Con tàu này được lên ý tưởng lần đầu tiên vào năm 2017, với sự hợp tác của Công ty Công nghệ Kongsberg Maritime và Công ty Đóng tàu Vard, sau đó được Yara International đưa vào chế tạo. Những thách thức về vận tải hàng hóa do đại dịch Covid-19 đã làm trì hoãn việc hạ thủy tàu Yara Birkeland, vốn được lên kế hoạch vào năm 2020.
Nếu mọi việc diễn ra theo đúng kế hoạch, con tàu mang tên Yara Birkeland này sẽ ra khơi lần đầu tiên vào cuối năm nay, để vận chuyển hàng hoá từ thị trấn Herøya đến Brevik (Na Uy) với số ít phi hành đoàn đi cùng nhằm thử nghiệm hệ thống tự vận hành. Tất cả các lệnh thực hiện trên tàu sẽ được giám sát từ xa bởi ba trung tâm điều khiển dữ liệu trên bờ.
Đây không phải là phương tiện vận chuyển đường thuỷ tự vận hành đầu tiên trên thế giới - Phần Lan từng cho ra mắt một chiếc phà không người lái vào năm 2018 - nhưng Yara Birkeland là con tàu chở hàng chạy điện đầu tiên không cần thuỷ thủ đoàn.
Jon Sletten, Giám đốc nhà máy Yara ở Porsgrunn, Na Uy, cho biết, "Yara Birkeland được thiết kế chạy hoàn toàn bằng điện và có thể chở 103 container với tốc độ lên đến 13 hải lý/h (khoảng 25 km/giờ)”. Cũng theo ông Jon, con tàu sẽ được nạp điện tại bến cảng rồi "xuất phát tới các địa điểm đóng dỡ hàng hoá dọc bờ biển và tự động quay lại, một mình nó có thể thay thế hơn 40.000 chuyến xe tải chở hàng mỗi năm".
Theo Tổ chức Hàng hải Quốc tế, ngành Vận tải biển hiện chiếm từ 2,5% đến 3% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính trên toàn cầu. Tàu Yara Birkeland không những có thể giảm lượng khí thải nói trên mà còn giảm bớt gánh nặng chi phí cho các công ty vận tải vì không cần thuê thuỷ thủ đoàn.
Rudy Negenborn, Giáo sư Công nghệ Hàng hải và Vận tải tại Đại học Công nghệ Delft (Hà Lan), cho biết các tàu tự hành hoàn toàn như Yara Birkeland sẽ sớm trở nên phổ biến trong tương lai. Tuy nhiên, ông cũng nói rằng có rất nhiều thách thức cần phải vượt qua trước khi có thể sử dụng tàu tự hành cho những chuyến hành trình thương mại dài ngày trên biển.
"Một lúc nào đó, khi chúng ta đưa số lượng lớn tàu tự hành như trên vào hoạt động, thì chính những con tàu này sẽ phải bắt đầu tương tác với nhau để trao đổi thông tin và tránh va chạm tuyến đường". Và nếu không có thuỷ thủ đoàn để kiểm tra bảo dưỡng, tàu tự vận hành sẽ cần các hệ thống chẩn đoán tích hợp với khả năng phát hiện và khắc phục sự cố, hoặc biết cách kêu gọi sự trợ giúp từ con người, và để đạt đến trình độ đó thì chúng ta còn cần đi một quãng đường dài. Đó là chưa kể đến vấn đề pháp lý khi tàu di chuyển giữa các quốc gia.
"Yara Birkeland chỉ đang hoạt động dọc theo bờ biển Na Uy, nhưng nếu một ngày nó có thể đi xa hơn, bước vào hải phận và các vùng lãnh thổ khác thì sao? Ai sẽ chịu trách nhiệm nếu có sự cố xảy ra?" - Giáo sư Negenborn nói, "Dù sao thì đây cũng là một viễn cảnh còn xa vời, tôi nghĩ rằng trước hết chúng ta cần tập trung xem xét đến các chức năng tự động sao cho phù hợp với ngành Vận tải trong nước đã".
