Những phụ nữ và em bé bộ lạc Maasai - Ảnh: Lê Trí
Lấy được nhiều vợ nhờ có nhiều bò
Trong những ngày thám hiểm khu bảo tồn thiên nhiên Masai Mara lớn nhất Kenya, hầu như tất cả những người đàn ông chúng tôi gặp, từ lái xe, nhân viên phục vụ đều có 2 vợ trở lên, trong đó không ít người mới chỉ đôi mươi.
Những người đàn ông này đều thuộc bộ lạc Maasai, mặc dù họ đã thoát khỏi đời sống nơi hoang dã nhưng vẫn duy trì truyền thống ngàn đời của cha ông là phải lấy được nhiều vợ, có nhiều con mới xứng danh là con cháu của bộ lạc Maasai.
Họ có thể đi làm tận Nairobi hay trong khu nghỉ dưỡng cao cấp Mara Simba Lodge thuộc khu bảo tồn thiên nhiên Masai Mara, rồi cũng trở về những ngôi làng của mình để lấy vợ và sinh con như một niềm hãnh diện với bộ lạc. Tuy nhiên, để lấy được nhiều vợ thì người đàn Anh Edward, nhân viên làm việc tại Mara Simba Lodge, cho biết lúc anh chuẩn bị lấy người vợ đầu, anh có 10 con bò và đã dùng 5 con để làm sính lễ nhà vợ, còn lại 5 con anh tiếp tục chăm sóc cho đến khi đàn bò sinh sôi được 15 con, lại dùng tiếp 5 con lớn để làm sính lễ cưới vợ thứ hai. Hiện tại 2 bà vợ của anh đang nuôi 10 con bò còn lại và anh định khi đàn bò tăng lên 20 con thì anh sẽ lấy vợ ba.
Nhưng không phải ai cũng suôn sẻ trong việc lấy nhiều vợ, như trường hợp của Daniel, tài xế đưa đoàn chúng tôi tham quan là một ví dụ. Năm nay, anh chuẩn bị bước sang tuổi 30 nhưng đã có 2 vợ và 5 con. Anh kể, khi phải lòng người vợ thứ hai, do không có đủ số bò cần thiết để làm lễ cưới, nhưng anh không muốn chờ đợi, vì vậy anh đã thực hiện một chuyện tày đình là dắt nàng của mình trốn sang làng khác sinh sống.
Gia đình cô gái vô cùng tức giận, họ đưa cả trưởng làng đến nhà gặp ba mẹ anh đòi lại con gái. Biết được “nỗi lòng” của con trai, nên ba mẹ anh đều lắc đầu xem như không biết chuyện gì. Hai tháng sau, anh và người vợ trở về làng thì mọi việc đã rồi. Đợi đến khi đứa con được 1 tuổi, anh mới có đủ 5 con bò để làm sính lễ nhà vợ.
Kể đến đây anh không giấu nổi niềm t tự hào về “thành tích” của mình và cho chúng tôi biết sẽ phấn đấu cưới cho được 4 vợ, bởi vì cha của anh năm nay ngoài 50 tuổi nhưng có 3 người vợ và 16 người con, anh muốn được hơn cha mình 1 vợ, vì… “con hơn cha là nhà có phúc” (!?).
Giới trẻ muốn thay đổi tục đa thê
Đàn ông đa thê của bộ lạc Maasai này cũng như nhiều nơi ở châu Phi không còn là chuyện lạ, nhưng không phải ai thuộc bộ lạc này hay đàn ông Kenya đều thích thú chuyện đó.
Naisola, hiện là trưởng tiếp tân của khu Mara Simba Lodge cũng là người thuộc bộ lạc Maasai, cho biết ba cô đã thoát ly khỏi đời sống hoang dã của người Maasai ở vùng Narok, ông học hành đến nơi đến chốn và cũng lấy mỗi mẹ của cô.
Bản thân Naisola cũng đã tốt nghiệp cao đẳng ở Nairobi, có thể nói được 3 ngôn ngữ: Anh, Pháp và tiếng Swahili. Theo Naisola, là một người có học thức thì khó mà chấp nhận người chồng của mình có nhiều vợ. Vì thế nên tuy Naisola đã 30 tuổi nhưng cô vẫn chưa lấy chồng.
Bên cạnh đó, cũng có những người đàn ông Kenya thuộc những bộ lạc khác, hay những người theo đạo (Kenya có 62% dân số theo Công giáo) cũng không lấy nhiều vợ. Anh Ongoto, 21 tuổi, sinh viên Trường cao đẳng Nhà hàng khách sạn Nairobi, thuộc bộ lạc Kish, theo đạo Tin Lành và đang là thực tập sinh tại khu Mara Simba Lodge khẳng định là mình sẽ chỉ lấy một vợ.
Theo Naisola và Ongoto, Kenya còn nghèo nên hạn chế việc nhiều vợ và nhiều con thì mới mong đất nước phát triển. Trong mắt của 2 bạn trẻ này khi trò chuyện với chúng tôi, ánh lên một khát vọng về sự thay đổi tập tục để không còn những em bé ra đời trong khốn khó như các bé ở làng Kasoe, cách không xa nơi họ làm việc.
Câu chuyện nghèo đói và dân số là bài toán chưa có lời giải của không riêng Kenya mà của cả lục địa đen này.
Chuyện “trả bài” của cánh đàn ông Maasai cũng là điều đáng tò mò. Đàn ông Việt luôn “khoe” chiến tích của mình còn thực chất đến đâu thì chỉ có... trời mới biết. Đàn ông Maasai rất thực tế, nên khi chúng tôi hỏi vui Edward về khoản... “trả bài”, anh cười đầy sung sướng: “Chuyện nhỏ mà, cứ luân phiên từng vợ thôi”.
Anh cũng cho biết đàn ông Maasai rất khỏe một phần là nhờ thường xuyên uống máu bò pha với sữa. Dẫu vậy, đôi khi họ cũng không “hoàn thành nhiệm vụ” vì như Edward cả tháng trời mới về thăm nhà một lần, mà 2 bà vợ thì bà nào cũng muốn được gần gũi trước. Thế là đành “van xin” mỗi bà bớt mặt ủ mày ê rồi từ từ sẽ tính.
