Lái xe trên những con đường băng
Estonia sở hữu bảy tuyến đường băng chính thức - các con đường chỉ xuất hiện vào mùa đông khi thời tiết đủ lạnh để mặt biển Baltic đóng băng dày ít nhất 22 cm. Trong đó, nổi bật nhất là tuyến Rohuküla - Hiiumaa dài 26 km, được mệnh danh là tuyến đường băng dài nhất châu Âu. Một tuyến khác, dài 15 km, nối Triigi trên đảo Saaremaa với Tärkma ở phía nam Hiiumaa. Đây là những con đường tạm thời, tồn tại vài tuần đến vài tháng mỗi năm, thường trong khoảng tháng 1 đến giữa tháng 3.
Con đường băng tại Estonia
Trên các con đường này, người ta không đặt giới hạn tốc độ tối đa như thường lệ, mà lại cấm lái xe ở tốc độ... trung bình. Cụ thể, bạn chỉ được phép chạy xe dưới 25 km/h hoặc trên 40 km/h, nhưng tuyệt đối không được duy trì trong khoảng 25-40 km/h. Nghe thì vô lý, nhưng thực tế lại rất thuyết phục: chuyển động của xe trong dải tốc độ này có thể tạo ra sóng cộng hưởng trên mặt băng, tương tự như sóng đầu mũi tàu khi di chuyển trên nước. Nếu tiếp diễn đủ lâu, sóng này có thể gây ra nứt vỡ bề mặt, dẫn tới hậu quả khôn lường.
Bạn chỉ được phép chạy xe dưới 25 km/h hoặc trên 40 km/h, nhưng tuyệt đối không được duy trì trong khoảng 25-40 km/h
Những quy tắc “ngược”
Ngoài quy tắc về tốc độ, còn có những luật lệ không kém phần bất thường khác. Tài xế buộc phải tháo dây an toàn và để cửa xe không khóa khi lưu thông trên đường băng. Nghe có vẻ trái ngược với mọi khuyến cáo an toàn giao thông, nhưng điều này giúp người lái dễ dàng thoát ra trong trường hợp băng bị vỡ. Đây là trường hợp hiếm gặp nhưng không phải hoàn toàn không thể xảy ra.
Khoảng cách giữa các xe cũng phải duy trì tối thiểu 250 mét để tránh dồn tải trọng lên một khu vực băng cụ thể. Xe không được phép dừng giữa đường, và khi có tín hiệu báo đóng đường, thường do sương mù, nứt băng hoặc nhiệt độ tăng, mọi xe phải lập tức quay đầu và báo lại cho các xe phía sau.
Đường băng chỉ mở vào ban ngày và được kiểm tra kỹ lưỡng mỗi sáng bởi các đội giám sát địa phương. Chất lượng băng được xác định thông qua độ dày, màu sắc, cấu trúc, và cả âm thanh khi gõ lên bề mặt. Những tấm ván gỗ nhỏ sẽ được đặt ngang các vết nứt nhỏ, giúp xe vượt qua dễ dàng. Lối đi thường được đánh dấu bằng cành cây bạch dương cắm dọc hai bên, như một loại biển báo dã chiến giữa khung cảnh trắng xóa của tuyết và băng.
Khoảng cách giữa các xe cũng phải duy trì tối thiểu 250 mét để tránh dồn tải trọng lên một khu vực băng cụ thể
Một trong những con đường băng "an tâm" nhất thế giới
Điều thú vị là biển Baltic đóng băng dễ dàng hơn nhiều vùng biển khác, bởi nơi đây nước nông, ít mặn và thường xuyên có dòng nước ngọt đổ ra. Nhờ điều kiện đặc biệt này, Estonia trở thành một trong số ít quốc gia trên thế giới có thể duy trì hệ thống đường băng chính thức hàng năm.
Estonia không phải là nơi duy nhất có đường băng, nhưng hiếm nơi nào hệ thống này được tổ chức bài bản và an toàn như ở đây. Tại Canada, một số cộng đồng vùng hẻo lánh ở vùng lãnh thổ Tây Bắc hoặc Nunavut cũng dựa vào đường băng để tiếp tế lương thực và nhu yếu phẩm trong mùa đông. Ở Nga, đặc biệt là vùng Siberia, các “zimnik” - đường mùa đông - trải dài hàng trăm kilômét băng qua sông và rừng taiga, đóng vai trò sống còn cho người dân bản địa. Tuy nhiên, nhiều trong số đó thiếu biển báo, không được kiểm định thường xuyên và tiềm ẩn rủi ro cao hơn so với hệ thống ở Estonia.
Dù vậy, rủi ro vẫn luôn hiện diện. Có năm, đã có tai nạn xảy ra trên các tuyến không chính thức, nơi người dân lái xe tự phát mà không có sự cho phép từ chính quyền. Vì thế, chỉ những đường được Cơ quan Quản lý Giao thông Estonia xác nhận mới được xem là an toàn.
Estonia không phải là nơi duy nhất có đường băng, nhưng hiếm nơi nào hệ thống này được tổ chức bài bản và an toàn như ở đây
Mặt băng mỏng, niềm vui dày
Dù mang dáng dấp của một thử thách dành cho những tay đua mạo hiểm, các con đường băng ở Estonia lại là một phần của đời sống hàng ngày - một lựa chọn thiết thực thay thế cho phà, nhất là với người dân trên các đảo như Hiiumaa và Saaremaa. Việc đi lại bằng đường băng nhanh hơn, tiết kiệm chi phí và linh hoạt hơn so với lịch trình cố định của tàu.
Trước thời kỳ ô tô, người Estonia đã di chuyển qua những mặt băng này bằng xe ngựa. Ngày nay, với truyền thống đua xe rally ăn sâu trong văn hóa địa phương, các tuyến băng mùa đông còn là sân chơi cho những tay lái ưa tốc độ. Một số công ty như icedriving.ee còn tổ chức khóa huấn luyện lái xe trên băng, bao gồm các bài tập kỹ thuật trên BMW và hành trình 300 km một ngày giữa Viljandi và Tartu, do các tay đua chuyên nghiệp như Sten Pentus hướng dẫn.
Thật khó tưởng tượng cảm giác khi lái xe trên mặt biển - không phải qua một cây cầu, mà thật sự là trên mặt băng, với đại dương sâu bên dưới. Trong điều kiện lý tưởng, ánh nắng phản chiếu trên tuyết trắng khiến toàn cảnh trở nên lung linh như cổ tích. Xa xa có thể thấy một vài con tàu chậm rãi lướt qua đường chân trời, gợi cảm giác vừa hồi hộp, vừa yên bình giữa thiên nhiên băng giá.
Xa xa có thể thấy một vài con tàu chậm rãi lướt qua đường chân trời, gợi cảm giác vừa hồi hộp, vừa yên bình giữa thiên nhiên băng giá
Lái xe trên băng ở Estonia là sự kết hợp kỳ lạ giữa mạo hiểm và quy củ. Bạn cần một chiếc xe tốt, đôi mắt tinh tường, thần kinh thép, và một sự tuân thủ tuyệt đối với các nguyên tắc an toàn tưởng chừng ngược đời. Nhưng đổi lại, đó là một trải nghiệm chẳng nơi nào khác trên thế giới có thể mang lại - một cuộc hành trình băng qua đại dương mà không cần con tàu nào, chỉ cần một tay lái vững vàng và niềm đam mê khám phá.
