VI
EN
Lần đầu đặt chân đến Ô Trấn, Nguyễn Trần Hiếu choáng ngợp trước khung cảnh như bức tranh thủy mặc sống động: sông len lỏi giữa phố, cầu nối hai bờ, nhà gỗ nằm sát mặt nước, thuyền gỗ trôi nhẹ trên dòng sông trong veo.
Được mệnh danh "đệ nhất mỹ cảnh Giang Nam", Ô Trấn như một bức tranh thuỷ mặc giữa đời thực
Bước vào bức tranh thủy mặc
Ô Trấn là một thị trấn nằm ở phía bắc thành phố Đồng Hương, tỉnh Chiết Giang, được thành lập từ thế kỷ thứ IV, cách đây khoảng 1.300 năm. Thị trấn này nằm trong một hình tam giác được tạo ra bởi Tô Châu, Hàng Châu và Thượng Hải, 3 thành phố nổi tiếng của Trung Quốc.
Đồng thời, Ô Trấn cũng là một trong 6 cổ trấn nổi tiếng ở lưu vực phía nam sông Dương Tử, bao gồm Cẩm Châu (Liêu Ninh), Từ Khí Khẩu (Trùng Khánh), Lý Trang (Tứ Xuyên), Đại Xưởng (Vu Sơn) và Giang An (Tứ Xuyên).
Ô Trấn là một trong những cổ trấn thu hút đông du khách nhất của Trung Quốc
Dòng kênh Đại Vận Hà Bắc Kình - Hàng Châu chảy qua, chia Ô Trấn thành bốn khu chính: Đông Hà, Tây Hà, Nam Hà và Bắc Hà.
Trước khi có đường sắt, người Trung Quốc xưa chỉ có thể di chuyển bằng thuyền bè để đến các vùng dân cư ven sông Dương Tử. Vì vậy, đi thuyền đã trở thành nét văn hóa đậm chất truyền thống và đặc trưng tại cổ trấn này.
Thuyền là phương tiện giao thông cổ xưa ở Ô Trấn, ngày nay đã trở thành nét văn hoá đặc trưng của vùng sông nước Ging Nam
Trải qua biến động lịch sử, Ô Trấn vẫn giữ cách phân chia các phường như thời phong kiến: làng nghề truyền thống, làng cổ, làng văn hóa, làng ẩm thực, làng bán đồ uống và chợ ven sông. Với hình dáng nguyên vẹn, Ô Trấn đã trở thành “hóa thạch sống của văn minh cổ phương Đông”. Hai khu Đông Hà và Tây Hà được phát triển phục vụ du lịch, thu hút đông khách.
Ô Trấn cách Hàng Châu 86 km, Tô Châu 70 km, Thượng Hải 126 km; du khách cần đi bus từ một trong ba thành phố này. Hiếu mua vé tại Suzhou Station North, dừng ngay cổng Tây Ô Trấn, thuận tiện cho việc khám phá. Giá vé vào khu phía Tây là 150 tệ, phía Đông 110 tệ; tham quan cả hai chỉ 190 tệ trong ngày.
Ngày nay, không chỉ khách trong nước, lượng lớn khách ngoại quốc cũng tìm đến Ô Trấn để thưởng ngoạn "mỹ cảnh" trần gian
Du ngoạn bằng thuyền giữa lòng cổ trấn
Chịu ảnh hưởng của triết lý Nho giáo và tính thẩm mỹ của Trung Hoa cổ đại với "tiểu kiều, lưu thủy, nhân gia", tức cổ trấn với những câu cầu nhỏ, phía dưới là dòng nước chảy tượng trưng cho sự hanh thông và những ngôi nhà nằm hai bên, có thể nhìn ra sông và quang cảnh thay đổi theo bốn mùa. Đến đây, Hiếu đương nhiên không thể bỏ lỡ trải nghiệm ngồi du ngoạn trên sông, thả mình giữa không gian xanh mướt của cổ trấn.
Từ cổng vào đến khi đặt chân lên thuyền, Hiếu vẫn chưa có hình dung rõ nét về Ô Trấn. "Khi mái chèo của người lái thuyền khuấy động mặt nước, đưa con thuyền gỗ từ từ tiến về phía trước, xuyên qua những cành liễu xanh mướt rủ bóng hai bên bờ, vén lên bức màn về một cổ trấn nghìn năm không đổi", anh nói.
Thuyền gỗ, nhà gỗ, sông xanh, liễu rủ tạo nên bức tranh "dĩ hoà vi mỹ" theo quan niệm của người Trung Quốc xưa
Quầy bán vé thuyền nằm kế bên khu vực mua vé vào Ô Trấn, giá vé 60 tệ/người cho thuyền ghép 8 người. Bến thuyền nằm ngay bên cạnh, mua vé xong, Hiếu ngồi thuyền thưởng ngoạn cảnh đẹp hai bên sông trước khi khám phá khung cảnh bằng những con đường lát đá trong trấn.
