Lăng tẩm là vẻ đẹp hồn cốt của núi Ngự sông Hương. Hiếu Lăng, một trong những yếu tố góp phần vào vẻ đẹp hồn cốt đó, được khởi xây gần ngã ba Bằng Lãng - cũng chính là nơi khởi nguồn của dòng sông Hương hoang dại mà nên thơ. Sau này, nơi ngự của Hiếu Lăng là núi Cẩm Khê cũng được đổi tên thành Hiếu Sơn.
Kiến trúc Hiếu Lăng mang đậm tinh thần của bậc Nho sĩ, bởi lúc sinh thời, Minh Mạng là vị vua sùng Nho đạo bậc nhất triều Nguyễn. Lăng tẩm thanh tịnh với tư tưởng “Thiên nhân hợp nhất”, tránh xa chốn xôn xao, náo nhiệt, con người và thiên nhiên hòa làm một, đề cao lối tu dưỡng từ bên trong. Chính yêu cầu khắt khe đó đã khiến Minh Mạng mất 14 năm để chọn ra nơi yên nghỉ đắc địa, chuẩn bị cho cõi tu dài nhất trong kiếp luân hồi.
Lăng Minh Mạng thanh tịnh, yên tĩnh với những con đường rợp bóng cây. Ảnh: Nguyễn Đức Tâm
Hiếu Lăng là một công trình quy mô gồm khoảng 40 công trình lớn nhỏ được bố trí cân đối trên ba trục lớn và song song với nhau lấy đường Thần Đạo làm trung tâm. Nhìn từ trên cao, hình dáng của lăng tựa như dáng một người đang nằm nghỉ thoải mái: Đầu hướng về phía núi Kim Phụng, hai bên hông là hồ Trừng Minh, chân đặt lên ngã ba sông đầy thong dong. Bước vào lăng Minh Mạng, du khách không cảm nhận thấy không khí u tịch, tang tóc, ngược lại – là cảm giác ung dung, nhẹ nhàng giữa chốn sơn thủy hữu tình. Không gian yên tĩnh, trầm mặc của lăng mang đặc trưng xứ Huế, nhưng vẫn gợi lên sinh khí của cỏ cây, hồ cá, tựa như bước vào một ngôi nhà lớn, và sau vòng La thành, nhà vua chỉ đang nghỉ ngơi, đọc sách sau những năm tháng thiết triều ròng rã.
Lăng Minh Mạng được xây dựng từ đầu tháng 4 năm 1840, huy động tới 13.000 thợ và lính, nhưng tới khi vua mất vẫn chưa hoàn thiện. Tới năm 1943, khi lăng được xây dựng xong, vua mới được táng trong thành. Cổng giữa Tam quan Đại hồng môn cũng chỉ mở một lần ngày đưa thi hài vua qua, sau đó đóng kín cho tới hiện tại.
Bửu thành, một quả đồi thông hình tròn, bao quanh bởi tường thành, bên trong, sâu bên dưới là mộ vua. Ở chính giữa hồ Tân Nguyệt có một cây cầu mang tên Trung Đạo kiều, nối Minh Lâu với Bửu thành và đường dạo quanh lăng.
Ngày nay, cùng với lăng Gia Long, lăng Tự Đức, lăng Khải Định, lăng Minh Mạng trở thành điểm tham quan nổi bật nhất trong hệ thống lăng tẩm tại Huế.
Vị trí lăng Minh Mạng: Núi Cẩm Khê, xã Hương Thọ, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên - Huế.
Giá vé tham quan khi vào lăng:
- 100.000 đồng/lượt với người lớn.
- 50.000 đồng/lượt với người cao tuổi.
- 20.000 đồng/lượt với trẻ em.
