Nước Nga và ký ức mùa thu

Moscow, từ trái tim của nước Nga

Chúng tôi bắt đầu từ Quảng trường Đỏ, trung tâm và là trái tim của nước Nga vĩ đại, nơi mà từ thời niên thiếu, đã không biết bao nhiêu lần tôi được nhìn ngắm qua tấm bưu thiếp rất cũ, hoặc trên bìa những tờ tạp chí Liên Xô được treo bán trên sạp báo ở ngôi chợ quê gần nhà. Ký ức tuổi thơ thật khó phai mờ. Và đến khi tự mình đặt chân lên những viên đá lát trên quảng trường Đỏ, chợt thấy lòng mình rung lên những cảm xúc khó tả được bằng lời.

Nhưng tại sao quảng trường trung tâm thành Moscow lại được gọi là Quảng trường Đỏ? Không phải chỉ vì những công trình kiến trúc bao quanh khu quảng trường này được sơn đỏ, mà chính từ trong lịch sử, quảng trường được đặt tên trong tiếng Nga là “krasnaya”, có nghĩa là “đỏ”. Từ này có nguồn gốc từ tiếng Slav cổ, còn có nghĩa là “đẹp”.

Thật vậy, Quảng trường Đỏ là tâm điểm của thành Moscow với một tổ hợp những kiến trúc đẹp lộng lẫy rất xứng tầm với bề dày lịch sử của thành phố nói riêng và của cả nước Nga nói chung. Tráng lệ nhất chính là điện Kremlin, nơi đặt dinh Tổng thống Nga, là trung tâm quyền lực của đất nước. Điện Kremlin được xây dựng bắt đầu từ thế kỷ thứ 14, là tổ hợp của một hệ thống các pháo đài, các cung điện, các toà tháp lớn nhỏ, các thánh đường Chính thống giáo qua nhiều thời kỳ, mà điển hình nhất chính là nhà thờ Thánh Basil, đẹp như một lâu đài cổ tích.

Hôm chúng tôi đến thăm Quảng trường Đỏ là một ngày nắng đẹp, gió mùa thu hiu hiu thổi, những tán lá cây xung quanh ngôi nhà thờ cổ tích này đã vàng rực rỡ và bắt đầu lác đác rụng xuống những phiến đá nâu, phẳng lì dưới chân khách bộ hành. Tiết mùa thu vào khoảng đầu tháng 10, khi những cơn mưa rào dứt hẳn, trời lạnh dần và cây lá dường như đang trút bỏ hết lớp lá cũ, như trút bỏ hết những muộn phiền để bắt đầu vào một vòng xoay mới của thời gian. Nước Nga nổi tiếng với những bản tình ca lãng mạn và hào hùng, với những bức tranh tuyệt tác về mùa thu vàng quyến rũ. Trên nền của những thành quách kỳ vĩ, điệu nhạc của thiên nhiên cất lên hoà vào không gian như được dát vàng bởi ánh nắng chiều xiên ngang qua tán lá cây, chiếu những đốm sáng lung linh lên những bức tường gạch màu nâu đỏ như màu rượu, màu thời gian và một thứ màu ký ức đẹp, khó phai mờ...

Saint Petersburg, đại đô thị di sản

Về quy mô, thành Saint Petersburg được xếp số 2, kể cả về vị trí hành chính lẫn mức độ phát triển kinh tế, luôn đứng sau thủ đô Moscow. Tuy nhiên, Saint Petersburg là một đại đô thị chứa đựng số lượng các công trình kiến trúc được xếp vào danh sách di sản lớn đến mức khủng khiếp. Trong mọi bảng xếp hạng về đô thị du lịch mà tôi đọc được, Saint Petersburg luôn được xếp trong top 10, bất kể tiêu chí gì thì đô thị này đều hấp dẫn với du khách, thậm chí hơn cả thủ đô Moscow.

Saint Petersburg, đô thị đã từng có một khoảng thời gian dài hơn nửa thế kỷ mang tên Leningrad (từ 1924 đến 1991), là điển hình và là dấu ấn của một nước Nga vĩ đại, kiêu hùng, bi tráng trong hầu hết chiều dài lịch sử của mình. Đại đô thị nằm bên bờ sông Neva, con sông chảy ra tận vịnh Phần Lan, bắt đầu được quy hoạch và xây dựng một cách chính thức vào đầu thế kỷ 18 trong thời gian trị vì của Pyotr Đại đế - cũng là một trong những thời kỳ hưng thịnh nhất của các triều đại Sa hoàng và của nhà Romanov. Trải qua những thăng trầm, Saint Petersburg đã chứng kiến một vài bước ngoặt vô cùng khốc liệt của biên niên sử nước Nga, như cuộc cách mạng lật đổ Nga hoàng cuối cùng vào năm 1917 hoặc cuộc vây hãm lịch sử của phát xít Đức trong Đệ nhị Thế chiến vào 1941.

