Tôi đến Myanmar vào kỳ nghỉ 30/4 - 1/5 của 9 năm về trước khi chỉ tìm thông tin trên Internet và tự đi một mình. Những chuyến đi liên miên như bỏ lại cái gì đó hoang tàn đổ nát và như để tìm lại điều gì đó.
Vẫn nhớ đêm đầu tiên ở Yangon, đến khách sạn và ăn tối xong, một mình tôi lên cái quán bar nóng hầm hập. 10h đêm mà vẫn ba mươi mấy độ, ngồi uống bia giữa những bạn trẻ đủ các màu da vui vẻ ồn ào. Chỗ ngồi chênh chếch nhìn ra nơi hình như là sân vận động, xa xa thấp thoáng bóng chùa Vàng - Shwedagon Pagoda kỳ vĩ.
Vẫn nhớ buổi chiều mải mê ngắm bức tượng Phật nằm khổng lồ, suýt bị muộn giờ ra bus đi Bagan. Từ khách sạn ở Yangon đến bến xe bus xấp xỉ… 100 cây số. Nhận vé xong, ngồi ăn đĩa mì mặn chát dưới bóng tối lập lòe sân ga.
Vẫn nhớ khi xuống bến xe Bagan lúc 4h30 sáng có cậu hướng dẫn viên (tự đặt trước đó trên Internet) ra đón, leo lên nóc ngôi tháp đón bình minh. Lối lên chỉ chui lọt một người, vai đeo ba-lô, hai tay bám vào bậc thang là những thanh thép hoen rỉ uốn cong cắm vào tường tháp. Phía dưới là cậu người bản địa tay xách vali, tay cầm chiếc đèn pin soi giữa không gian tối đen như mực, ngoài Trời thì lất phất mưa...
Vẫn nhớ những phút giờ lang thang một mình giữa những đền tháp trập trùng của Kinh thành cổ xứ Burma. Không gian tuyệt đối tĩnh lặng, chỉ có những công trình xây dựng từ mấy trăm năm trước được xây bằng gạch nung, cát và đất. Nhiều bức tượng Phật thậm chí chỉ là những nét vẽ được vạch khắc vào tường, một chỗ như là nơi cắm hương mà không có hương, vài ba chiếc bình dùng để cắm hoa không có hoa. Tuyệt đối hoài cổ và đơn sơ. Chan chứa nắng, vi vút gió và tôi như được “xuyên không” đi ngược về vài thế kỷ giữa không gian thấm đẫm Phật giáo, tĩnh lặng và thực sự chữa lành.
Trong những giây phút đó, tôi đã tự nhủ đời mình rồi sẽ có lần quay lại nơi này, để được sống giữa không gian này, được đứng dưới bóng nắng của những đền tháp này một lần nữa, không bị giới hạn bởi thời gian để được cảm nhận và thụ hưởng thật trọn vẹn.
Vẫn nhớ buổi trưa hè nắng như đổ lửa, trước khi leo lên đền tháp để viếng thăm đều phải tháo giày đi chân trần lên những bậc thang xây bằng gạch nung sột sệt cát. Cảm giác bước chân lên đó khiến tôi liên tưởng đến hồi bé rang ngô, muốn cho hạt ngô nổ như pháo hoa thì phải rang cùng với cát. Cát bỏng khiến hạt ngô nở bung hết cỡ. Giờ thì tôi như đang như đi chân trần trên lớp cát dùng để rang ngô thuở nào…
Vẫn nhớ cảm giác băng qua ngôi làng để xuống chiếc thuyền dạo quanh sông Ayeyarwady cùng hai nữ du khách Nhật Bản không biết nói tiếng Anh, vẽ mặt bằng bột cây theo đúng truyền thống Myanmar. Ngôi làng mà tôi chưa từng thấy trong đời, một ngôi làng nghèo khổ giữa nền đất xác xơ với những “ngôi nhà” được đan bằng tre dựng lên quây lại như tấm liếp. Long rong trên đường là vài con bò trắng gầy se sắt thở khó nhọc giữa không gian rất thiếu màu xanh, xung quanh là những bờ thành cổ xây bằng gạch khá dày và rất nhiều gỗ vụn. Và nắng, cái nắng mà mỗi lúc bất giác ngửa mặt lên nhìn trời, tôi lại thấy mọi thứ như xoay tròn những vòng xoáy ù ù lửa…
Vẫn nhớ buổi chiều chen nhau đi lên nóc ngôi đền to nhất Bagan ngắm hoàng hôn giữa ken đặc là người. Và khi đó mới hiểu ra rằng, tại sao những kẻ ưa xe dịch trên khắp địa cầu này vẫn bảo nhau “phải đến Bagan ngắm bình minh và hoàng hôn một lần trong đời”. Chỉ có dăm vài phút ngắm hoàng hôn ngắn ngủi, mà tôi thấy trái tim mình mắc kẹt lại ở giữa Bagan…
Nhớ những hàng dài ô tô cũ thẳng tắp nối đuôi nhau kiên nhẫn dưới ánh mặt trời Yangon. Và tuyệt nhiên không một tiếng còi xe. Hay cả gánh hàng kẽo kẹt của người đàn ông Burma quấn longyi đi trong chợ Scott. Những gian hàng bán đồ ăn có cá tươi đã làm sạch nhưng phủ bằng vải ướt. Cả ánh mắt cam chịu của người mẹ gầy gò da đen nhẻm bế con ngồi bên vệ đường Yangon, xung quanh là bầy bồ câu hoang bay lượn, đậu trĩu cả dây điện.
9 năm rồi, kể từ ngày rời đi, tôi vẫn ấp ủ một ngày được quay lại Myanmar, được tới thăm cố đô Mandalay của họ, được đứng trên những chiếc cầu gỗ ngắm hồ Inle mênh mông dát vàng dưới ánh mặt trời buổi chiều tà như những bức ảnh tôi đã từng xem. Và được trở lại Bagan - cái thành phố ám ảnh tôi nhất trong vệt Đông Nam Á này, để tôi như được sống lại những phút giây thật sự chữa lành trong tháng ngày đó.
Mấy ngày nay nghe tin về trận động đất, vụ thiên tai được các nhà Địa chấn học đau xót ví “như nhát dao khổng lồ cắt vào Trái đất” mà thấy xót xa. Vùng đất nổi tiếng với những loại đá quý, đẹp đẽ và giàu có như một viên ngọc thạch cứ tàn tạ dần và khắc khoải, cho đến bao giờ…
Cầu nguyện cho Myanmar, với tình yêu của một lữ khách đã từng lướt qua đất nước xinh đẹp và lành hiền này!
