Bài và ảnh: Lê Thắng
Vậy là phải mất khoảng 6 giờ cho chuyến xe bus sớm từ Mandalay với biết bao cảnh vật thanh bình, yên ả dọc hai bên đường. Thời tiết Myanmar nhìn chung có mức chênh lệch lớn về nhiệt độ, lạnh vào đêm và nóng nực nhất vào giữa buổi chiều, rồi lại lạnh dần khi mặt trời khuất sau dãy núi phía chân trời.
Tôi dậy từ rất sớm, khoảng 5h sáng, trời vẫn còn lấp lánh sao và khá rét. Tất nhiên là tôi đã khảo sát mọi thứ cần thiết từ ngay buổi chiều hôm trước, lúc vừa đặt chân đến. Quàng chiếc khăn cho đỡ lạnh, tôi tìm đến điểm hẹn, với bình minh rực lửa trên tầng tầng lớp lớp những ngọn tháp linh thiêng.
Bagan cách Mandalay khoảng 150km về phía tây nam, trên một vùng đất khô, phía bờ đông của dòng sông Ayeyarwady. Bagan xưa có tên là Pagan, từng là kinh đô của vương quốc Pagan, tồn tại từ thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ 13 sau Công Nguyên, với diện tích khoảng 25 dặm vuông, cùng sự tồn tại của khoảng 13.000 ngôi đền, chùa, tháp, được xây dựng từ giữa thế kỷ 11 đến cuối thế kỷ 13. Những đền chùa được xây dựng trong thời đại hoàng kim này đánh dấu sự khởi đầu của truyền thống Phật giáo mới của Myanmar. Bagan ngày nay còn khoảng 2.500 ngôi tháp (đền, chùa) như vậy. Một trận động đất xảy ra năm 1975 và xa hơn nữa là cuộc xâm lăng của người Mông Cổ ở thế kỷ 13 đã phá huỷ đi rất nhiều những công trình nguy nga tráng lệ.
Tôi đã đọc về Bagan như vậy. Thực tế là tôi không mong muốn tìm hiểu thật kỹ về những điều như thế. Tôi đến Bagan để khám phá và chụp ảnh, để có được thật nhiều những bức ảnh về miền đất kỳ bí này, và tôi đang bắt đầu thực hiện những mong muốn ấy.
Tôi trèo bở hơi tai để đến được tầng cao nhất của ngôi đền được lựa chọn là nơi ngắm bình minh đẹp nhất Bagan. Tôi lên đến nơi khi trời vẫn còn chưa sáng, nhưng không khỏi bất ngờ khi tại đây đã đông nghịt người cộng với cơ man những tay máy. Dù biết trước đây là điểm thu hút dân chụp ảnh, nhưng tôi vẫn thực sự bất ngờ và phải rất khó khăn tôi mới tìm được cho mình một chỗ đứng chấp nhận được, để cùng chờ đợi mặt trời lên.
Tôi nhớ quãng thời gian chờ đợi khá lâu, khoảng không gian ấy hoàn toàn tĩnh mịch. Có thể tôi đã quá tập trung, hoặc xung quanh tôi đều như vậy, và tôi rất hiếm khi nghe được ai đó trò chuyện. Dường như mọi ánh mắt đều đổ dồn về phía chân trời.
Tôi đã đến Bagan trong tâm trạng háo hức kỳ lạ. Bagan là nơi tôi mong chờ nhất trong chuyến đi này. Sự háo hức có lẽ xuất phát từ sự hấp dẫn trong những gì tôi đọc được, và hơn thế là từ những bức ảnh tôi đã xem. Vẩn vơ và quẩn quanh với những suy nghĩ mông lung, từng đàn chim nối tiếp nhau bay qua bầu trời đã dần đỏ rực. Tôi đã gần như nín lặng khi mặt trời tròn xoe ló ra từ phía sau ngôi đền Dahmmayan Gyi Phaya cổ kính. Đâu đó lao xao tiếng trầm trồ của đủ loại ngôn ngữ. Và rồi có một âm thanh khác thay thế xao động đó, chính là tiếng cửa trập của đủ loại máy ảnh đua nhau cất lên rộn rã.