Mặt nước xanh trong màu ngọc lục bảo, nuôi nấng những đàn cá koi nhiều màu sắc, kích cỡ to hơn bắp đùi người lớn. Những sự mệt mỏi, khó khăn trên đường đi như tan biến, hòa vào trong làn nước, nơi từng đàn cá to nhỏ bơi lội tung tăng, tự do vẫy vùng.
Đàn cá koi bu lại bên thành cây cầu bắc ngang sông chờ du khách cho ăn
Khi thuyền đánh lái về phía bên trái để vào trung tâm cổ trấn, những ngôi nhà cổ làm bằng ván gỗ ghép vào nhau, mái ngói, theo kiến trúc truyền thống dần xuất hiện ở hai bên bờ. Chiếc thuyền gỗ luồn qua dưới chân cầu, đưa Hiếu đến với khu vực trung tâm của phía Tây Ô Trấn, nơi có một chiếc cầu gỗ bắc ngang mặt nước nối hai bên bờ để khách qua lại và cho cá ăn hoặc ngắm những chú cá mũm mĩm bu lại bên thành cầu.
Ô Trấn cũng nổi tiếng với những cây cầu đẹp như tranh vẽ, nổi tiếng nhất là cây cầu Renji và cầu Tongji, khi đứng ở cây cầu này có thể nhìn thấy vòm của chiếc cầu kia. Sau khi đi một lượt, Hiếu mới trầm trồ hiểu ra rằng trải nghiệm ngồi du ngoạn trên sông giúp du khách thấm thía vẻ đẹp và sự hài hòa của cổ trấn.
Những cây cầu bắc ngang sông, khi ánh đèn soi sáng biến hoá thành hình dáng trăng tròn, trăng khuyết đã trở thành một trong những biểu tượng của Ô Trấn
Dạo bước trên những con phố cổ
Thuyền cập bến cuối trấn, Hiếu bắt đầu đi bộ ngược lại về hướng cổng để khám phá những con đường lát đá phía bên trong, nằm giữa những dãy nhà cổ kính. Các ngôi nhà được chạm khắc tinh xảo, trang trí bằng các tác phẩm điêu khắc gỗ và đá truyền thống trang nhã, hài hòa với nhịp sống hiện tại.
Nhà gỗ cổ kính và những con đường lát đá vẫn hoà hợp với nhịp sống hiện đại
Kiến trúc truyền thống của Ô Trấn vẫn được bảo tồn nguyên vẹn, trở nên hòa hợp lạ kỳ với dòng người đông đúc như nếp sinh hoạt vốn có của một thị trấn cũ xưa. Hàng quán xây dựng theo phong cách cổ trang. Những nam thanh nữ tú mặc cổ phục đứng trước hiên quán, cạnh bờ sông, bên hàng liễu hay thả bước giữa dòng người, tạo nên khung cảnh như trong một bộ phim kiếm hiệp Trung Quốc.
Hiếu ghé làng ẩm thực, chứng kiến cảnh xếp hàng dài trước các tiệm bán đồ ăn nhẹ. Anh thử bánh kẹp phô mai 6 tệ, mì bò Trung Quốc và trứng kho 49 tệ, sau đó ngồi uống cafe 42 tệ, ngắm thuyền trôi và dòng người qua lại. Trên đường về trạm bus, Hiếu đi ngang một xưởng đóng thuyền gỗ, thấy người thợ cẩn trọng thực hiện từng công đoạn để tạo nên những chiếc thuyền gỗ. Đây có lẽ sẽ là những chiếc thuyền được sử dụng để đưa đón khách trên sông trong tương lai.
Xưởng đóng thuyền ở trong Ô Trấn, nơi những người thợ địa phương miệt mài làm việc
Ngày đến Ô Trấn trời mát mẻ, gió nhẹ, nắng trong. Có những khoảnh khắc Hiếu đã ngỡ mình xuyên không, như đang chứng kiến những khung cảnh ở trong một chiều không gian khác thuộc về quá khứ. “Tôi vẫn mong một ngày nào đó được cùng người thương trở lại cổ trấn, cùng ngắm lá phong đổi màu, tuyết rơi trên cành liễu, ngắm 4 mùa đi qua nơi đệ nhất mỹ cảnh Giang Nam", anh nói.
Sau hơn một thiên niên kỷ, Ô Trấn vẫn là nơi khắc họa rõ nét phong cách kiến trúc "dĩ hòa vi mỹ" cổ điển của Trung Quốc, tức sự hài hòa giữa không gian kiến trúc tổng thể và cái đẹp sẵn có của thiên nhiên, đồng thời giúp người lữ khách cảm nhận sự cổ kính và tầm quan trọng về văn hóa - lịch sử của cổ trấn này với hậu thế.
