30 phút "mượn người"
Hầu hết, chúng ta đều đã quen thuộc về việc thư viện là phải có sách, với nhiều kệ sách đa dạng các thể loại nội dung. Tuy nhiên, có một thư viện ở Đan Mạch là nơi khách ghé đến có thể “mượn người” thay vì mượn sách.
Đây là ý tưởng của một nhóm các nhà đổi mới vào năm 2000, họ đã thành lập Thư viện Con người (The Human Library) hay Menneskebiblioteket trong tiếng Đan Mạch. Theo đó, những độc giả đến đây có thể mượn người trong 30 phút để trò chuyện, kể hoặc lắng nghe những câu chuyện trong đời sống từ những người hoàn toàn xa lạ.
Ban đầu, ý tưởng này chỉ được triển khai như một sự kiện được thiết kế cho lễ hội Roskilde. Song, chỉ trong bốn ngày diễn ra sự kiện, thư viện thu hút hơn 1.000 độc giả đến để tìm hiểu các “cuốn sách người”. Những “cuốn sách người” được chọn khi đó đại diện cho các nhóm thường bị hiểu lầm hoặc chịu nhiều thành kiến trong đời sống. Sự thành công của dự án thử nghiệm này đã dẫn đến sự thành lập của Tổ chức Thư viện Con người.
Mọi người có thể trở thành một phần của Thư viện Con người theo hai cách. Cách một là tình nguyện trở thành một “quyển sách người”, việc này đòi hỏi sự kiên nhẫn, đồng cảm cũng như sự thoải mái khi chia sẻ với người khác. Giống như thư viện sách thông thường, những quyển sách ở đây cũng có tiêu đề, chẳng hạn như: “Lưỡng cực”, “Trầm cảm”, “Nghiện cồn”… Qua đó, thư viện hy vọng các độc giả sẽ mở lòng để hiểu rõ về những người đó hơn là chỉ nhìn bề ngoài và nghe những lời định kiến.
Cách còn lại chính là trải nghiệm thư viện với tư cách là một độc giả trong vòng nửa giờ. Độc giả sẽ lựa chọn một tiêu đề hứng thú và đến khu vực trò chuyện nhóm hoặc cá nhân. Tại đây, họ sẽ được trao đổi với những người đang sẵn sàng kể lại câu chuyện của mình trong vòng 30 phút. Độc giả được khuyến khích đặt các câu hỏi khó mà họ luôn thắc mắc từ trước đến nay. Tất nhiên, không một “cuốn sách người” nào có trải nghiệm giống hệt nhau. Và họ có thể là bất kỳ ai đến từ mọi ngành nghề, từ các nhà tổ chức tang lễ, những cựu chiến binh cho đến những đứa trẻ.
có thể "mượn" những loại "sách" nào?
'Mượn người' mắc bệnh tự kỷ: Ngày nay, cứ 68 trẻ em thì có một trẻ được chẩn đoán mắc bệnh tự kỷ. Nếu muốn tìm hiểu về căn bệnh này, Thư viện Con người sẽ cho phép bạn giao lưu với một người mắc hội chứng này.
'Mượn người' xỏ khuyên, xăm trổ: Có bao giờ bạn từng đoán già đoán non về lý do một người lại có nhiều hình xăm hay xỏ khuyên chỗ này, chỗ nọ? Như việc không thể đánh giá quyển sách qua trang bìa, khi bạn trò chuyện với những “đầu sách” này, bạn sẽ có cái nhìn khác và hiểu hơn về cuộc đời họ.
'Mượn người' vô gia cư: Có những định kiến cho rằng cuộc sống của những người vô gia cư là do chính họ tự tạo nên, là vì lỗi của họ khi không chăm chỉ làm việc, khi lạm dụng chất kích thích, bia rượu… Phải chăng họ có nỗi khổ riêng nào khác mà bạn chưa từng biết đến? Thư viện Con người sẽ giúp bạn gặp gỡ và nghe câu chuyện về những mảnh đời này.
'Mượn người' tị nạn: Chắc hẳn bạn đã từng nghe tin tức về những người Syria tị nạn trong cuộc khủng hoảng nội chiến. Đến thư viện, tạm gác đi những định kiến mà truyền thông đã thêu dệt về những con người tị nạn và thật sự trò chuyện với họ. Từ đó, bạn sẽ hiểu hơn về bản chất của những người này.
'Mượn người' chuyển giới: Ngoài những nỗi đau đớn về thể xác, những người chuyển giới còn phải đối diện với định kiến từ xã hội, gia đình, bạn bè như thế nào? Và mất bao lâu để họ dám đi đến quyết định đầy táo bạo ấy? Vô vàn những thắc mắc về cuộc sống của người chuyển giới có thể được giải đáp khi bạn gặp gỡ, trò chuyện với chính những người trong cuộc.
'Mượn người' khiếm thị, khiếm thính: Những người kém may mắn này đối đáp như thế nào với cuộc sống? Thay vì đau khổ, bất lực, nhiều người trong số họ lại sống rất lạc quan, vui vẻ, và sẵn sàng chia sẻ cho chúng ta những câu chuyện thú vị dưới lăng kính của họ.
'Mượn người' béo phì: Thay vì buông lời chê bai, chế nhạo những người béo phì, hãy thử hỏi han trực tiếp và lắng nghe vấn đề của họ.
văn hóa chia sẻ được lan rộng
Ngoài các "đầu sách" trên, độc giả có thể mượn một viên cảnh sát, một cựu quân nhân mắc chứng rối loạn căng thẳng hậu chấn thương tâm lý, một góa phụ, một giáo viên, một người Hồi Giáo, một người yêu theo kiểu đa ái, một người từng trong băng đảng hay thậm chí là một người bán dâm. Danh sách ấy còn kéo dài nhiều hơn thế.
Đây chính là điều mà nhà sáng lập Ronni Abergel mong muốn bấy lâu kể từ khi thành lập thư viện độc đáo này, “hy vọng đây sẽ là nơi mà những người không bao giờ trò chuyện có thể tìm được người để chia sẻ".
Ngày nay, Thư viện Con người cũng tổ chức các sự kiện trên các khắp thể giới, thậm chí còn mở thêm cơ sở tại một số thành phố. Khái niệm "thư viện sách sống" đã tồn tại hơn 70 quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Bên cạnh đó, họ cũng làm việc với các tập đoàn cũng như nhà cung cấp để tạo ra các buổi trò chuyện, lắng nghe cho các nhân viên văn phòng. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự tương tác tích cực giữa người với người có thể ảnh hưởng đến tính cách, tâm lý và quan điểm của một con người.
“Tôi không thể khẳng định cuộc trò chuyện 30 phút sẽ thay đổi được bất kỳ ai. Điều mà tôi tự tin chính là tin rằng nếu cố gắng một chút, sự bất đồng, thành kiến trong họ sẽ được thay đổi. Hay ít nhất nó buộc họ phải đặt câu hỏi cho sự phán xét trong lương tâm” - đại diện Thư viện cho biết.
