Sự quyến rũ của Paris không chỉ đến từ tháp Eiffel, bảo tàng Louvre hay những con phố tràn ngập ánh sáng, mà còn tỏa ra từ những viên ngọc nhỏ bé và xinh đẹp ẩn giấu trong lòng thành phố. Hiệu sách Shakespeare and Company chính là một trong số đó. Nằm khiêm nhường bên bờ sông Seine với tầm nhìn hướng về nhà thờ Đức Bà, Shakespeare and Company là nơi người ta tìm đến để được đắm chìm trong những cuốn sách và cảm nhận câu chuyện lịch sử của một địa điểm mang nhiều ý nghĩa với những người yêu văn học - nghệ thuật.
Sự tái sinh của một hiệu sách huyền thoại
Hành trình của Shakespeare and Company bắt đầu từ năm 1919, sau khi Thế chiến I kết thúc, Sylvia Beach - một người phụ nữ Mỹ mở một hiệu sách nhỏ nằm tại số 12 Rue de l'Odéon tại Thủ đô Paris. Đây không chỉ là nơi bày bán sách mà còn là một thư viện mở, và là điểm đến quen thuộc của các tác giả nổi tiếng như Ernest Hemingway, F.Scott Fitzgerald, T.S. Eliot, Gertrude Stein và rất nhiều nghệ sĩ tự do tại kinh đô ánh sáng lúc bấy giờ. Ở đây, họ bàn luận về văn chương, tìm kiếm và chia sẻ cảm hứng sáng tác để cho ra đời những tác phẩm bất hủ.
Đây cũng được coi là nơi trú ẩn của "thế hệ lạc lối" - những thanh niên bước ra khỏi cuộc chiến tranh tàn khốc và khao khát đi tìm một con đường cho tương lai. Giữa thành phố hoa lệ, Shakespeare and Company cho họ thứ mà họ cần: một bầu không khí ấm cúng và thoải mái, một cộng đồng sáng tạo, cởi mở và một môi trường đầy cảm hứng. Cứ như vậy, hiệu sách không mất nhiều thời gian để khẳng định chỗ đứng của mình như một viên ngọc ẩn giấu của giới nghệ sĩ giữa ánh đèn lấp lánh và mộng mơ của Thủ đô Paris.
Năm 1941, khi phát xít Đức tràn vào thành phố, Shakespeare and Company buộc phải đóng cửa. Sự biến mất của hiệu sách để lại một khoảng trống lớn cho giới nghệ sĩ lúc bấy giờ. Tuy nhiên, câu chuyện về hiệu sách đặc biệt này vẫn chưa dừng lại ở đó.
Năm 1951, George Whitman - một người bạn của Sylvia Beach, khai trương hiệu sách có tên Le Mistral. Không lâu sau đó, ông đổi tên nó thành Shakespeare and Company, vừa để kỉ niệm 400 năm ngày sinh của đại văn hào William Shakespeare, vừa như một sự tôn vinh cho những cống hiến của Sylvia trong quá khứ. Điều này đã đánh dấu sự hồi sinh của một cái tên huyền thoại.
Tiếp nối tinh thần của hiệu sách cũ, nơi đây một lần nữa trở thành điểm tụ hội của những tâm hồn yêu văn chương, những cây bút nghiệp dư mới bắt đầu sự nghiệp và cả những tác giả nổi tiếng. Các cái tên thường xuyên ghé qua đây gồm có Richard Wright, Anais Nin, Allen Ginsberg, Henry Miller, James Jones…
Ngày nay, hiệu sách được quản lý bởi Sylvia Whitman - con gái của George Whitman. Vẫn giữ gìn và bảo toàn nguyên vẹn chất vốn có của Shakespeare and Company, Sylvia còn nỗ lực mở rộng hoạt động của hiệu sách qua việc tổ chức các lễ hội, cuộc thi về văn chương cho những tác giả tự do chưa được xuất bản và các sự kiện văn học miễn phí vào mỗi tuần cho người yêu sách...
Một biểu tượng của thủ đô Paris
Tọa lạc ở khu vực trung tâm Paris, sát bên bờ sông Seine và chỉ cách Nhà thờ Đức Bà vài bước chân, Shakespeare and Company luôn nhận được sự yêu mến không chỉ từ những người bản địa, mà còn thu hút khách du lịch quan tâm đến văn hóa nghệ thuật. Hiệu sách bán chủ yếu là sách tiếng Anh, bao gồm cả sách mới được in với chất lượng cao lẫn sách cũ thơm mùi giấy cổ.
Trải nghiệm khi bước vào Shakespeare & Company không giống với bất cứ một hiệu sách thông thường nào. Cánh cửa màu xanh đặc trưng mở ra một vương quốc nhỏ với những kệ sách cao chạm tường dưới ánh đèn vàng ấm cúng. Trên một vài khoảng tường trống là trích dẫn từ các cuốn sách nổi tiếng, góp phần làm tròn trịa hơn trải nghiệm của người ghé qua, bao bọc họ trong thế giới của văn học, của những từ, những câu, những mẩu chuyện quá khứ.