Giờ đây, như mọi thành phố khác ở châu Âu, Saint Petersburg cũng đã bỏ lại sau lưng những biến động mang tính thời cuộc, hỗn loạn đã nhường chỗ hoàn toàn cho sự thanh bình ngự trị. Và những gì còn lại là vô vàn những công trình lịch sử, những di sản hữu hình, các kiến trúc đẹp diễm lệ và các nhà thờ Chính thống giáo với đặc trưng kiến trúc củ hành đẹp như cổ tích. Chúng tôi đứng giữa quảng trường trung tâm thành phố, được đặt tên là Quảng trường Cung Điện (Palace Square), nơi có Cung điện Mùa Đông cùng hệ thống Bảo tàng Quốc gia Hermitage - một viên bảo ngọc giữa thành phố được gọi là “Thủ đô Phương Bắc”. Hermitage là một trong những bảo tàng lớn nhất thế giới với số lượng hiện vật được lưu giữ lên đến 3 triệu, trong số đó có khoảng 60 ngàn hiện vật được trưng bày thường xuyên trong khoảng 1.000 gian phòng.

Từ Quảng trường Cung Điện, hướng tầm mắt xa hơn bảo tàng Hermitage, chính là dòng sông Neva nổi tiếng với đôi bờ có vô vàn những toà kiến trúc đẹp. Nơi trung tâm của quảng trường, khách du hành chỉ cần tản bộ về phía tây nam khoảng vài phút sẽ thấy trụ sở Bộ Hải quân Nga, một toà nhà cổ kính đồ sộ với chóp nhọn rất dễ nhận biết. Bên cạnh đó là bức tượng đồng Kỵ sĩ cưỡi ngựa trứ danh. Cũng về phía đó, đi chếch lên thì sẽ gặp Nhà thờ Thánh Isaac, vị thánh bổn mạng của Pyotr Đại đế, người kiến thiết nên đại đô thị Saint Petersburg này. Nhà thờ Chính toà Thánh Isaac là một trong những công trình kiến trúc tôn giáo kỳ vĩ nhất không chỉ ở Nga, mà còn trên toàn thế giới, được xây dựng ròng rã trong suốt 40 năm với độ cao tính trên chóp mái vòm là 101 mét. Trong những ngày nắng đẹp, du khách có thể leo lên đài quan sát trên nóc mái vòm và chiêm ngưỡng toàn bộ thành phố Saint Petersburg cổ kính, diễm lệ bên bờ sông Neva.

Saint Petersburg có quy mô lớn với sự quy hoạch cẩn thận ngay từ lúc người Nga bắt tay vào xây dựng nó. Đến thời điểm hiện tại, Saint Petersburg vẫn là một trong những đô thị bảo tồn di sản kiến trúc tốt nhất châu Âu. Sự hoành tráng của Saint Petersburg có thể dễ dàng thấy được khi đứng trên đài cao nhìn xuống. Toàn bộ những kiến trúc cũ trong bán kính 10 km kể từ trung tâm thành phố đều được bảo tồn nguyên vẹn, không có kiến trúc nào được xây cao vượt quá mái vòm của nhà thờ Thánh Isaac. Đây thật sự là một đại đô thị được cẩn thận giữ gìn...

Saint Petersburg hay Moscow còn nổi tiếng với những “khu rừng” ngay giữa thành phố. Đó chính là hệ thống các công viên cây xanh và các khu vườn được đặt khắp nơi khiến cho đô thị đông đúc vào bậc nhất Âu châu này có không khí vô cùng trong lành và đẹp một cách thơ mộng như trong phim, trong nhạc, trong các bức hoạ mùa thu tuyệt sắc của danh họa Levitan.

Những ngày lưu lại thành Saint Petersburg, chúng tôi còn có dịp đi ra ngoại ô thành phố, đến ngôi làng Pushkin (tên cũ là làng các Sa Hoàng) để thăm hệ thống Cung điện Catherine và các khu vườn mùa thu đẹp như trong cổ tích. Du khách có rất nhiều chọn lựa vì xung quanh Saint Petersburg có vô số các cung điện thuộc loại hiếm có trên đời, như Cung điện Mùa Hè Peterhof, nổi tiếng thế giới với hệ thống đài phun nước được dát vàng trên một quy mô vô cùng rộng lớn, kết hợp với các khu vườn mùa thu đẹp trác tuyệt. Từ đài phun nước Peterhof, khách còn có thể nhìn thẳng ra vịnh Phần Lan trong những ngày đẹp trời, cũng có thể tản bộ dọc theo con kênh đầy cây xanh hai bên bờ cùng với các bức điêu khắc vô cùng sống động...

