Không chỉ là một món ăn, bánh Trung thu đã trở thành biểu tượng văn hóa không thể thiếu trong dịp Tết Trung thucủa người Trung Quốc. Truyền thuyết kể rằng, những chiếc bánh tròn đầy này được nữ thần Mặt trăng tạo ra, gắn liền với sự tích thờ cúng và ước nguyện về một cuộc sống viên mãn. Với lịch sử hơn 3.000 năm, bánh Trung thu đã phát triển từ một lễ vật cúng tế thành một món quà trao gửi yêu thương, là sợi dây vô hình gắn kết các thành viên trong gia đình vào đêm trăng tròn.
Lịch sử của bánh Trung thu Trung Quốc bắt nguồn từ triều đại Thương và Chu (khoảng năm 1600 đến 1046 trước Công nguyên), khởi nguồn từ hai tỉnh Giang Tô và Chiết Giang. Ban đầu, loại bánh này được gọi là "taishi," nhằm vinh danh một vị quan Thái Sư được cho là người đã phát minh ra nó. Với hình tròn, viền mỏng và ruột dày, chiếc bánh không chỉ là lễ vật cúng trăng mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về sự cân bằng và tròn đầy.
Người Trung Quốc vẫn thường tặng bánh trung thu làm quà khi đi thăm bạn bè, gia đình vào dịp Trung thu
Ngày nay, bánh Trung thu đã trở nên vô cùng đa dạng về hình thức và hương vị. Nhân bánh phong phú phản ánh sự khác biệt về văn hóa và truyền thống ẩm thực địa phương, từ những vị truyền thống đến những sáng tạo hiện đại. Trong số đó, 10 loại nhân phổ biến nhất có thể kể đến là: heo quay ngũ cốc, đậu đỏ, hạt sen, trái cây và rau củ, chocolate, trà xanh, kem, kem phô mai, hải sản và bánh da tuyết (bánh dẻo kiểu Hong Kong).
Trên khắp Trung Quốc, bánh Trung thu có nhiều phong cách và hương vị khác nhau tùy theo từng vùng miền
Mặc dù thị trường có hàng trăm loại, bánh Trung thu Trung Quốc được phân loại chủ yếu thành bốn dòng chính, được mệnh danh là "Tứ Đại Danh Bánh": kiểu Quảng Đông, kiểu Kinh (Bắc Kinh), kiểu Tô Châu và kiểu Triều Sán, cùng với sự nổi lên của một số phong cách địa phương khác.
Bánh Trung Thu kiểu Quảng Đông
Xuất phát từ khu vực Quảng Đông và Quảng Tây từ thời nhà Tống (khoảng năm 960-1279), bánh kiểu Quảng Đông được xem là loại bánh Trung thu tiêu biểu nhất và được ưa chuộng rộng rãi trên toàn cầu. Đặc trưng của bánh là lớp vỏ mỏng, màu nâu vàng óng ả với nhân ngọt như hạt sen, đậu xanh hoặc đậu đỏ, thường được kết hợp với một hoặc hai lòng đỏ trứng muối béo ngậy.
Bánh trung thu kiểu Quảng Đông xuất phát từ khu vực Quảng Đông và Quảng Tây vào thời nhà Tống (khoảng năm 960-1279)
Bề mặt bánh được ép bằng khuôn gỗ hoặc nhựa, khắc họa các hình ảnh tinh xảo như mặt trăng, thỏ ngọc, hoa cúc, hoa sen, hoặc các chữ mang ý nghĩa tốt lành như "Đoàn viên," "Phúc," "Thọ." Những hoa văn này không chỉ đơn thuần là trang trí mà còn mang ý nghĩa phong thủy, là lời cầu chúc tốt lành cho người nhận.
