Thái Nguyên đang phải gồng mình chống chọi với một trận lũ lịch sử trên sông Cầu, vượt qua mọi kỷ lục được thiết lập trước đó và đẩy hàng nghìn người dân vào tình cảnh trắng đêm cầm cự và cầu cứu trong tuyệt vọng.
Ảnh hưởng của hoàn lưu Bão Matmo kết hợp với hội tụ gió trên cao đã trút xuống tỉnh Thái Nguyên lượng mưa khủng khiếp từ tối 6/10, gây nên tình trạng ngập lụt nghiêm trọng, cô lập hơn 5.400 ngôi nhà và làm tê liệt phần lớn trung tâm thành phố. Sự kiện này được nhiều người dân địa phương nhận định là trận lũ khủng khiếp nhất trong vòng 60 năm qua.
Theo đánh giá của các ngành tỉnh Thái Nguyên, đây là đợt “thiên tai chồng thiên tai”. Hoàn lưu bão số 11 đã gây tác động chưa từng có trong tiền lệ tại địa phương này
Từ 19h ngày 6/10 đến 16h ngày 7/10, Cơ quan khí tượng ghi nhận lượng mưa tại Thái Nguyên phổ biến từ 200-400 mm, cá biệt có nơi vượt ngưỡng 500 mm, như trạm Hóa Thượng (564 mm) và Gia Bảy (541 mm). Lượng mưa cực lớn này đã khiến mực nước sông Cầu dâng lên nhanh chóng và vượt qua mọi dự báo.
Do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 11 (tên quốc tế Matmo), từ đêm 6 đến ngày 7/10, tỉnh Thái Nguyên đã hứng chịu một đợt mưa lớn trên diện rộng, lượng mưa phổ biến 250–400mm, nhiều nơi vượt 500mm
Tại Trạm thủy văn Gia Bảy (phường Gia Sàng), lúc 16h ngày 7/10, mực nước sông Cầu đã đạt 29,26 m, vượt mức báo động ba (BĐ3) đến 2,26 m và vượt đỉnh lũ lịch sử (thiết lập sau cơn bão Yagi năm 2024) khoảng 0,45 m. Tình hình tiếp tục xấu đi trong đêm. Đến 19h30 tối 7/10, mực nước tại đây đã đạt 29,57 m, chính thức vượt đỉnh lũ lịch sử năm ngoái khoảng 0,76 m. Đỉnh điểm, từ 2-3 giờ sáng 8/10, mực nước sông Cầu tại trạm cầu Gia Bảy duy trì ở mức báo động cực kỳ nguy hiểm, đạt 29,89 – 29,90 m.
Đài Khí tượng Thủy văn Thái Nguyên đã phải phát cảnh báo về nguy cơ xuất hiện lũ lịch sử trên sông Cầu, khiến 21 trên 92 xã, phường của tỉnh đứng trước nguy cơ ngập lụt trên diện rộng. Đặc biệt, các khu vực ven sông như phường Gia Sàng và Phan Đình Phùng thuộc trung tâm TP Thái Nguyên, cùng các khu vực như La Hiên và Dân Tiến (xã Võ Nhai) đã bị nước lũ bủa vây, có nơi ngập sâu tới 4 m.
Trong bối cảnh lũ dâng cao vượt tầm kiểm soát, trung tâm Thái Nguyên bị mất điện và chìm trong bóng tối hoàn toàn. Gần một ngày bị cô lập và cắt đứt liên lạc, người dân vùng lũ đã phải chiến đấu trong đêm để giữ an toàn. Nhiều gia đình phải đóng cửa cuốn để ngăn nước tràn vào nhà và chuyển toàn bộ sinh hoạt lên tầng hai hoặc leo lên nóc nhà để tránh dòng nước xiết.
Trong đêm người dân vùng bị cô lập phải đốt pháo sáng kêu cứu
Theo thống kê sơ bộ đến 5h ngày 8/10, Thái Nguyên ghi nhận 4 người chết, 2 người mất tích và 2 người bị thương. Toàn tỉnh có 5.450 căn nhà bị ảnh hưởng, trong đó 22 nhà tốc mái, 359 nhà sạt lở taluy dương, 70 nhà phải di dời khẩn cấp; 5.096 nhà bị ngập hoặc cô lập, riêng 490 nhà đã được di dời kịp thời.
Giữa đêm 7/10, một hình ảnh đáng sợ và xúc động đã được ghi nhận: một vệt sáng dài được cho là pháo sáng S.O.S bay lên từ vùng đang bị cô lập. Hành động này không chỉ là lời cảnh báo mà còn là lời kêu cứu tuyệt vọng của những người dân đang "trắng đêm" cầm cự với lũ dữ, sau khi phải tìm cách chia sẻ tọa độ của mình lên mạng xã hội để xin sự trợ giúp. Trong đêm lạnh, trời không mưa nhưng nỗi lo lắng vẫn bao trùm, vì nước lũ từ thượng nguồn vẫn tiếp tục đổ về. Ngay lập tức, một chiến dịch cứu hộ khẩn cấp đã được các lực lượng chức năng Thái Nguyên kích hoạt. Quân khu 1, Bộ Chỉ huy quân sự, Công an tỉnh Thái Nguyên đã huy động hàng nghìn cán bộ chiến sĩ, dân quân, và thanh niên tham gia ứng cứu.
Mưa lũ làm sạt lở, ngập úng nhiều tuyến giao thông, gây chia cắt, cô lập nhiều địa phương như Võ Nhai, Tràng Xá, Dân Tiến, Nam Hòa, Hợp Tiến, Linh Sơn, Phan Đình Phùng, Quan Triều, Văn Lang… Các lực lượng cứu hộ đã khẩn trương tiếp cận, đưa người dân vùng ngập sâu đến nơi an toàn
Lực lượng chức năng đã dùng xuồng cứu hộ tiếp cận các khu dân cư bị ngập sâu, tập trung vào việc hỗ trợ sơ tán dân và di dời tài sản khỏi vùng nguy hiểm. Sự nỗ lực xuyên đêm của đội cứu hộ đã giúp nhiều gia đình thoát khỏi cảnh nguy hiểm. Tuy nhiên, tình hình giao thông tại trung tâm thành phố đã tê liệt hoàn toàn do nhiều tuyến đường chìm sâu trong nước lũ gần một mét, và tại các nút giao, khu vực cầu cống, nước chảy xiết rất nguy hiểm.
Đến trưa 8/10, nước lũ từ sông Cầu vẫn tiếp tục tràn vào khu dân cư các phường Gia Sàng, Phan Đình Phùng. Người dân phải dùng mọi phương tiện có thể, từ xe tải đến xuồng, để đi lại trên đường phố, di tản đồ đạc hoặc mò mẫm trong nước lụt để tìm nguồn nước sạch sử dụng. Với sự tàn phá của trận lũ được ghi nhận là vượt đỉnh lũ lịch sử sau bão Yagi năm 2024, công tác khắc phục hậu quả và ổn định đời sống người dân Thái Nguyên được dự báo sẽ còn kéo dài và gặp nhiều khó khăn.
