Trị liệu tâm hồn bằng nghệ thuật

"Chỉ..." – Không gian nghệ thuật chữa lành giữa nhịp sống hiện đại

Trong nhịp sống hiện đại, con người ngày càng dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, cân bằng hoặc cảm thấy lạc lõng. Nhưng giữa dòng chảy gấp gáp ấy, vẫn có những sáng kiến nhỏ bé, âm thầm nuôi dưỡng hy vọng và mang lại điểm tựa tinh thần. Dự án handmade cộng đồng “Chỉ…” do Không gian tâm lý – nghệ thuật Bảo Sang khởi xướng, đã xuất hiện như một điểm hẹn để cho mọi người tìm về sự sáng tạo và chữa lành.

Dự án “Chỉ…” là một hoạt động phi lợi nhuận, các sản phẩm không đặt trọng tâm vào sản phẩm mà coi trọng hành trình sáng tạo. Một trong những hoạt động nổi bật là thiền vẽ Mandala và Zentangle. Mandala vốn là biểu tượng cổ xưa của sự cân bằng, thường được thể hiện qua vòng tròn đối xứng. Khi được ứng dụng trong nghệ thuật trị liệu, Mandala cùng với Zentangle trở thành phương tiện giúp con người hướng vào bên trong.

Với những vòng tròn hoặc họa tiết lặp lại. Cứ thế, từng đường nét như nhịp thở đều đặn, dần đưa tâm trí rời khỏi sự hỗn loạn hàng ngày. Cái đẹp ở đây không nằm ở bức tranh hoàn chỉnh, mà ở trạng thái tĩnh trong quá trình thực hành. Nhiều bạn trẻ chia sẻ rằng sau khi vẽ Mandala, họ thấy đầu óc nhẹ nhõm, giống như đã được sắp xếp lại. Sự lặp lại có nhịp điệu của Mandala và Zentangle trở thành liệu pháp “dọn dẹp” tâm trí, đưa con người về với sự cân bằng giản đơn.

Khác với Mandala vốn đề cao tính trật tự, tranh đổ màu lại hướng con người đến sự phóng khoáng. Người vẽ không kiểm soát từng nét cọ, mà để cho màu sắc tự hòa quyện, loang chảy theo cách riêng.

Sự bất định của màu sắc chính là điểm đặc biệt. Nó buộc người tham gia phải chấp nhận buông bỏ mong muốn kiểm soát, để cảm xúc được giải phóng. Mỗi bảng màu như trở thành một dòng chảy tâm trạng: có lúc rực rỡ, có khi trầm tối, nhưng luôn chân thật.

Một hoạt động khác là tranh đắp bột giấy. Quá trình này đòi hỏi người tham gia phải nhào bột, đắp từng lớp, chỉnh sửa chi tiết cho đến khi hình khi hình khối trở nên hoàn thiện. Những động tác tưởng chừng đơn giản ấy lại có tác dụng điều chỉnh cảm xúc, giúp giảm bớt sự nóng nảy, bồn chồn.

Chuyên viên tâm lý Nguyễn Thị Phương Thảo - Người khởi xướng Dự án trị liệu tâm lý - nghệ thuật Bảo Sang chia sẻ: "Việc sử dụng tay để tạo hình chất liệu mang đến sự tương tác trực tiếp giữa cơ thể và tâm trí, từ đó kích thích sự sáng tạo, cải thiện khả năng tập trung, đồng thời hỗ trợ tái cấu trúc nhận thức hành vi. Tranh đắp bột không chỉ tạo ra sản phẩm nghệ thuật độc đáo mà còn là hành trình điều chỉnh, cân bằng và làm mới năng lượng".

Nghệ thuật trở thành liệu pháp cho tâm hồn

Cả ba hoạt động trên đều không yêu cầu tài năng nghệ thuật. Người tham gia không cần biết vẽ, không cần khéo tay, điều quan trọng là dám thử và dám thể hiện. Trong không gian ấy, mỗi người được quyền tự do sáng tạo, được lắng nghe và được sẻ chia. Đối tượng tìm đến trải nghiệm khá đa dạng, từ sinh viên, phụ nữ sau sinh, đến các gia đình muốn cho con cái thử sức với sáng tạo, hay đơn giản chỉ là những ai mong tìm lại khoảng lặng. Mỗi người mang theo một câu chuyện nhưng đều ra về với cảm giác chung: nhẹ nhõm và được đồng cảm.

Điều đặc biệt sau mỗi buổi trải nghiệm không chỉ nằm ở những bức tranh được hoàn thành, mà còn ở những mẩu giấy nhỏ ghi lời cảm ơn và chia sẻ cảm xúc. Đó là cách người tham gia gửi lại dấu ấn cá nhân, cũng như bày tỏ sự đồng cảm với không gian sáng tạo mà Bảo Sang đã tạo dựng.

Dự án “Chỉ…” được khởi động như một sáng kiến cộng đồng và đã khép lại giai đoạn 1 sau khi tạo nên một cộng đồng nhỏ, nơi người tham gia vừa được học làm đồ thủ công, vừa chia sẻ và kết nối. Trong kế hoạch, giai đoạn 2 sẽ được triển khai khi có sự đồng hành của nhà tài trợ để mở rộng quy mô và duy trì dài hạn.

Ngoài khung hoạt động của dự án, một số hoạt động trải nghiệm nghệ thuật vẫn được tổ chức thường xuyên với mức phí 200.000 - 300.000 đồng/buổi. Khoản phí này chủ yếu nhằm trang trải vật liệu và duy trì không gian.

Dù được tiếp cận ở góc độ cá nhân hay cộng đồng, ba hoạt động nghệ thuật vẽ Mandala - Zentangle, tranh đổ màu, tranh đắp bột giấy đều cho thấy sức mạnh đặc biệt: giúp con người giải tỏa cảm xúc, tìm lại sự cân bằng và khơi gợi khả năng sáng tạo. Và có lẽ, điều quan trọng nhất không phải là tác phẩm hoàn chỉnh, mà là hành trình đối thoại với chính mình, để rồi nhận ra rằng bình yên vẫn luôn có thể tìm thấy, ngay trong những điều giản dị nhất.

Bài: Hải Anh, ảnh: Hải Anh, Bảo Sang PSY