"Ban trắng trùm sương trắng núi rừng
Như màn tuyết trắng nắng rưng rưng..."
(Chuyện tình hoa ban trắng - Đất Văn Lang)
Khi những ngày cuối tháng Ba đến gần, cái lạnh đầu xuân dần tan biến, nhường chỗ cho những tia nắng vàng ấm áp len lỏi qua từng vạt đồi cao, mảnh đất Điện Biên - "kho báu" của đại ngàn Tây Bắc, nơi lưu giữ những trang sử hào hùng, khí phách, đang "vươn mình" rạng rỡ, khoác lên mình tấm áo choàng trắng tinh khôi, thanh khiết và đầy mộng mơ.
Cả một vùng trời Điện Biên như được nhuộm trắng bởi sắc hoa ban, tạo nên một khung cảnh đẹp tựa như tranh vẽ, báo hiệu mùa hoa ban đã về trên từng ngóc ngách, từng ngọn đồi của mảnh đất này. Mặc dù chỉ nở rộ trong khoảng 2-3 tuần ngắn ngủi, nhưng vẻ đẹp của hoa ban vẫn khiến bao du khách không ngại đường xa tìm đến chiêm ngưỡng.
Nằm cách trung tâm thành phố Điện Biên khoảng 40km, bản Nặm Cứm, xã Ngối Cáy, huyện Mường Ảng, vẫn giữ nguyên vẻ hoang sơ và tĩnh lặng vốn có. Những cây ban cổ thụ ở đây, với thân cây cao lớn, tán lá rộng, đứng sừng sững giữa núi rừng bao đời nay, như những chứng nhân lịch sử, chứng kiến sự thay đổi của đất trời.
Từng cánh hoa gắn với đời sống người dân Tây Bắc
Hoa ban là “món quà” thiên nhiên ban tặng, biến Tây Bắc trở nên hấp dẫn, khiến bước chân của lữ khách cứ dùng dằng khi đến mùa ban. Vẻ đẹp tinh khôi của hoa ban tựa như tâm hồn người con gái Thái, mang trong mình huyền tích diễm lệ của tình yêu đôi lứa. Huyền tích kể rằng: Ngày xưa, vùng Tây Bắc có một chàng trai tên là Khum đem lòng yêu cô gái tên là Ban. Khum vừa giỏi làm nương, lại có tài săn bắn. Ban vừa khéo tay dệt vải, lại có giọng hát làm say đắm nhiều chàng trai. Thế nhưng, cha nàng Ban vì ham giàu nên đã đem gả nàng cho con trai nhà tạo mường, vốn là một thanh niên lười nhác, lại có tật gù lưng.
Tháng Ba, khi hoa đào đã tàn phai và những trận mưa Xuân còn rơi rớt lại, cũng chính là lúc mùa ban bắt đầu, mùa ban sẽ kéo dài hết tháng Tư
Hoa ban là “món quà” thiên nhiên ban tặng, biến Tây Bắc trở nên hấp dẫn
Mặc cho cô gái hết lời van xin, người cha vẫn không từ bỏ ý định. Và ông đã bàn cùng với nhà tạo mường sửa soạn làm lễ cưới cho hai người. Trong bước đường cùng, nàng Ban chạy sang bản của Khum gặp chàng để cầu cứu. Nhưng chẳng may, khi đến nhà Khum, thì được tin chàng đã theo cha đi mua trâu ở nơi xa. Nàng bèn lấy chiếc khăn piêu của mình, buộc vào cầu thang nhà người rồi bươn bả đi tìm chàng. Nàng đi hết núi này, rừng khác, gọi tên người yêu đến khản cả giọng, nhưng chàng ở xa, nào có nghe thấy.
Cuối cùng kiệt sức, nàng ngã gục sau khi vượt qua một dãy núi cao. Nơi nàng ngã xuống sau đó mọc lên một cây hoa mang búp trắng như búp tay người con gái. Chẳng bao lâu, loài hoa ấy mọc lan ra khắp núi rừng Tây Bắc. Và hằng năm, cứ mỗi độ Xuân về, hoa nở trắng như bông. Người ta đặt tên loài hoa đó là hoa ban.
Mùa hoa ban, cả trời Tây Bắc ngợp một sắc hoa, đẹp như trong tranh vẽ
Đối với người dân Tây Bắc, những đóa ban tinh khôi tượng trưng cho sự chung thủy sắt son của tình yêu đôi lứa
Lên Tây Bắc sẽ gặp bạt ngàn hoa ban, nhưng thánh địa của người Thái - thánh địa của ban là Điện Biên. Khắp Điện Biên, đâu đâu cũng thấy ban. Đi dọc núi rừng, qua những con đường dẫn vào thành phố Điện Biên Phủ hay những lối nhỏ tới các bản làng, bạn đều bắt gặp những hàng hoa ban đang nở rực rỡ, hòa mình vào ánh nắng hanh hao của đất trời Tây Bắc. Ban bao phủ cả thung lũng xa xăm, cánh ban tung xòe, điểm những chấm trắng muốt lên nền trời xanh thẳm…
Từ ngàn đời nay, hoa ban đã gắn liền với đời sống của người dân Tây Bắc, góp phần làm nên nét văn hóa đặc sắc của vùng đất này mà chẳng nơi nào có được
Mặc dù vậy, khi khám phá rừng ban cổ thụ, những người sinh ra, lớn lên trên mảnh đất Điện Biên cũng choáng ngợp với cảnh sắc bản Nặm Cứm mùa ban nở
Ngôi làng giữa biển hoa ban trắng ở Điện Biên
Trên con đường từ trung tâm thành phố Điện Biên tiến về bản Nậm Cứm, một bức tranh thiên nhiên tuyệt mỹ dần hiện ra trước mắt du khách. Sắc trắng tinh khôi của hoa ban trải dài khắp mọi nẻo đường, hòa quyện với màu xanh mướt mát của những thửa ruộng bậc thang, những con suối nhỏ róc rách chảy ven đường. Khung cảnh biến đổi liên tục qua từng đoạn đường, không chỉ là một chuyến đi đến một điểm du lịch thông thường, mà còn là một hành trình khám phá và tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc.
