Nơi giao thoa rực rỡ của văn hóa Đông – Tây, một đô thị đẳng cấp thế giới với những tòa nhà chọc trời và nhịp sống hối hả. Thế nhưng, ẩn mình giữa sự phồn hoa ấy, một tập tục cổ xưa mang đậm sắc màu tín ngưỡng dân gian vẫn tồn tại mạnh mẽ, thu hút sự quan tâm của cả người dân địa phương và du khách quốc tế: đó chính là nghi thức "đánh kẻ tiểu nhân".
Không chỉ là một hành vi mê tín, đây còn được công nhận là một phần di sản văn hóa phi vật thể, được gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ tại xứ Cảng Thơm.
Người dân dùng dép, giày, guốc... đập liên tiếp vào hình nhân tượng trưng cho những kẻ tiểu nhân nhằm xua đuổi cái xấu, cầu sự may mắn trong năm mới.
Theo quan niệm dân gian Trung Hoa, đặc biệt vào Tiết Kinh trập (khoảng ngày 5 hoặc 6 tháng 3 Dương lịch hàng năm), các "thế lực xấu" như tiểu nhân, Bạch Hổ tinh quân được cho là bắt đầu hoạt động mạnh mẽ, mang theo vận rủi và phiền phức. Do đó, việc "đánh tiểu nhân" trở thành một nghi lễ cần thiết để hóa giải những điều không may mắn này.
Đây là nghi lễ nhằm xua đi xui xẻo và rắc rối, thực hiện bởi các bà đồng
Khái niệm "tiểu nhân" ở đây không chỉ một nhóm đối tượng cụ thể mà được hiểu rộng hơn, tương phản với "quý nhân" – những người mang lại may mắn, giúp đỡ. Điều này phản ánh tư duy lưỡng cực quen thuộc trong nhiều tín ngưỡng dân gian Trung Quốc như âm – dương, chính – tà, nam – nữ, nơi mọi thứ đều có mặt đối lập.
Trong lễ này, những nén hương và nến được thắp lên nhằm tạo không gian trang nghiêm và kỳ bí. "Tiểu nhân" được biểu thị qua một mẩu giấy, nơi có ghi tên của người được mục tiêu hóa
Theo tập tục cổ, nghi thức "đánh kẻ tiểu nhân" thường được tiến hành ở những địa điểm được cho là có thể xua đuổi tà khí, điển hình là các ngã ba đường hoặc dưới gầm cầu. Tại Hồng Kông, khu vực cầu Nga Cảnh nằm giữa Vịnh Đồng La và Wan Chai đã trở thành "thánh địa" nổi tiếng của nghi thức độc đáo này, thu hút đông đảo người dân và cả du khách tò mò.
Với những đòn đánh từ giày dép vào mẩu giấy, người ta tin rằng họ có thể xua đuổi được những điều không may mắn, mang lại sự bình yên và may mắn cho bản thân mình
Để thực hiện nghi lễ, "người ủy thác" sẽ tìm đến các "thầy" – thường là những bà lão chuyên nghiệp hay còn gọi là "tiểu nhân bà". Quy trình bao gồm 8 khâu chính như Bái thần, bẩm cáo, đánh tiểu nhân, tế Bạch hổ, hoá giải, cầu phúc, tiến bảo, bốc quẻ may mắn.Trong suốt quá trình, những nén hương và nến được thắp lên, tạo nên một không gian trang nghiêm và kỳ bí, thu hút sự tò mò của nhiều người chứng kiến.
Tập tục này gồm 8 bước cơ bản
Nếu như trước đây, mục đích chính của việc "đánh kẻ tiểu nhân" là cầu may, cầu phúc và xua đi xui xẻo, thì ngày nay, ý nghĩa của tập tục này đã có sự mở rộng đáng kể. Trong xã hội Hồng Kông hiện đại, nhịp sống nhanh và áp lực công việc cao, "đánh kẻ tiểu nhân" đã trở thành một phương thức hiệu quả để giải tỏa tâm lý, tình cảm. Nhiều người tìm đến nghi lễ này để trút bỏ những phiền não, căng thẳng và muộn phiền trong cuộc sống.
Dù cho cuộc sống hiện đại ngày càng phát triển, phong tục này vẫn được duy trì và trân trọng, không chỉ bởi người dân địa phương mà còn bởi những người từ khắp nơi trên thế giới đến thăm quan và tìm hiểu.
Điều thú vị là, vì mục đích giải tỏa tâm lý, người dân Hồng Kông không nhất thiết phải đợi đến Tiết Kinh trập. Bất cứ khi nào cảm thấy áp lực hay cần xua tan phiền muộn, họ đều có thể tìm đến các "tiểu nhân bà" để thực hiện nghi lễ này.
Đây là trải nghiệm không thể bỏ qua
Sự tồn tại và phát triển của nghi lễ "đánh kẻ tiểu nhân" trong một đô thị hiện đại như Hồng Kông là một minh chứng rõ nét cho sự giao thoa văn hóa đa dạng. Xã hội Hồng Kông không chỉ thừa nhận mà còn coi đây là một di sản văn hóa phi vật thể cần được giữ gìn và phát huy. Nó không chỉ phản ánh niềm tin tâm linh sâu sắc mà còn thể hiện khả năng thích nghi và biến đổi của các tập tục truyền thống trong bối cảnh đương đại.