Liên bang Nga, đất nước - con người

Trong suốt khoảng thời gian lưu lại nước Nga, chúng tôi có dịp trải nghiệm hầu hết các dịch vụ căn bản, cũng như tiếp xúc với đa số các thành phần xã hội. Người Nga, trên hết vẫn còn giữ nhiều tình cảm tốt đẹp với người Việt. Mặc dù bánh xe lịch sử đã tự nó lăn qua những thăng trầm, những vấp ngã và bước ngoặt mang tính thời cuộc thì người Nga vẫn giữ được những nét chân thật, hồn hậu, hào sảng và nhiệt thành. Có những đoạn trong hành trình chúng tôi gặp nhiều khó khăn về mặt ngôn ngữ giao tiếp, chúng tôi cũng nhận được những sự hỗ trợ chân thành từ những người không quen.

Nước Nga ngày nay như một bản giao hưởng nhiều cung bậc, có những nốt thăng cũng như những nốt trầm. Du khách có thể sẽ gặp khó một chút trong các giao tiếp thường ngày, các dịch vụ dành cho du lịch ở Nga cũng không thể gọi là hoàn hảo, nó vẫn còn một chút tính chất như thời bao cấp ở Việt Nam. Nếu bạn từng trải qua, có thể sẽ tìm thấy một sự thú vị hoặc quen thuộc nhất định. Hãy đi một cách kiên nhẫn, và chậm rãi, bạn sẽ khám phá được nhiều điều đẹp đẽ giản dị.

Nhìn chung, xã hội Nga dường như vẫn đang đứng giữa hai ngả đường, vẫn còn đó một lớp người Nga giữ nguyên lòng tự hào về quá khứ huy hoàng ngày cũ, thời kỳ mà Liên Xô vẫn còn là siêu cường quốc tế trải qua những giai đoạn bi tráng trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Bên cạnh đó là một lớp người Nga trẻ với khát vọng và niềm tin vào tương lai. Nước Nga có lẽ vẫn đang trong một giai đoạn giao thời như những đoàn tàu đang chạy trên các thanh ray cùng một kích cỡ, nhưng tàu cao tốc Sapsan đại điện cho lớp trẻ, lao vun vút từ thành phố này sang thành phố khác; và cũng có những đoàn tàu, chậm rãi, từ tốn đi về phía những cánh rừng ngoại ô, nơi ánh hoàng hôn đang phủ đầy những vạt rừng dày...

Thông tin thêm

Visa: Bạn phải nộp lệ phí xin visa trước (20 USD) tại Ngân hàng Việt – Nga (số 1 Yết Kiêu, Hà Nội), sau đó cầm biên lai đến Đại sứ quán Nga để làm thủ tục xin visa.

Hành trình: Từ Việt Nam có 2 hãng khai thác đường bay Hà Nội – Moscow là Vietnam Airlines và Aeroflot để du khách có thể lựa chọn. Vietnam Airlines sẽ tới sân bay Domodedovo (khoảng 50 km về phía Nam Moscow), còn Aeroflot thì tới sân bay Sheremetyevo (khoảng 30 km về phía Bắc Moscow). Giá vé khứ hồi từ Việt Nam đi Moscow dao động khoảng từ 17 – 20 triệu đồng.

Phương tiện di chuyển: Bạn có thể đi tàu express từ sân bay đến ga điện ngầm (bến Pvavelevskaya) hoặc bắt taxi vào trung tâm Moscow (khoảng hơn 1 triệu đồng/lượt). Hệ thống giao thông công cộng ở Nga rất tốt, đặc biệt là metro ở các thành phố lớn. Hầu như tất cả các trạm ga xe lửa ở Moscow đều có hệ thống metro gần kề đi kèm.

Ở Moscow, mua vé nhiều lần sẽ tiết kiệm hơn mua vé cho từng lần sử dụng.

Lưu trú: Khách sạn ở Nga không hề rẻ giống như nhiều nước châu Âu. Để tiết kiệm chi phí, bạn nên ở dorm hoặc chung cư. Tại Moscow, nên đặt phòng ở quanh khu Arbat với giá cả hợp lý và tiện đi lại nhất.

Ẩm thực: Borscht - Soup củ cải đỏ, bánh mì Nga, salad Nga, trứng cá hồi, Thịt cừu nướng Shashlik, Soup lạnh Okroshka… là một vài món nên thử khi tới Nga.

Thời tiết: Mùa thu ở nước Nga có nhiệt độ dao động từ 15 – 25oC, rất dễ chịu đối với du khách Việt Nam

Tiền tệ: Nga sử dụng đồng rúp Nga (RUB), 1 rúp có tỉ giá tương đương 352 đồng.

Lưu ý khác:

- Để sử dụng mạng ở Nga thì tiện lợi nhất là mua SIM 4G. SIM của hãng Tele2 có giá siêu rẻ, 200 rub cho 2GB truy cập internet (với chuyến đi từ 7-10 ngày thì khá ổn) và 120 phút gọi miễn phí tất cả các mạng. Bạn có thể mua ở sân bay hoặc mua ở các ga metro, trung tâm thương mại lớn.

- Hầu hết các điểm tham quan đều có dịch vụ cho khách gửi hành lý miễn phí.

Phương Nguyễn