Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là một trong những dịp lễ quan trọng nhất của dân tộc Việt Nam, thể hiện lòng biết ơn công lao dựng nước và giữ nước của các Vua Hùng. Bên cạnh những nghi thức trang trọng, mâm cỗ cúng Giỗ Tổ cũng là một phần không thể thiếu trong ngày lễ này. Mâm cỗ không chỉ thể hiện sự thành kính, mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc.
Các món ăn đặc trưng ngày Giỗ Tổ Hùng Vương
Bánh chưng
Loại bánh biểu tượng cho đất, được làm từ gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn, lá dong, thể hiện sự sung túc, đủ đầy. Vỏ bánh xanh mướt như màu của cây cối, tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở của muôn loài trên trái đất. Nhân bánh là sự kết hợp hài hòa giữa vị béo ngậy của thịt lợn, vị bùi bùi của đậu xanh và vị dẻo thơm của gạo nếp, tượng trưng cho sự hòa quyện giữa con người với thiên nhiên.
Bánh chưng là một món ăn truyền thống đã có từ thời xa xưa và đến nay nó vẫn được coi là biểu trưng cho ngày Giỗ tổ Hùng Vương.
Bánh giầy
Cùng với bánh chưng, bánh giầy là một món ăn đặc trưng ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, là thành phần không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tổ. - biểu tượng cho trời, được làm từ gạo nếp, thể hiện sự thanh tao, giản dị. Bánh có hình tròn, tượng trưng cho sự viên mãn, sum vầy. Vị dẻo thơm của bánh hòa quyện cùng vị ngọt nhẹ của mật ong, tạo nên hương vị thanh tao, tinh tế.
Bánh giầy tròn tượng trưng cho Trời, trắng muốt được làm từ nếp quết nhuyễn, nhìn rất bắt mắt.
Sự hiện diện của bánh chưng và bánh dày trên mâm cỗ Giỗ Tổ Hùng Vương không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với các Vua Hùng mà còn là lời cầu mong cho mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an, cho sự phồn thịnh và trường tồn của dân tộc.
Gà luộc
Gà luộc là món ăn quen thuộc trong các dịp lễ Tết, cúng giỗ, mang ý nghĩa tròn vẹn, sum vầy. Gà luộc nguyên con được bày trí đẹp mắt trên mâm cỗ tượng trưng cho sự sung túc, đủ đầy, cầu mong cho gia đình luôn được đoàn viên, hạnh phúc. Thịt gà mềm ngọt, dai dai quyện cùng vị cay nồng của gừng, vị thơm của hành lá tạo nên hương vị hấp dẫn, khiến mâm cỗ cúng thêm phần trang trọng và ý nghĩa.
Gà biểu tượng của sự mạnh mẽ, cương trực, là phẩm chất, khí tiết của người quân tử, tượng trưng cho chân thiện mỹ.
Xôi gấc
Nổi bật với sắc đỏ rực rỡ, xôi gấc tượng trưng cho may mắn, tài lộc và sự thịnh vượng. Màu đỏ rực của xôi gấc như mang đến nguồn năng lượng tích cực, cầu mong cho gia chủ luôn gặp may mắn, hanh thông trong cuộc sống. Vị ngọt bùi, dẻo thơm của xôi gấc hòa quyện cùng vị béo ngậy của dừa bào sợi tạo nên hương vị khó cưỡng, khiến ai nếm thử cũng đều nhớ mãi. Việc dâng cúng xôi gấc được coi là cách thể hiện lòng kính trọng và tôn vinh tổ tiên, thể hiện lòng biết ơn của con cháu.
Xôi gấc là một trong những món không thể thiếu trong mâm cúng Giỗ Tổ Hùng Vương.
Nem rán
Nem rán không chỉ là món ăn quen thuộc trong mâm cỗ Giỗ Tổ Hùng Vương mà còn là món ăn truyền thống trong các mâm cỗ của người Việt Nam. Tùy theo từng vùng miền, nguyên liệu làm nem rán có thể khác nhau, tạo ra những hương vị đặc trưng riêng biệt.
Công thức làm nem rán rất linh hoạt, có thể thay đổi theo khẩu vị, sở thích của mỗi gia đình hay điều kiện về nguyên liệu. Bạn có thể sử dụng thịt heo, tôm, cua, cá, rau cải, nấm, hành tây, và các loại gia vị để tạo ra những loại nem rán đa dạng và phong phú.
Tùy từng vùng miền mà nguyên liệu làm nem rán cũng khác nhau.
Sự đa dạng và phong phú của nem rán đã góp phần tạo nên sự phong phú cho mâm cỗ Giỗ Tổ Hùng Vương, thể hiện sự sáng tạo và tinh hoa ẩm thực của người Việt Nam.
Bánh oản
Bánh oản hay còn gọi là bánh cộ, một số nơi gọi là bánh in, là món bánh từ lâu đã gắn liền với văn hóa ẩm thực của người Việt. Bánh oản thường được làm từ bột nếp, đường, mạch nha cùng màu thực phẩm tự nhiên tạo nên những chiếc bánh với màu sắc bắt mắt như xanh, đỏ, tím, vàng.
Bánh oản thường được đặt ở vị trí trung tâm của mâm cỗ, thể hiện sự trang trọng và thành kính đối với các Vua Hùng.
Hình dáng tháp của bánh oản tượng trưng cho sự trường thọ, vững bền và cầu mong cho gia chủ luôn được an khang, thịnh vượng. Bánh oản thường được đặt ở vị trí trung tâm của mâm cỗ, thể hiện sự trang trọng và thành kính đối với các Vua Hùng.
Bánh khảo
Bánh khảo với màu trắng tinh khôi cùng nhân đậu xanh vàng ươm, thoang thoảng hương thơm của vani, tạo nên vẻ ngoài vô cùng hấp dẫn. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt ngào thanh tao của bánh quyện cùng vị bùi bùi của lạc, vừng và chút béo ngậy của mỡ heo, tạo nên hương vị khó cưỡng.
Bánh với màu trắng và nhân vàng trông rất hấp dẫn.
Bánh khảo không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa sâu sắc. Màu trắng của bánh tượng trưng cho sự thanh cao, tinh khiết, màu vàng của nhân đậu xanh tượng trưng cho sự sung túc, thịnh vượng.
