Nằm giữa những cánh đồng phù sa mênh mông của Thái Bình, làng nghề chiếu Hới không chỉ giữ trong mình tinh hoa văn hóa truyền thống mà còn lưu giữ những câu chuyện về sự cần mẫn và tình yêu nghề của người dân nơi đây. Nguyễn Hồng Sơn, một người đam mê khám phá văn hóa và các làng nghề truyền thống, đã có những trải nghiệm đáng nhớ tại nơi đây.
Khung cảnh yên bình của làng nghề chiếu Hới
Ấn Tượng Đầu Tiên
Lần đầu đặt chân đến làng nghề chiếu Hới, anh Sơn chia sẻ: “Tôi cảm thấy rất hào hứng và tò mò. Ngay lập tức, tôi bị ấn tượng bởi không khí yên bình và sự chăm chỉ của người dân nơi đây. Những âm thanh lách cách của khung dệt và mùi thơm của cói, đay tạo nên một cảm giác rất đặc biệt”.
Trước chuyến đi, anh Sơn đã nghe đến chiếu Hới qua những câu ca dao quen thuộc và các câu chuyện về làng nghề truyền thống. Tuy nhiên, khi được tận mắt chứng kiến, anh mới thực sự cảm nhận được sự độc đáo và tinh xảo trong từng công đoạn làm chiếu.
Khung dệt truyền thống tại làng chiếu Hới - Nơi tạo nên những chiếc chiếu thủ công đầy nghệ thuật, gắn liền với đời sống người dân Thái Bình
Quy Trình Tạo Nên Những Chiếc Chiếu Tinh Xảo
Để làm nên một chiếc chiếu Hới hoàn chỉnh, người thợ phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ. Nguyên liệu chính là cói và đay, được chọn lựa kỹ lưỡng từ những vùng đất phù sa ven sông Hồng và sông Luộc. Dù ngày nay, nguồn nguyên liệu tại địa phương dần khan hiếm, người dân đã linh hoạt nhập cói từ miền Tây Nam Bộ để tiếp tục duy trì nghề truyền thống.
Những mẫu hoa văn tinh xảo, đầy màu sắc được tạo nên từ đôi tay tài hoa của người thợ
Sau khi thu hoạch, nguyên liệu được xử lý, sau đó đưa vào dệt trên khung dệt đứng – một kỹ thuật truyền thống đòi hỏi sự khéo léo và kiên nhẫn. Những mẫu hoa văn tinh xảo, đầy màu sắc được tạo nên từ đôi tay tài hoa của người thợ. Chiếu sau khi dệt xong sẽ được nhuộm màu và hấp bằng hơi nước để giữ màu bền đẹp, rồi mang phơi khô dưới nắng.
Chiếu sau khi dệt xong sẽ được nhuộm màu và hấp bằng hơi nước để giữ màu bền đẹp, rồi mang phơi khô dưới nắng
Dệt tay rất công phu, mỗi ngày chỉ làm được một đôi chiếu. Nhưng mỗi sản phẩm đều mang tâm huyết và tình yêu nghề. Trong khi đó, các xưởng dệt máy có thể sản xuất tới 20 đôi chiếu mỗi ngày, nhưng độ tinh xảo và giá trị văn hóa từ chiếu thủ công vẫn không thể thay thế.
Chiếu Hới Trong Đời Sống Văn Hóa
Chiếu Hới không chỉ đơn thuần là một sản phẩm thủ công mà còn là biểu tượng của sự khéo léo và cần cù của người dân Thái Bình. Những câu ca dao như “Ăn cơm Hom, nằm giường Hòm, đắp chiếu Hới” đã khẳng định giá trị của sản phẩm này trong lòng người Việt qua bao thế hệ.
Không dừng lại ở giá trị sử dụng, chiếu Hới còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Từ những chiếc chiếu trải trên bàn thờ tổ tiên trong ngày lễ Tết đến những buổi lễ hội làng, chiếu Hới luôn gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của người dân. “Chiếu Hới gợi cho tôi những cảm nhận sâu sắc về văn hóa và con người Thái Bình quê tôi. Sự tỉ mỉ và tâm huyết trong từng chiếc chiếu phản ánh giá trị truyền thống và tình yêu nghề của người dân. Trải nghiệm thực tế tại làng nghề giúp tôi hiểu rõ hơn về sự gắn kết giữa con người và nghề truyền thống, cũng như giá trị văn hóa mà họ gìn giữ qua nhiều thế hệ”, anh Sơn bày tỏ.
Những vật dụng không thể thiếu trong quy trình làm chiếu Hới
Dẫu vậy, nghề dệt chiếu Hới thủ công đang đối mặt với không ít thách thức. Số hộ gia đình còn giữ nghề dệt tay ngày càng ít, chỉ còn lại vài hộ như gia đình bà Hương vẫn kiên trì gìn giữ tinh thần nghề truyền thống.
Điểm Đến Gợi Nhớ Hồn Quê
Đến với làng nghề chiếu Hới, du khách không chỉ được tìm hiểu quy trình làm chiếu mà còn có thể trực tiếp trải nghiệm dệt chiếu trên khung dệt truyền thống. Đây là cơ hội để mỗi người cảm nhận sự khéo léo, tỉ mỉ và tâm huyết của các nghệ nhân. Những chiếc chiếu Hới cũng là món quà ý nghĩa, mang đậm hồn quê mà du khách có thể mang về sau chuyến đi.
Những chiếc chiếu Hới rực rỡ màu sắc - Sản phẩm thủ công độc đáo mang đậm hồn quê Thái Bình
Làng nghề chiếu Hới không chỉ là niềm tự hào của người dân Thái Bình mà còn là minh chứng sống động cho giá trị văn hóa lâu đời của Việt Nam. Một lần đặt chân đến đây, chắc chắn bạn sẽ cảm nhận được hồn quê lắng đọng trong từng chiếc chiếu, từng nụ cười và câu chuyện của những con người chân chất, cần cù.
