Quốc gia châu Á nổi bật trong ngành sản xuất phô mai
Phô mai được cho là đã tồn tại từ khoảng 8.000 - 10.000 năm trước. Theo Trung tâm Lịch sử Sản xuất Phô mai Quốc gia (National Historic Cheesemaking Center) tại Mỹ, không có một mốc thời gian cụ thể đánh dấu sự ra đời của phô mai, nhưng dấu tích của nó đã xuất hiện trong văn học Hy Lạp cổ đại và các bức tranh tường Ai Cập. Trải qua hàng thiên niên kỷ, phô mai đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền ẩm thực của nhiều nền văn minh phương Tây.
Trải qua hàng thiên niên kỷ, phô mai đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền ẩm thực của nhiều nền văn minh phương Tây
Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn còn nhiều tranh luận về việc đâu mới là quốc gia có tình yêu với phô mai mãnh liệt nhất. Tưởng chừng như đây sẽ chỉ là cuộc bàn luận giữa các nước phương Tây – nơi loại thực phẩm này sinh ra và phát triển mạnh mẽ nhất, với những cái tên quen thuộc như Ý, Mỹ, Pháp hay Bỉ, thì đã xuất hiện một đất nước đến từ bên kia bán cầu nhảy vào cuộc chơi. Thái Lan đang từng bước tạo nên điểm nhất trên bản đồ ẩm thực thế giới nhờ việc sản xuất những loại phô mai thủ công đầy ấn tượng.
Có một sự thật là, theo một nghiên cứu năm 2023 đăng trên tạp chí Plos One, có đến 98,6% dân số Thái Lan được xác định thiếu hụt enzyme lactase (một loại enzyme giúp phân giải lactose - một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa) khiến họ gặp khó khăn trong việc tiêu hóa lactose, thậm chí không thể dung nạp được. Nghe đến đây thì có vẻ phô mai sẽ không phải một món ăn phù hợp dành cho người dân nước này, nhưng đối với Jarutat Snidwongse Na Ayuthaya – nhà sáng lập thương hiệu phô mai Jartisann ở Chiang Mai, đây lại là một cơ duyên được định sẵn.
Lời giải cho bài toán không dung nạp lactose
Do đặc điểm sinh học trên, Thái Lan không phải là quốc gia tiêu thụ sữa lớn. Theo báo cáo năm 2021 của Đại sứ quán Brazil tại Bangkok, trung bình một người Thái chỉ tiêu thụ khoảng 18 lít sữa mỗi năm, trong khi con số này tại Mỹ vào năm 2023 là 56,78 lít. Nhưng đó không phải là yếu tố duy nhất.
Khí hậu nóng ẩm và lượng mưa lớn của Thái Lan không phù hợp với mô hình chăn nuôi gia súc quy mô lớn – điều kiện cần thiết để phát triển ngành sản xuất sữa. Bên cạnh đó, nền ẩm thực truyền thống của Thái Lan chịu ảnh hưởng từ nhiều nền văn hóa như Ấn Độ, Bồ Đào Nha, Trung Quốc và Malay, vốn chuộng các nguyên liệu như nước cốt dừa và nước mắm để tạo độ béo và vị đậm đà thay vì dùng sữa. Trong suốt chiều dài lịch sử, những cộng đồng nông thôn tại Thái Lan nuôi gia súc chủ yếu để lấy thịt hoặc phục vụ canh tác hơn là để khai thác sữa.
Khí hậu nóng ẩm và lượng mưa lớn của Thái Lan không phù hợp với mô hình chăn nuôi gia súc quy mô lớn
Tuy nhiên, kể từ giữa những năm 2000, Thái Lan đã có sự thay đổi đáng kể trong ngành chăn nuôi và sản xuất sữa. Trong vòng 15 năm qua, số lượng động vật cung cấp sữa tại quốc gia này đã tăng mạnh, phần lớn nhờ vào các chính sách của chính phủ nhằm khuyến khích tiêu thụ sữa để cải thiện tiêu chuẩn dinh dưỡng cho trẻ em. Bên cạnh đó, nhu cầu ngày càng cao từ cộng đồng người nước ngoài cũng góp phần thúc đẩy thị trường.
Mặt khác, chứng không dung nạp lactose không có nghĩa người Thái phải từ bỏ hoàn toàn các chế phẩm từ sữa. Đối với phô mai, nhiều loại truyền thống có hàm lượng lactose thấp nhờ vào quá trình lên men tự nhiên như cheddar, Swiss hay phô mai xanh là những lựa chọn phù hợp dành cho họ. Trong quá trình sản xuất các loại phô mai này, các enzyme và vi khuẩn có lợi sẽ giúp phân hủy phần lớn lactose, và sau một giai đoạn ủ lâu thì hàm lượng lactose còn lại gần như không đáng kể.