Bánh Trung thu kiểu Triều Sán, một vùng của Quảng Đông phía đông nam Trung Quốc, nơi có nhiều người gốc Hoa từ Malaysia, Singapore, Thái Lan... đến sinh sống
Bánh Trung Thu kiểu Thượng Hải
Bánh Trung thu Thượng Hải, còn được gọi là bánh kiểu Tô, có nguồn gốc từ vùng đồng bằng sông Dương Tử xung quanh Thượng Hải, với lịch sử hơn một nghìn năm. Đặc điểm nổi bật nhất của loại bánh này là vỏ bánh nhiều lớp mỏng, giòn, béo và hơi giống bánh quy bơ. Bề mặt bánh thường được quét một lớp trứng mỏng để tạo độ bóng và rắc thêm mè rang để tăng hương thơm.
Bánh có xuất xứ từ Thượng Hải, hình tượng trưng cho mặt trăng tròn và sự đoàn viên gia đình, đường kính khoảng 8-10 cm
Mặc dù nhân bánh Thượng Hải đa dạng với hạt sen, đậu đỏ kết hợp lòng đỏ trứng muối, mang lại vị béo ngậy nhưng không quá ngọt, dòng bánh này còn nổi tiếng với nhân mặn, đặc biệt là nhân thịt lợn và các loại hải sản cao cấp như hải sâm, bào ngư, vi cá. Đây chính là nét độc đáo khác biệt so với các dòng bánh ngọt phổ biến khác.
Ngoài ra, bề mặt bánh còn có mè rang để tăng hương thơm
Bánh Trung Thu Thần Trì (Kiểu Sơn Tây)
Từng gây ấn tượng mạnh với Vua Khang Hi bởi khả năng bảo quản lâu đáng kinh ngạc, bánh Trung thu Thần Trì là thương hiệu tiêu biểu cho bánh Trung thu ở miền bắc Trung Quốc và đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể. Nguyên liệu làm bánh được người địa phương tại huyện Thần Trì, tỉnh Sơn Tây, đặc biệt chú trọng đến nguồn nước và dầu mè.
Bánh Trung thu được làm tại huyện Thần Trì, tỉnh Sơn Tây, từng khiến Vua Khang Hi bất ngờ vì để được lâu
Vỏ bánh được làm từ bột mì, dầu mè và nước đặc trưng của vùng. Nhân bánh là sự kết hợp phong phú của nhiều loại nguyên liệu như mứt vỏ cam, củ cải, đu đủ, hạt óc chó, lạc, nho khô, vừng, đường và bột hoa hồng. Bánh sau khi nướng có vỏ giòn, thường được bảo quản trong bình sứ để giữ nguyên hương vị và chất lượng trong thời gian dài.
Bánh Trung Thu kiểu Vân Nam
Là đặc sản của vùng Vân Nam, mang phong cách ẩm thực độc đáo. Bánh có vỏ cứng, khô hơn, tập trung vào phần nhân đặc trưng để tạo nên sự khác biệt so với các loại bánh khác. Dòng bánh này có hai loại chính: một là nhân thịt nguội Tuyên Uy thái hạt lựu ngào với mật ong, mang lại hương vị vừa ngọt vừa mặn độc đáo; loại còn lại là nhân hoa hồng tươi hoặc các loại hoa ăn được khác, được gói trong lớp vỏ bánh.
Nhân giăm bông và mật ong là điểm nhấn, kết hợp vị mặn đậm đà của giăm bông hảo hạng với vị ngọt thanh của mật ong, tạo nên hương vị lạ miệng, khó quên. Các loại hạt như óc chó, hạt dưa có thể được thêm vào để tăng độ bùi béo. Hương vị mặn ngọt hòa quyện, mang đậm bản sắc vùng miền. Loại bánh này phù hợp với những ai yêu thích sự mới lạ, độc đáo trong ẩm thực Trung Hoa.
Dù khác biệt về kết cấu vỏ và hương vị nhân, tất cả các dòng bánh Trung thu này đều hội tụ một ý nghĩa chung: là biểu tượng của sự tròn đầy, viên mãn và món quà không thể thiếu, gắn kết các thành viên trong gia đình vào mỗi dịp Tết Trung thu.
