“Xin chào! Bạn khỏe không?" là lời chào của Michio Imai gửi tới khách hàng khi họ đến quán Dawn Avatar Robot Cafe ở trung tâm thủ đô Tokyo, Nhật Bản. Tuy nhiên, điều đặc biệt của màn chào đón này là nó không được diễn ra trực tiếp mà thông qua các chú robot có dáng hình giống chim cánh cụt, còn Imai thì ở cách xa quán tới 800 km.
Imai là một trong số 50 nhân viên đặc biệt của quán Dawn, được gọi là những "phi công" khi tham gia vận hành robot từ xa. Điểm chung những "phi công" này là họ đều gặp những khiếm khuyết về thể chất và tâm lý nhưng mong muốn được làm việc có ích.
Imai mắc bệnh rối loạn triệu chứng soma, rất khó ra khỏi nhà. Do đó, việc được tuyển dụng làm nhân viên điều khiển robot cho quán cà phê khiến anh rất hạnh phúc. Imai cho biết thường nói chuyện với khách hàng về rất nhiều chủ đề, từ thời tiết đến quê quán và tình trạng sức khỏe. Ngoài Imai, các nhân viên khác của Dawn cũng đều là những người khiếm khuyết về thần kinh và thể chất, cũng như các bệnh nhân mắc hội chứng xơ cứng teo cơ một bên (ALS).
Dawn Avatar Robot Cafe được mở ở quận Nihonbashi, trung tâm thủ đô Tokyo vào tháng 6 vừa qua, nhưng nhân viên của quán thì không chỉ là những người sinh sống tại Nhật Bản mà còn có cả ở nước ngoài. Ban đầu, quán cà phê này được lên kế hoạch mở cửa vào năm 2020, trùng với dịp diễn ra Paralympic Tokyo 2020, song lễ khai mạc sự kiện này cũng đã phải lui lại một năm do dịch Covid-19.
Không chỉ có robot chào khách ngay cửa, quán Dawn còn có khoảng 20 robot mini đặt trên bàn và nhiều khu vực khác. Các robot này mang tên OriHime, được trang bị camera, micro và loa, cho phép người điều khiển chúng giao tiếp với khách hàng từ xa.
Trong khi khách hàng trò chuyện và đặt món với các nhân viên thông qua những robot mini đó, ba robot phiên bản hình người lớn hơn di chuyển xung quanh để phục vụ đồ uống hoặc chào đón khách hàng. Thậm chí còn có một robot là nhân viên pha chế trong chiếc tạp dề màu nâu ở quầy bar, làm nhiệm vụ pha cà phê bằng máy kiểu Pháp.
Điều đáng ngưỡng mộ là dự án cafe robot xuất phát từ ý tưởng của một người gặp khó khăn về thể chất lúc nhỏ - anh Kentaro Yoshifuji (33 tuổi).
Nhà đồng sáng lập một công ty chuyên sản xuất robot chia sẻ thời thơ ấu của anh phải ở trong nhà, không được đến trường vì vấn đề sức khỏe. Do vậy, lúc nào anh cũng đau đáu tìm cách giúp những người khuyết tật có thể làm việc mà không cần rời khỏi nhà. Anh tâm sự quán Dawn chính là nơi mọi người có thể hòa nhập với xã hội.
Quán cà phê được mở dựa trên sự hỗ trợ của các công ty lớn và việc huy động vốn từ cộng đồng. Ý tưởng xây dựng nên quán này không chỉ đơn thuần là để thử nghiệm công nghệ, khách hàng tới đây cũng không chỉ là để tận mắt trải nghiệm robot mà họ muốn được gặp và trò chuyện với những người đứng sau điều khiển chúng.
Có thể thấy, robot không chỉ có mặt tại Dawn mà đang ngày càng trở nên phổ biến ở Nhật Bản. Đi cùng với sự xuất hiện của robot, nhiều người khuyết tật đã có thêm cơ hội việc làm. Sự ra đời của quán Dawn cùng với sự kiện Paralympic càng trở nên ý nghĩa hơn với những người khuyết tật, là cánh cửa tiếp thêm động lực để họ tự tin hòa nhập cộng đồng, cũng như để những người bình thường hiểu hơn về người kém may mắn trong xã hội.