Khu phức hợp 1.500 năm tuổi được sử dụng để sản xuất số lượng rượu vang “khổng lồ” với thị trường chính là khu vực Địa Trung Hải. Theo các nhà khảo cổ học, với khoảng 300 người làm thuê và hoạt động trong 5 ngày/tuần, nhà máy này có khả năng sản xuất khoảng hai triệu lít rượu mỗi năm.
Cơ quan Quản lý Cổ vật Israel (IIA) cho biết, những thứ được khai quật gồm 5 máy ép nho, 4 nhà kho lớn để ủ rượu, các lò nung amphorae bằng đất sét và hàng nghìn mảnh vỡ của các vò rượu cũng như những mẫu vật còn nguyên vẹn cho đến ngày nay.
Tàn tích còn lại của nhà máy rượu tại Yavne cho thấy nó có quy mô vô cùng lớn.
Điều bất ngờ là tất cả rượu tại đây đều được sản xuất một cách hoàn toàn thủ công, nho được nghiền nát bằng bằng chân trần ở dưới các sàn giẫm để chiết xuất ra chất lỏng, sau đó được cất vào trong các ngăn chứa rượu cho đến khi lên men. Đồ uống ở thời cổ đại thường không trải qua quá trình vô trùng, tuy nhiên do hương vị ngon nên việc uống rượu rất phổ biến với cả người lớn và trẻ em. Bên cạnh đó, rượu cũng có thể được dùng thay thế cho nước uống bình thường.
“Chúng tôi rất ngạc nhiên khi phát hiện một nhà máy quy mô lớn và được sử dụng với mục đích thương mại tại nơi này”, Tiến sĩ Elie Haddad thuộc IIA chia sẻ, “Hơn nữa, hàng loạt họa tiết trang trí như ốc xà cừ đã tô điểm thêm cho các máy ép rượu, điều này cho thấy rõ sự giàu có của những người chủ nhà máy”.
Một số hiện vật làm từ gốm được tìm thấy trong quá trình khai quật.
IIA cho biết Rượu Gaza và Ashkelon được coi là một trong những thương hiệu rượu chất lượng nhất của thời kì cổ đại với danh tiếng vượt xa khỏi khu vực. Sở dĩ được gọi với tên như vậy vì rượu ở đây sẽ được đưa ra thị trường thông qua cảng Gaza và cảng Ashkelon, rồi được vận chuyển khắp lưu vực Địa Trung Hải.
Một trong những người điều hành dự án khai quật - Jon Seligman cho biết, ông và những nhà khảo cổ học khác của dự án đã vô cùng bất ngờ về “sự phức tạp của kiến trúc và quá trình làm công nghiệp” tại đây. Ông cũng nói thêm: “Rượu Gaza và Ashkelon là một sản phẩm vô cùng có uy tín, được các tầng lớp quý tộc cổ đại ưa chuộng”. Bên cạnh đó, loại rượu này còn trở thành một phần quan trọng đối với nền ẩm thực và kinh tế trong toàn khu vực.
Những bình rượu hai quai còn nguyên vẹn đã được tìm thấy trong quá trình khai quật.
Theo các nhà khảo cổ học, địa điểm khai quật nằm ở thành phố Yavne từng là khu định cư của người Do Thái, trong thời kỳ Byzantine tồn tại vào khoảng giữa năm 330 và 1453. Byzantine không chỉ là một đế chế hùng mạnh của lịch sử cổ đại mà còn là một trong những nền văn minh hàng đầu của nhân loại.
Trước đó, công chúng đã được mời đến tham quan địa điểm này trước khi nó đóng cửa trong suốt mùa mưa. Các nhà chức trách Israel đã lên kế hoạch bảo tồn và sẽ tiếp tục mở cửa cho công chúng vào tham quan một phần của khu phức hợp trong thời gian tới.
