Các phong tục đón Tết độc đáo ở vùng cao

30/12/2018

Khi hoa mơ nở trắng rừng, hoa đào thắm hồng cả núi, cũng là lúc các dân tộc vùng cao Việt Nam đón Tết với rất nhiều những tục lệ độc đáo như hát thi với gà, ăn trộm lấy may hay thờ bát nước lã...

Thi hát với... gà

"Cướp giọng gà" là phong tục đón Tết của người Pu Péo ở Hà Giang trong dịp năm mới. Khi đến thời khắc giao thừa, người Pu Péo phải canh chừng mấy chú gà trống, khi nào gà vỗ cánh, chuẩn bị gáy, họ đốt ngay một quả pháo, ném vào chuồng gà. Lũ gà giật mình, nhảy lên thi nhau gáy. Ngay lập tức, mọi người hò nhau hát vang trời để át tiếng gà gáy. Người Pu Péo quan niệm: tiếng gà gáy vừa hay, vừa thiêng liêng, đánh thức cả ông mặt trời dậy. Vì thế, ai át được tiếng gà thì sang năm mới sẽ hát hay, gặp nhiều may mắn, hạnh phúc.

Empty

Ăn trộm lấy may

Vào ngày đầu tiên của năm mới, người Dao tại các bản sẽ tập trung ở một nơi được quy định trước để thực hiện những nghi lễ cổ truyền. Ngay sau đó, từ già trẻ, gái trai tất cả cùng nhau diễu hành qua các nhà cùng tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng kèn ồn ã, đi đến đâu, họ đều cố gắng lấy trộm vật gì đó từ các gia đình hai bên đường. Người Dao quan niệm, càng ăn trộm được nhiều thì năm đó càng may mắn.

Empty

Ngược lại, trong lúc "hành sự" nếu bị gia chủ bắt gặp sẽ bị phạt uống rượu và cả năm đó coi như không may. Tục lệ này không mang nặng tính vật chất nên người Dao thường chỉ trộm những thứ như rau cỏ, thịt, trứng... trong gian bếp để tượng trưng. Kết thúc hôm đó, "những tên trộm" sẽ đưa chiến lợi phẩm của mình trả lại cho các gia đình để được thưởng.

Vỗ mông tỏ tình

Vào dịp Tết, thanh niên trai gái H'mông thường hay tụ tập dưới chân núi để vui Xuân. Khi người con trai thích người con gái nào đó, sẽ vỗ mông cô gái và dắt tay tìm chỗ tâm tình thâu đêm suốt sáng.

Trang thông tin du lịch và phong cách sống Travellive+
Empty

Ngoài ra, lễ hội Sải Sán hay Gầu Tào (hội cầu phúc) trong ngày Tết là lễ hội lớn nhất trong năm và thể hiện nét văn hóa đặc trưng không thể thiếu của người H'Mông. Lễ hội diễn ra rất nhiều hoạt động văn hoá như ném pao - một trong những trò người H'Mông rất thích, múa khèn, múa ô, hát ống, hát giao duyên...

Dính tro, ném xôi lên mái nhà

Người Giẻ Triêng (sống chủ yếu ở Quảng Nam và Kon Tum) đón Tết cổ truyền với tên gọi là Cha Chả, nghĩa là ăn than. Theo quan niệm của người Giẻ Triêng thì trong ngày Tết, ai dính nhiều tro đốt từ than nhất sẽ được may mắn, mùa màng bội thu.

Empty

Để có thể dính tro than, trước Tết 3 ngày, các chàng trai cao to được cử lên rừng đốt củi thành những đống than lớn và mang về làng. Ngoài ra, người làng cũng nấu xôi, vuốt lên cây giẻ khô rồi đốt lên thành tro. Hai loại tro này sẽ được hất tung lên cao và ai dính được nhiều tro nhất sẽ là người may mắn nhất. Người Giẻ Triêng cũng cầm một nắm xôi ném lên mái nhà vào ngày đầu năm mới. Nắm xôi của người nào dính trên đó, người ấy sẽ gặp rất nhiều may mắn trong năm mới.

Niêm phong nhà cửa

Cũng như người Kinh, người Cao Lan đón Tết từ cuối tháng Chạp đến đầu tháng Giêng. Trước Tết Nguyên đán khoảng 2 ngày, người Cao Lan mang giấy đỏ (tiếng Cao Lan là Chí dịt) để dán ở cửa ra vào, cổng nhà, bàn thờ tổ tiên, cối xay, chuồng lợn, chuồng trâu, chuồng gà... Toàn bộ ngôi nhà bỗng nhiên nhuộm một sắc đỏ rực rỡ. Bởi theo quan niệm của người Cao Lan, giấy đỏ biểu trưng cho niềm vui, sự tốt lành. Dán giấy đỏ lên những nơi quan trọng là bắt đầu cho một năm mới với mong muốn an khang thịnh vượng.

Empty

thờ bát nước lã

Với người dân tộc Pà Thẻn ở Hà Giang, trên mỗi bàn thờ tổ tiên họ, quanh năm đều có một bát nước lã dùng để thờ cúng. Bát nước này phải luôn được đậy kín và không bao giờ để cạn hết nước. Hằng năm cứ đến tháng 6, chủ nhà phải mở nắp đậy ra để cho thêm nước vào bát.

Vào đêm giao thừa, nhà nào cũng đóng kín cửa, từ cửa ra vào, cửa sổ, cửa hậu..., cẩn thận cài then vào bịt hết những lỗ hở ra ngoài. Trong nhà, gia chủ sẽ hạ bát nước xuống để lau chùi sạch sẽ và thay nước mới để chào đón năm mới đến.

Những hành động trên đều phải giữ bí mật trong nhà. Người Pà Thẻn quan niệm, nếu những việc trên bị lộ ra ngoài hoặc người khác nhìn thấy thì cả gia đình năm sau sẽ gặp xui xẻo, làm ăn không may mắn, đau ốm liên miên...

Thúy Nga
Trang thông tin du lịch và phong cách sống Travellive+
Trang thông tin du lịch và phong cách sống Travellive+
Trang thông tin du lịch và phong cách sống Travellive+
RELATED ARTICLES