Bình minh đất lửa thật khác thường. Kỳ bí, lộng lẫy và hoang sơ. Sự cuốn hút đầy mê hoặc được dành hết cho ngọn lửa trời, toả thứ ánh sáng rực rỡ lan dần trong sương sớm, đi qua từng cánh đồng, từng ngọn tháp và dần dần phủ vàng ươm toàn bộ Bagan. Sương sớm ngay sau đó cứ theo ánh nắng bay lên, nắng trải đến đâu, sương phủ mờ đến đấy. Trong chốc lát, toàn lãnh thổ Bagan chỉ còn thấy những tán cây và những ngọn tháp lớn nhỏ nhô lên trong sương sớm. Mọi vật cứ lôi cuốn thành những tầng lớp dẫn dắt tầm mắt người xem xa tít chân trời.
Bình minh đất lửa thật khác thường. Kỳ bí, lộng lẫy và hoang sơ. Sự cuốn hút đầy mê hoặc được dành hết cho ngọn lửa trời, toả thứ ánh sáng rực rỡ lan dần trong sương sớm, đi qua từng cánh đồng, từng ngọn tháp và dần dần phủ vàng ươm toàn bộ Bagan.
Tôi đã từng xem những bức ảnh về Bagan, từng nghe những người đã đi kể lại, về những chiếc khinh khí cầu bay trên bầu trời rực lửa. Hình như không phải ai đến Bagan cũng có duyên nhìn thấy chúng, cho dù đơn giản đó chỉ là dịch vụ của một công ty du lịch phương Tây. Tôi cũng không nghĩ đến những chiếc khí cầu, mọi sự mê hoặc đã đổ dồn vào ánh bình minh và những ngọn tháp kỳ bí, nhưng tôi là người may mắn, có lẽ thế, khi mặt trời còn đang nhen nhóm toả ánh nắng. Xa xa theo hướng bắc của Bagan, lẫn trong làn sương xanh biếc là những quả bóng tròn xoe lờ mờ hiện lên. Một, hai rồi ba và nhiều hơn, tôi nhận ra đó chính là những quả khí cầu, và thật tuyệt khi nhìn thấy chúng lần đầu trong đời, ở một nơi kỳ thú đến thế. Phải mất rất lâu để có thể đếm được tất cả chỗ khinh khí cầu đấy, chúng có mười ba quả, dần dần bay về trung tâm cánh đồng của những ngôi tháp. Nhìn chúng tôi như liên tưởng đến một cuộc xâm lăng vậy, cuộc xâm lăng kỳ quan.
Những chiếc khí cầu bắt đầu trải đều khoảng không trong sự trầm trồ của những người xung quanh tôi. Không khí trở nên rộn ràng, không còn tĩnh lặng như lúc chờ mặt trời mọc. Chiếc bay vút lên cao để quan sát cảnh rộng, chiếc lại hạ sát mặt đất, bay ngang qua những ngọn tháp. Những người ở trên đó không biết họ nghĩ gì, thấy gì, nhưng có lẽ rất thú vị. Và có thể họ không biết được rằng, họ đang khám phá kỳ quan và vô tình tạo nên một kỳ quan khác, vô cùng kỳ thú.
Mải mê theo đường bay của những chiếc khí cầu, tôi và có lẽ là tất cả mọi người đã quên mất mặt trời ở đâu đó. Khi những chiếc khí cầu bay vào trung tâm của cánh đồng tháp cổ, thì mặt trời cũng đã rực rỡ ở lưng chừng. Toàn bộ không gian được ánh nắng bao phủ, sương giăng kín cánh đồng, lẫn trong đó là lớp bụi từ những chiếc xe đang chạy trên những con đường đất đỏ.
Tôi đã từng nhìn thấy nhật thực khi còn bé, cho đến tận ngày nay, sau hơn hai mươi năm tôi vẫn chưa từng thấy lại. Và thật kỳ diệu, khi tôi lại được trải nghiệm cảm giác đó, bằng khí cầu, tại Bagan. May mắn chồng may mắn, thật không thể tưởng tượng được một chiếc khí cầu lại bay ngang qua mặt trời, nó vừa vặn để che kín mặt trời và làm ra nhật thực trong khoảng mười giây đồng hồ, ít ỏi thôi nhưng vô cùng kỳ thú.
Tôi đã rời ngọn tháp, lang thang suốt một ngày trên cánh đồng, qua những con đường bụi mù mịt dẫn đến những đền đài khác nhau. Đã đứng đối diện với những ngôi đền khổng lồ, đã gặp những chiếc xe du lịch được kéo bởi ngựa, bò với tạo hình vô cùng độc đáo. Khi hoàng hôn bắt đầu buông trên dòng sông Ayeyarwady, tôi tìm đến ngọn tháp ngắm hoàng hôn được đánh dấu trên tấm bản đồ du lịch. Một bé gái người bản địa đã dẫn tôi lên ngọn tháp qua những con đường bé xíu. Tôi đã ở đó, ngắm mặt trời lặn dần sau dãy núi phía đằng tây. Hoàng hôn Bagan không giống như bình minh, rất trầm mặc và tĩnh lặng. Không khó để nhận thấy ở mỗi người có mặt nơi đây sự tiếc nuối khi mặt trời lặn xuống, bởi sự kỳ thú mà ánh nắng mang đến cho miền đất lửa của những ngọn tháp linh thiêng.