Mỗi khoảnh khắc trong ngày, rừng hoa ban Nậm Cứm lại mang một vẻ đẹp riêng biệt, chạm đến những cảm xúc sâu sắc nhất trong lòng người lữ khách. Khi chiều tà buông xuống, hoàng hôn nhuộm vàng cả không gian, rừng hoa ban cổ kính khoác lên mình "lớp áo" trầm mặc, tĩnh lặng. Đến buổi sớm bình minh, khi những tia nắng đầu tiên ló dạng, rừng ban bừng lên sức sống mãnh liệt, trong trẻo và tràn đầy năng lượng.
Hầu hết những cây ban đều có độ cao từ 5 m, rụng lá chỉ còn hoa trắng
Bước chân vào giữa những tán hoa ban rực rỡ, du khách như lạc vào một thế giới khác, nơi thời gian dường như ngừng trôi. Cảm giác trẻ trung, yêu đời và đầy hứng khởi trào dâng trong lòng, xua tan mọi mệt mỏi và lo âu của cuộc sống thường nhật. Hương thơm dịu nhẹ của hoa ban lan tỏa trong không khí, kết hợp với tiếng chim hót líu lo, tạo nên một bản giao hưởng thiên nhiên du dương và êm đềm.
Theo người dân nơi đây, mùa ban thường kéo dài hơn một tháng (tháng 3 - tháng 4)
Không chỉ là một điểm đến để ngắm hoa, Nậm Cứm còn là nơi để du khách tìm hiểu về văn hóa và con người của đồng bào dân tộc Mông. Những nếp nhà sàn truyền thống, những con đường đất nhỏ quanh co, những nụ cười thân thiện của người dân bản địa, tất cả hòa quyện tạo nên một bức tranh cuộc sống bình dị và gần gũi.
Vào dịp hoa ban nở rộ nhất cũng là thời điểm tổ chức lễ hội hoa ban
Những nếp nhà sàn truyền thống ở Nặm Cứm, với mái ngói đen tuyền và những bức tường gỗ mộc mạc, ẩn hiện giữa những tán cây hoa ban trắng muốt, tạo nên một khung cảnh vừa bình dị, vừa lãng mạn. Ánh nắng ban mai chiếu rọi qua những tán hoa, tạo nên những vệt sáng lung linh, huyền ảo, càng làm tăng thêm vẻ đẹp cổ tích của nơi đây. Không chỉ có vậy, không khí trong lành và yên bình của bản làng cũng là một điểm cộng lớn, thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm. Những âm thanh quen thuộc của cuộc sống thường nhật, như tiếng chim hót, tiếng suối chảy róc rách, tiếng nói cười của người dân bản địa, tất cả hòa quyện tạo nên một bản giao hưởng đồng quê đầy sức sống.
Trước kia ít người biết đến rừng ban cổ thụ nên không có nhiều người tới bản tham quan, khám phá
Thời gian trở lại đây, rừng ban dần được mọi người biết tới nhiều hơn, số người tới thưởng lãm ngày một tăng
Nơi đây có khoảng 1.200 gốc hoa ban, với tuổi đời từ hàng chục đến hàng trăm năm, tạo nên một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và tráng lệ. Những gốc ban cổ thụ, với thân cây xù xì, màu xám bạc và đường kính từ 50-60cm, mọc tự nhiên trên những sườn núi dốc đứng. Những ngôi nhà của người dân tộc Mông, được xây dựng trên các sườn núi này, tạo nên một bức tranh sinh động về cuộc sống hòa mình vào thiên nhiên.
Khi thấy từng vạt ban trắng muốt, khói bếp nhẹ tỏa trên những nóc nhà khiến mọi mệt mỏi như biến tan
Khung cảnh ở đây rất đẹp và thơ mộng, người dân cũng vô cùng thân thiện mến khách
Con đường bê tông uốn lượn như hình xương cá, len lỏi giữa những ngôi nhà và rừng hoa ban, tạo nên một khung cảnh độc đáo và ấn tượng. Vào mùa hoa ban nở, từ tháng 3 đến tháng 4, cả bản làng như chìm trong một biển hoa trắng muốt. Trước đây, ít người biết đến vẻ đẹp của rừng ban cổ thụ ở Nặm Cứm. Tuy nhiên, trong hai năm trở lại đây, những bức ảnh về nơi này đã lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, thu hút đông đảo du khách đến tham quan và chiêm ngưỡng.
Bản Nặm Cứm là một trong những điểm được huyện Mường Ảng quan tâm, đầu tư phát triển du lịch cộng đồng
Việc xây dựng, quảng bá hình ảnh về con người, vẻ đẹp của hoa ban bản Nặm Cứm khiến du khách biết đến, khám phá nhiều hơn
Để phục vụ nhu cầu của du khách, người dân địa phương đã dựng những chiếc lán tạm dưới tán cây hoa ban. Đây là nơi lý tưởng để du khách nghỉ chân, ngắm cảnh và chụp ảnh lưu niệm. Với vẻ đẹp hoang sơ, mộc mạc và độc đáo, bản Nặm Cứm đang dần trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn, mang đến cho du khách những trải nghiệm khó quên.