Không gian nhỏ hẹp gói gọn trong hai tầng những tưởng sẽ chẳng có gì nhiều ngoài sách nhưng lại ẩn giấu những góc nhỏ đầy ấn tượng, với những chi tiết thú vị như chiếc máy đánh chữ cổ, cây đàn piano, chiếc ghế đan mây hay chú mèo lười nằm gọn trên tấm thảm... Nếu có dịp ghé thăm tầng hai của hiệu sách, có lẽ bạn nên thử phóng tầm mắt qua chiếc cửa sổ đầy ánh sáng để ngắm nhìn một Paris bình yên, với dòng sông Seine hiền hòa và Nhà thờ Đức Bà cổ kính.
"Tôi xây dựng hiệu sách này như cái cách người ta viết một cuốn tiểu thuyết, với mỗi chương là một căn phòng. Tôi muốn mọi người mở cánh cửa vào đây như thể đang mở một cuốn sách, và bước vào thế giới diệu kì của trí tưởng tượng" - George Whitman từng nói.
Bởi tên tuổi Shakespeare and Company gắn với thế hệ nhà văn nổi tiếng những năm 1900, các đầu sách được bán chạy nhất tại đây là những cái tên quen thuộc như The Great Gatsby - F.Scott Fitzgerald, Ulysses - James Joyce, hay các tác phẩm của Ernest Hemingway... Mỗi cuốn sách khi thanh toán đều được đóng con dấu đặc trưng của Shakespeare and Company như một món quà kỉ niệm.
Hình ảnh của Shakespeare and Company còn được ưu ái xuất hiện trong những bộ phim lãng mạn kinh điển của thời đại như Midnight in Paris của Woody Allen hay Before Sunset của Richard Linklater, như một biểu tượng lãng mạn của thành phố Paris.
Mái nhà của những tâm hồn mộng mơ
Ngược dòng thời gian về những năm 1930, giữa cuộc Đại suy thoái, chàng trai trẻ người Mỹ George Whitman, khi đó mới ngoài 20 tuổi, thực hiện một chuyến phiêu lưu dọc nước Mỹ, qua Mexico và dừng chân tại Trung Mỹ.
Chỉ với vỏn vẹn 40 đô la trong túi, George rong ruổi trên các con đường và làm đủ các công việc để có thể tiếp tục hành trình khám phá. Có lần, ông ốm nặng giữa một khu vực hẻo lánh ở Yucatan, không đủ sức để tự mình tìm kiếm sự giúp đỡ. May mắn thay, một bộ tộc người Mayans đã tìm thấy và chăm sóc cho đến khi ông khỏi bệnh. Lòng tốt và sự hào phóng này cùng vô số những trải nghiệm gặp gỡ trong chuyến đi đã để lại ảnh hưởng sâu sắc đến George và hình thành trong ông một triết lý “Be not inhospitable to strangers lest they be angels in disguise” (tạm dịch: Đừng thô lỗ với kẻ lạ bởi biết đâu họ là những thiên thần cải trang). Đó cũng đồng thời là triết lý của Shakespeare and Company, “như sự đền đáp cho lòng hiếu khách mà tôi đã từng nhận được”.
Với quan điểm ấy, ngay từ những ngày đầu thành lập, hiệu sách đã trở thành ngôi nhà của những nghệ sĩ lang thang. Họ được mời ở lại, ngủ qua đêm trên những chiếc giường nhỏ đặt giữa các kệ sách. Những vị khách này được gọi với cái tên Tumbleweeds - nghĩa là những ngọn “cỏ lăn” không bám rễ vào đất mà trôi theo những cơn gió.
Mỗi con người ở lại tại đây đều mang một câu chuyện, một mục đích riêng. Dù là tìm kiếm chỗ nghỉ chân giữa thành phố ồn ào hay nỗ lực khơi nguồn cảm hứng sáng tạo, hoặc đơn giản là cần một trải nghiệm mới lạ, có lẽ họ sẽ được thỏa mãn phần nào trong bầu không khí ấm cúng, thân thiện và đầy tính cộng đồng tại Shakespeare and Company. Trong suốt 70 năm hoạt động, hiệu sách đã trở thành nơi trú ẩn tạm thời của hơn 30 nghìn nhà văn và nghệ sĩ đến từ khắp nơi trên thế giới.
Tại đây, các Tumbleweed được yêu cầu đọc một cuốn sách mỗi ngày, phụ giúp công việc trong cửa hàng và gửi tặng lại hiệu sách một bản tự truyện dài một trang. Mỗi thế hệ đi qua đều để lại những mẩu chuyện nhỏ của mình, tạo nên hàng nghìn chương trong “cuốn tiểu thuyết” khổng lồ độc nhất mà Shakespeare and Company đang sở hữu.
Thông tin thêm
SHAKESPEARE AND COMPANY
Địa chỉ: 37 Rue de la Bûcherie, Paris
Giờ mở cửa: 11:00 - 19:00