi tiết hoa văn độc đáo, phản ánh tinh thần nghệ thuật truyền thống Trung Hoa
Đây không chỉ là nơi thờ Quan Công – một nhân vật lịch sử mang biểu tượng trung nghĩa, mà còn là nơi hội tụ tinh hoa nghệ thuật Trung Hoa qua các thế kỷ
Bảo tồn văn hóa và tâm linh người Hoa tại Sài Gòn
Hội Quán Nghĩa An không đơn thuần là một công trình kiến trúc, mà còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa và tâm linh của cộng đồng người Hoa tại TP.HCM. Với những nghi thức thờ cúng Quan Công, lễ Nghinh Ông, phong tục mượn lộc Ông đầu năm… nơi đây không chỉ là điểm đến tín ngưỡng mà còn là biểu tượng kết nối truyền thống với thế hệ hôm nay.
"Mình có nhiều người bạn là người Hoa ở Sài Gòn, và họ luôn nhắc đến Hội Quán Nghĩa An như một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần. Đây không chỉ là nơi lưu giữ những nghi lễ cổ truyền mà còn là một công trình nghệ thuật độc đáo, nơi có sự kết hợp tinh tế của chạm khắc gỗ, thư pháp, ghép mảnh sành, phù điêu… tất cả tạo nên một kiến trúc độc đáo lưu giữ được nét đẹp văn hoá và tâm linh của người Hoa gốc Triều Châu tại Sài Gòn", Nguyễn Minh Đức chia sẻ.
Trên đỉnh là tượng sành "Lưỡng long tranh châu"
Nét độc đáo trong từng đường nét kiến trúc
Với một người yêu cái đẹp và có con mắt nghệ thuật tinh tế như Nguyễn Minh Đức, từng chi tiết tại Hội Quán Nghĩa đều là một tác phẩm nghệ thuật đáng chiêm ngưỡng. "Kiến trúc là điều đầu tiên thu hút mình khi biết tới Hội Quán Nghĩa An này, nên đó cũng chính là điều mình rất thích ở đây. Những chi tiết chạm khắc gỗ trang trí ở trên các khung cửa của chùa khiến mình ấn tượng mãi. Từng chi tiết đều có những nội dung gắn kết vào ý nghĩa riêng, được chạm khắc rất chi tiết và sắc sảo, sơn son thếp vàng, nhờ vậy mà mình cảm nhận được sự uy nghiêm và cung kính của công trình. Hơn nữa là thấy được trình độ tay nghề cao của những nghệ nhân thời trước quá tuyệt vời", anh chia sẻ.
Cánh cổng uy nghi với những chi tiết chạm khắc tinh xảo cùng hoành phi câu đối thể hiện phong cách đặc trưng của người Hoa Triều Châu
Không chỉ có những bức chạm khắc, mái ngói lưu ly hay hoành phi câu đối trong Hội Quán cũng gợi nhớ đến hình ảnh của những bộ phim cổ trang Trung Hoa. Màu sắc, bố cục không gian, cách sắp xếp vật phẩm thờ cúng… tất cả hòa quyện để tạo nên một bức tranh kiến trúc đậm chất Á Đông, làm say lòng bất cứ ai yêu thích văn hóa Trung Hoa.
Nét riêng giữa lòng thành phố đa sắc màu
Khác biệt với nhiều công trình tín ngưỡng khác ở Việt Nam, Hội Quán Nghĩa An giữ nguyên vẹn bản sắc của kiến trúc Hoa truyền thống. "Ở đây không pha trộn phong cách, không bị biến đổi theo thời gian mà vẫn giữ nguyên được nét đặc trưng của người Hoa Triều Châu. Điều này làm nên giá trị rất riêng cho Hội Quán giữa một thành phố đa sắc văn hóa như Sài Gòn", Nguyễn Minh Đức nhận xét.
Giữa nhịp sống hối hả của Sài Gòn, nơi đây vẫn giữ được sự tĩnh lặng, mang đến cảm giác an yên cho du khách và tín đồ đến chiêm bái
Nhờ vào sự quan tâm và gìn giữ nghiêm túc, Hội Quán Nghĩa An vẫn trường tồn như một dấu ấn văn hóa độc đáo, góp phần làm phong phú thêm bản đồ di sản của thành phố. Bước qua những cánh cổng cổ kính, người ta như lạc vào một không gian đậm chất lịch sử, nơi mỗi viên gạch, mỗi cột trụ đều kể những câu chuyện của thế hệ đi trước.
Hội Quán Nghĩa An không chỉ là một điểm đến tham quan, mà còn là nơi để cảm nhận, để hiểu hơn về những giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng người Hoa tại Sài Gòn – những người đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển của thành phố này qua bao thế hệ. Một di sản sống động, một biểu tượng của tinh thần gìn giữ bản sắc văn hóa, Hội Quán Nghĩa An xứng đáng là điểm dừng chân cho những ai yêu thích khám phá và trân trọng những giá trị văn hóa lâu đời.
