Những chiếc xe tải miệt mài lăn bánh trên đường quốc lộ Pakistan và các nước láng giềng Afghanistan với những đặc trưng rất phô trương. Toàn bộ chiếc xe là một màu sắc chói lọi, được trang trí bởi hình vẽ chim, hoa, danh lam thắng cảnh, các vị thánh hay những diễn viên như một bảng màu, đó là phần ngoại thất. Nội thất ngập tràn hoa nhựa, gương, ruy băng, vải nhung, một chuỗi chuông treo quanh chiếc xe. Mỗi khi xe di chuyển, tiếng chuông kêu leng keng như đai chuông ghungroo của cô dâu Pakistan. “Xe tải leng keng” là tên gọi mà quân đội Mỹ đóng quân ở Afghanistan đặt cho những chiếc xe này.
Không chỉ xe tải, xe buýt, tàu nước, xe vận tải, xe kéo, xe đẩy cũng được trang trí với các màu sắc sặc sỡ. Nó giống như một loại hình nghệ thuật dân tộc, một dạng bộ sưu tập quốc gia chuyển động tự do.
Truyền thống trang trí xe tải bắt đầu vào khoảng năm 1920 với sự ra đời của đường dài Bedfords. Một chiếc xe tải kiểu Anh với khoang tròn và mặt bên cao 7 feet trở thành chiếc xe đáng tin cậy nhất của đất nước trong hơn nửa thế kỷ. Chiếc xe nguyên bản được sơn màu và đánh dấu bằng logo công ty để những người không biết chữ cũng có thể nhận ra ai là chủ sở hữu. Dần dần, những chiếc logo cũng mang tính cạnh tranh khi trở nên rực rỡ, bắt mắt hơn. Năm 1950, các bức tranh, bích họa cách điệu bắt đầu thay thế chúng. Và vào những năm 1960, khi nền kinh tế của đất nước bùng nổ, đồ trang trí ngày càng trở nên tinh vi để phản ánh sự giàu có ngày càng tăng của cánh lái xe và sự trỗi dậy của tầng lớp đô thị mới.
Mỗi chiếc xe tải như một gia tài nhỏ. Không phải chuyện lạ nếu một người chi cả năm tiền lương chỉ để trang trí chiếc xe. Theo một bài báo, chỉ bức tranh đơn giản và phí nhân công cũng tốn ít nhất 2.00$, tương đương 2 năm lương trung bình của tài xế. Một số chi tới 10.000$ cho trang trí bên ngoài. Và thật không ngờ, nhiều người trang trí lại toàn bộ chiếc xe mỗi 3,4 năm.
“Tài xế xe tải thậm chí không chi quá nhiều tiền vào nhà riêng của họ”. Durriya Kazi – người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị giác Đại học Karachi nói. “Tôi nhớ một người lái xe đã nói với tôi rằng ông ta đặt cuộc cả cuộc sống của mình vào chiếc xe tải, đó là kế sinh nhai của ông ấy. Nếu không đối xử với nó tử tế, ông sẽ cảm thấy mình vô ơn”.
Một chiếc xe được trang trí đẹp cũng mang đến cho khách hàng cảm giác rằng nó được chăm sóc tốt và do đó, nó cũng đáng tin cậy để vận chuyển hàng hóa.
Sơn xe cũng trở thành ngành nghề lớn. Chỉ riêng tại thành phố Karachi đã có hơn 50.000 người tham gia vào ngành công nghiệp béo bở này. Các khu xưởng gia đình bao gồm thợ học nghề, thợ thủ công, các cửa hàng nhỏ bán tất cả những đồ trang trí lạ và phụ kiện thú vị.
Qua nhiều năm, các doanh nghiệp thay đổi. Bây giờ, thay vì làm thủ công, tỉ mỉ vẽ từng chiếc xe, người ta sử dụng giấy dán tường. “Ngành trang trí xe tải không đình trệ, nó đã chết”, RM Naeem - một trợ lý giáo sư tại trường Cao đẳng nghệ thuật Quốc gia Lahore than thở. “Do các họa sĩ coi công việc của mình như một nghề để kiếm tiền. Họ không còn dành thời gian để sáng tạo và đổi mới nữa.”
Ngọc Anh (Theo AmusingPlanet)