Hoàng hôn Bagan không giống như bình minh, rất trầm mặc và tĩnh lặng. Không khó để nhận thấy ở mỗi người có mặt nơi đây sự tiếc nuối khi mặt trời lặn xuống, bởi sự kỳ thú mà ánh nắng mang đến cho miền đất lửa của những ngọn tháp linh thiêng.
Tôi rời ngọn tháp khi màn đêm đã bao phủ. Bagan còn rất nhiều điều kỳ diệu. Những ngôi chùa khổng lồ và cổ kính, dòng sông Ayeyarwady trong xanh với cuộc sống dân dã của người Myanmar, làng nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống sơn mài trứ danh và biết bao những người dân, nhà sư của vùng đất hiền hoà đến kỳ lạ.
Và tôi vẫn còn một ngày nữa, cho Bagan.
Thông tin thêm:
+ Phương tiện:
- Có thể đến Bagan từ Yangon, Mandalay bằng máy bay của các hãng hàng không nội địa. Ngoài ra, còn có tàu hoả và các hãng xe bus với giá từ 8 - 10 USD, tương đương 8.000 - 10.000 Kyats.
- Tuyến đường thủy từ Mandalay đến Bagan trên sông Ayeyarwady, có hai loại tàu với thời gian 9 giờ và 17 giờ tương đương chi phí là 40USD và 10 USD
+ Đi lại trong Bagan:
Bạn có rất nhiều lựa chọn để di chuyển ở Bagan, bao gồm xe đạp, xe đạp điện, xe bò, xe ngựa… Hãy trải nghiệm mọi thứ nếu có thể, nhưng tiện nhất có lẽ là xe đạp điện. Dịch vụ ở đây cho thuê với giá khoảng 10 USD/xe/ngày. Rẻ nhất là xe đạp, khoảng 3 USD/xe/ngày.
+ Ẩm thực: Ở Myanmar cơ bản là ăn đồ truyền thống. Có một số nhà hàng nấu theo phong cách Tây Âu và Trung Quốc khá ngon.
+ Khách sạn: Có resort và khách sạn bình dân, với đủ các mức giá khác nhau. Rẻ nhất khoảng 35 USD/đêm cho một căn phòng ở được từ 2 đến 3 người. Ngoài ra bạn có thể thuê một chiếc giường ở ngoài hiên để ngủ với giá 7 USD/đêm.
+ Các điểm nên tham quan:
- Ở Bangan có khoảng 4.000 ngôi chùa. Nổi tiếng là các chùa Shwezigon (được xây dựng vào thế kỷ 11) ở Nyang U, Ananda (thế kỷ 11), Thatbyinnyu (thế kỷ 12), Shwegugyi (thế kỷ 11) và Shwesandaw (thế kỷ 11) – nơi ngắm hoàng hôn rất đẹp ở Old Baga.
- Các hoạt động khác bạn không nên bỏ qua tại Bagan gồm: ghé thăm các xưởng sơn mài; đi chợ địa phương; ăn tối ở nhà hàng Nanda (7-10 USD) để xem múa rối dây; đến đỉnh Popa, một ngọn núi lửa cổ cách trung tâm Bagan 40km – nơi ra đời của những vị Nat phù hộ cho người dân Myanmar.
- Tham quan ngắm cảnh bằng khinh khí cầu. Chi phí khoảng 350 USD/người cho một hành trình bay khoảng 2 giờ đồng hồ. Khá đắt, tuy nhiên nếu có điều kiện thì bạn nên cân nhắc.
+ Vài lưu ý khác:
- Bỏ giày, dép và tất (vớ) khi đến các khu đền chùa và khu vực không cho phép đi giày dép vào.
- Khi đưa tiền, quà tặng hoặc bất cứ thứ gì cho người khác, bạn nên đưa bằng tay phải hoặc bằng cả hai tay để tỏ thái độ lịch sự.
- Nên mặc quần dài quá gối và áo có tay, không hở ngực, hở bụng, hở lưng khi đi thăm các đền chùa.
Có một số nơi cấm quay phim và chụp hình, bạn nên để ý để tránh phiền toái.
