Nghề thủ công truyền thống làm muối Sa Huỳnh, một nét văn hóa đặc trưng của vùng đất Quảng Ngãi, đã có lịch sử hình thành từ rất lâu đời. Trải qua bao thế hệ, người dân Sa Huỳnh vẫn kiên trì gìn giữ và thực hành phương pháp sản xuất muối thủ công truyền thống của cha ông. Quá trình làm muối ở đây tuân theo nhịp điệu của tự nhiên, thường bắt đầu vào tháng giêng âm lịch, khi những cơn gió bấc bắt đầu thổi mạnh, và kéo dài cho đến tháng 7 âm lịch, khi những cơn mưa mùa hạ bắt đầu xuất hiện. Khoảng thời gian này, với ánh nắng mặt trời gay gắt và gió biển thổi lồng lộng, tạo điều kiện lý tưởng cho quá trình bốc hơi nước biển và kết tinh muối.
Ngày nay, đồng muối Sa Huỳnh trải rộng trên diện tích khoảng 106 ha, là nơi sinh kế của hơn 560 hộ diêm dân. Những cánh đồng muối trắng trải dài như những tấm gương khổng lồ phản chiếu ánh mặt trời, tạo nên một khung cảnh vừa nên thơ vừa trù phú. Hàng năm, đồng muối Sa Huỳnh cung cấp cho thị trường khoảng 6.500 – 7.000 tấn muối, góp phần quan trọng vào việc cung cấp nguồn muối cho khu vực và cả nước. Sản lượng muối này không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong đời sống hàng ngày mà còn phục vụ cho các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, đặc biệt là chế biến thủy hải sản. Bên cạnh giá trị kinh tế, đồng muối Sa Huỳnh còn mang trong mình giá trị văn hóa sâu sắc, là chứng nhân lịch sử của một vùng đất và là niềm tự hào của người dân nơi đây.
Nghề làm muối Sa Huỳnh, một nghề thủ công truyền thống đặc sắc tại thị xã Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia
Việc nghề làm muối Sa Huỳnh được chính thức ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia mang một ý nghĩa vô cùng to lớn. Đây không chỉ là sự khẳng định mạnh mẽ về giá trị văn hóa lâu đời, độc đáo mà nghề muối này đã gìn giữ và trao truyền qua bao thế hệ, mà còn là một động lực mạnh mẽ, tiếp thêm sức mạnh cho công tác bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của nghề muối tại vùng đất Sa Huỳnh.
Sự công nhận này như một bảo chứng cho những giá trị văn hóa phi vật thể ẩn chứa trong từng công đoạn làm muối, từ việc chọn đất, dẫn nước, phơi cát, cho đến cách quan sát thời tiết và kinh nghiệm được đúc kết qua hàng trăm năm. Nó tôn vinh sự khéo léo, tỉ mỉ, và sự am hiểu sâu sắc về thiên nhiên của những người diêm dân Sa Huỳnh. Đồng thời, việc được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cũng mở ra những cơ hội mới cho nghề muối Sa Huỳnh. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho việc quảng bá, giới thiệu nghề muối đến với du khách trong và ngoài nước, góp phần thúc đẩy du lịch cộng đồng, phát triển kinh tế địa phương một cách bền vững.
Sự kiện này không chỉ là niềm tự hào của người dân Sa Huỳnh mà còn là sự ghi nhận xứng đáng cho những giá trị văn hóa, lịch sử và kinh tế mà nghề muối này đã đóng góp cho đất nước qua bao thế hệ
Hơn thế nữa, sự kiện này còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, khơi dậy lòng tự hào về truyền thống quê hương trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Nó khuyến khích các thế hệ sau tiếp tục học hỏi, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa quý báu của nghề muối Sa Huỳnh, đảm bảo rằng nghề truyền thống này sẽ không bị mai một theo thời gian mà sẽ tiếp tục sống mãi cùng với văn hóa Việt Nam. Sự công nhận này không chỉ dừng lại ở việc bảo tồn một nghề thủ công mà còn là bảo tồn một phần lịch sử, một phần văn hóa và một phần con người của vùng đất Sa Huỳnh.
