Dinh Chúa Đảo còn được biết đến với tên gọi khác là Dinh Ông Lớn hoặc Dinh Tỉnh Trưởng, được xây dựng vào khoảng thế kỷ 19 dưới thời Pháp thuộc. Ban đầu, dinh thự này được sử dụng như nơi ở và làm việc của các chúa đảo - những người đại diện cho chính quyền thực dân quản lý Côn Đảo. Kiến trúc của dinh mang đậm dấu ấn thời kỳ thuộc địa, kết hợp hài hòa giữa phong cách châu Âu cổ điển và nét Á Đông truyền thống.
Tòa nhà chính của dinh được xây dựng từ những vật liệu chủ yếu là đá, gỗ, với các phòng chức năng như phòng khách, phòng làm việc, phòng ngủ và nhà bếp. Phía trước dinh là một khu vườn nhỏ, được trồng cây xanh tươi tốt, tạo không gian thoáng đãng và yên bình. Đặc biệt, từ dinh, du khách có thể phóng tầm mắt ra xa, ngắm nhìn biển cả mênh mông, cảm nhận được sự thanh bình nhưng cũng đầy uy nghiêm của nơi đây.
Dinh Chúa Đảo không chỉ là một công trình kiến trúc đơn thuần mà còn là nơi chứng kiến nhiều câu chuyện lịch sử. Trong suốt thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ, nơi đây là trụ sở làm việc của các chúa đảo, những người trực tiếp cai quản hệ thống nhà tù Côn Đảo - nơi giam giữ hàng ngàn tù nhân chính trị.
Những tài liệu lịch sử ghi lại rằng, các chúa đảo thường xuyên tổ chức các buổi họp, ra quyết định quan trọng liên quan đến việc đàn áp tù nhân và duy trì sự kiểm soát khắc nghiệt trên đảo. Tuy nhiên, cũng chính tại nơi đây, nhiều phong trào đấu tranh của tù nhân đã nổ ra, góp phần làm lung lay nền móng của chế độ thực dân trên đảo.
Trong một buổi tham quan, chúng tôi đã có cơ hội trò chuyện với anh Hoàng Minh, một du khách đến từ Hà Nội. Anh chia sẻ: "Đây là lần đầu tiên tôi đến Côn Đảo và thăm Dinh Chúa Đảo. Được đứng giữa không gian cổ kính này, tôi như được trở về với quá khứ, hình dung ra những năm tháng đấu tranh kiên cường của dân tộc. Kiến trúc của dinh thật sự ấn tượng, nó giữ được nét đẹp cổ xưa nhưng vẫn mang lại cảm giác trang nghiêm".
Cô Lan Phương, một người đam mê lịch sử, cũng bày tỏ: "Dinh Chúa Đảo không chỉ là nơi để tham quan mà còn là nơi để chúng ta hiểu thêm về những câu chuyện lịch sử mà ít người biết đến. Mỗi góc nhỏ, mỗi viên gạch đều như kể lại một phần quá khứ đầy bi tráng".
Sự tồn tại của Dinh Chúa Đảo như một minh chứng sống động cho vẻ đẹp cổ kính của Côn Đảo. Đảo ngọc giữa biển khơi này không chỉ được biết đến với những bãi biển tuyệt đẹp, mà còn là nơi lưu giữ những di sản văn hóa, lịch sử quý giá. Dinh Chúa Đảo, với kiến trúc cổ kính và những câu chuyện lịch sử đầy xúc động, góp phần làm cho Côn Đảo thêm phần huyền bí và lôi cuốn.
Dành thời gian thăm Dinh Chúa Đảo, du khách sẽ có dịp lắng đọng, suy ngẫm về những giá trị lịch sử, văn hóa đã từng là một phần của mảnh đất này. Qua bao thăng trầm của thời gian, mảnh đất Côn Đảo vẫn giữ nguyên được nét đẹp cổ kính, và Dinh Chúa Đảo chính là một trong những điểm đến giúp chúng ta kết nối với quá khứ, thêm trân trọng những giá trị lịch sử của cha ông.