Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, đặc biệt là nguy cơ xảy ra một đợt mưa lớn diện rộng tại khu vực Bắc Bộ và các tỉnh từ Thanh Hóa đến Quảng Ngãi từ chiều tối ngày 27/9 đến 30/9, các cơ quan chức năng đang phát đi những cảnh báo khẩn cấp. Theo dự báo, tổng lượng mưa phổ biến có thể đạt từ 100 – 300mm, cục bộ có nơi trên 450mm; riêng khu vực đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ (từ Thanh Hóa đến phía Bắc Quảng Trị) có thể hứng chịu lượng mưa từ 200 – 400mm, thậm chí trên 600mm ở một số nơi. Tình trạng này đe dọa trực tiếp đến nguy cơ xảy ra lũ, ngập lụt tại các vùng trũng thấp, cùng với lũ quét và sạt lở đất tại các khu vực đồi núi, ven biển.
Nguyên tắc vàng: Theo dõi và sơ tán chủ động
Để bảo vệ tính mạng và tài sản trước thiên tai, Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) khuyến cáo người dân tuyệt đối không nên chủ quan và cần thực hiện nghiêm túc các hướng dẫn phòng tránh. Nguyên tắc cơ bản nhất là thường xuyên theo dõi thông tin dự báo, cảnh báo và diễn biến của bão, mưa lớn, lũ, lũ quét, và sạt lở đất để chủ động phòng, tránh, đặc biệt là các trận mưa lớn thường xảy ra vào ban đêm.
Biện pháp quan trọng hàng đầu là sơ tán ra khỏi nơi nguy hiểm ngay khi có cảnh báo. Người dân sinh sống tại các khu vực có nguy cơ cao bị ngập sâu, lũ quét hoặc sạt lở đất cần đặc biệt lưu ý đến các dấu hiệu bất thường. Đó có thể là tiếng nổ, tiếng động lạ, mặt đất rung chuyển, nứt nẻ hoặc nước suối đột ngột chuyển màu sang đục. Khi phát hiện những dấu hiệu này, việc sơ tán khẩn cấp là bắt buộc để bảo đảm an toàn tính mạng. Đồng thời, người dân cần tuân thủ tuyệt đối sự chỉ đạo và lệnh sơ tán của chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng.
Đảm bảo an toàn giao thông và khu vực sông nước
Trong thời gian mưa lớn và lũ lụt, việc di chuyển phải được thực hiện một cách cực kỳ cẩn trọng. Người dân được khuyến cáo tuyệt đối không đi qua ngầm, tràn, cầu, cống hoặc bất kỳ khu vực nào đang ngập sâu, nước chảy xiết. Tương tự, cần tránh xa các tuyến đường có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở (như nơi xuất hiện dấu hiệu nước rỉ ra, đất đá rơi từ trên taluy xuống đường).
Đặc biệt, khu vực sông, suối và ven biển tiềm ẩn nguy hiểm rất lớn. Tuyệt đối không bơi lội, đánh bắt cá, hay vớt củi trên sông, suối khi có mưa lớn, lũ. Đối với người dân và ngư dân hoạt động trên biển, cần đảm bảo an toàn tàu thuyền nơi neo đậu, bảo vệ lồng bè thủy sản và tuyệt đối tuân thủ lệnh cấm biển của chính quyền. Quan trọng nhất, không được ở lại trên tàu thuyền đã neo đậu, chòi canh, lồng bè hay khu nuôi trồng thủy sản khi bão ảnh hưởng. Khi bão đổ bộ, khuyến cáo tuyệt đối không ra khỏi nhà để tránh nguy hiểm từ gió lớn, vật bị gió thổi bay, cây đổ hoặc dây điện đứt.
Bảo vệ tài sản và chuồng trại
Việc bảo vệ tài sản và nguồn sinh kế cũng cần được thực hiện chủ động. Người dân nên tranh thủ thu hoạch sớm các sản phẩm nông nghiệp, lúa, hoa màu và thủy sản. Đồng thời, cần gia cố chắc chắn chuồng trại gia súc, gia cầm và di chuyển chúng cùng thức ăn dự trữ đến nơi an toàn, địa hình cao hơn.
Trong nhà, mọi tài sản có giá trị và giấy tờ quan trọng cần được kê cao hoặc cất giữ ở nơi an toàn. Các phương tiện cơ giới như xe máy, ô tô cần được di chuyển đến nơi có địa hình cao, tránh xa vùng có nguy cơ ngập lụt. Trước khi nước dâng cao hoặc khi có nguy cơ bị ngập, cần chủ động ngắt nguồn điện chính, khóa van ga để đề phòng chập cháy, điện giật. Việc sạc đầy pin điện thoại và sạc dự phòng cũng là một bước chuẩn bị cần thiết để đảm bảo thông tin liên lạc không bị gián đoạn khi mất điện.
Chuẩn bị nhu yếu phẩm
Để đối phó với tình trạng ngập lụt hoặc bị chia cắt kéo dài nhiều ngày, người dân cần chủ động dự trữ và bảo quảnlương thực, thực phẩm, nước uống, thuốc men và các vật dụng cần thiết khác đủ dùng.
Ngoài ra, việc chuẩn bị ứng phó ngay tại nơi sinh sống cũng rất quan trọng. Mọi người nên chủ động khơi thông các đường thoát nước gần nhà, khu dân cư để tạo đường thoát lũ hiệu quả hơn. Cần thông báo kịp thời tới chính quyền địa phương khi phát hiện sự cố tắc nghẽn cống thoát nước hoặc các điểm ngập sâu. Đối với các khu chung cư, cần đặc biệt đề phòng ngập tầng hầm và không đỗ xe ở các vùng có nguy cơ ngập.
Cuối cùng, trong mọi tình huống khẩn cấp, người dân cần lưu lại số điện thoại cứu hộ, cứu nạn của địa phương, và đặc biệt là Tổng đài 112. Việc thông tin kịp thời, chính xác vị trí và tình trạng nguy hiểm sẽ giúp lực lượng chức năng triển khai công tác cứu hộ, cứu nạn hiệu quả và nhanh chóng nhất. Sau khi mưa dông tan, việc dọn vệ sinh môi trường, lau dọn nhà cửa và kiểm tra hệ thống điện trước khi sử dụng là bắt buộc để đảm bảo an toàn sau thiên tai. Tích cực tham gia lực lượng xung kích phòng, chống thiên tai tại địa phương cũng là một cách bảo vệ cộng đồng hiệu quả.