Từ những lý luận trên, Jarutat Snidwongse Na Ayuthaya rút ra kết luận rằng vấn đề cốt lõi không nằm ở việc có ăn được phô mai hay không, mà là chọn đúng loại phô mai phù hợp với khẩu vị và khả năng tiêu hóa của từng người. Vì vậy, lời giải của anh đưa ra cho bài toán chính là loại phô mai xanh của Jartisann.
Jartisann sản xuất ra những loại phô mai phù hợp với thể trạng của người Thái
Không chỉ Jartisann, ngày càng có nhiều nhà sản xuất phô mai thủ công tại Thái Lan đang thử nghiệm với các loại sữa khác nhau, những chủng vi khuẩn độc đáo và các phương pháp làm phô mai truyền thống, mục đích để tạo ra những loại phô mai phù hợp với đặc điểm của người dân nước này. Nhờ đó, Thái Lan trở thành điểm nhấn đặc biệt trong thế giới phô mai, thu hút đông đảo thực khách sành ăn từ khắp mọi nơi đến đây trải nghiệm.
Nhu cầu du lịch và ảnh hưởng quốc tế
Với hàng triệu lượt du khách từ châu Âu, Mỹ và Úc đổ về mỗi năm, Thái Lan là một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn nhất thế giới. Trong năm 2025, Thái Lan đặt mục tiêu đón từ 36 đến 39 triệu khách quốc tế, vượt qua con số kỷ lục 35 triệu lượt khách của năm 2024. Mục tiêu này càng trở nên khả quan hơn khi Thái Lan tiếp tục xuất hiện trên bản đồ du lịch toàn cầu nhờ những sự kiện lớn như mùa thứ ba của series truyền trình “The White Lotus”, các cuộc đua MotoGP, SEA Games, cùng hàng loạt lễ hội nổi tiếng như Lễ hội té nước mừng năm mới Songkran.
Dù được trải nghiệm nền ẩm thực đặc sắc của Thái Lan, nhiều du khách phương Tây vẫn tìm đến những món ăn quen thuộc như những chiếc pizza phủ đầy phô mai. Hiện nay, nhiều khách sạn quốc tế và nhà hàng cao cấp tại Bangkok, Phuket hay Koh Samui đang liên tục hợp tác với các nhà sản xuất phô mai địa phương, mang đến cho thực khách những món ăn phương Tây chấm phá hương vị ẩm thực Thái Lan.
Nhiều nhà hàng tại Thái Lan liên kết với các nhà sản xuất phô mai để tạo ra các món ăn truyền thống kết hợp cùng phô mai
Những nhà sản xuất phô mai Thái Lan đáng thử
Nếu bạn muốn khám phá phô mai Thái Lan, dưới đây là một số thương hiệu nổi bật, mang đến sự kết hợp giữa hương vị quen thuộc và nét sáng tạo độc đáo:
Jartisann
Được mệnh danh là “ông vua phô mai” tại Thái Lan, Jartisann sản xuất nhiều loại phô mai mà mà các tín đồ của món ăn này có thể dễ dàng nhận ra. Tuy nhiên, ngôi sao sáng nhất trong bộ sưu tập của họ chính là San Paquanburie, một loại phô mai bò mềm, có vị kem mịn màng, gợi nhớ đến Brie, với hậu vị hoa cỏ nhẹ nhàng.
Little Goat Farm
Ngoài những loại phô mai phổ biến, thương hiệu này còn có những sáng tạo độc đáo như Pyea – một loại phô mai mềm được phủ bằng hỗn hợp lá rum, trà hoa, phấn hoa sen và hoa oải hương, tạo ra trải nghiệm vị giác vô cùng đặc biệt.
DoFann Cheese
Đây là lựa chọn hoàn hảo cho những ai không tiêu hóa được lactose, bởi phô mai dê của họ có hàm lượng lactose thấp hơn nhiều so với phô mai bò. Đặc biệt, phô mai dê vụn của DoFann rất thích hợp để rắc lên salad, pasta hay thậm chí là món ăn châu Á.
Murrah Farm
Phô mai trâu – một loại phô mai ít được biết đến nhưng không thể bỏ qua. Murrah Farm sản xuất phô mai từ sữa trâu hữu cơ từ năm 2003. Điểm nhấn của họ là Mozzarella, không chỉ hoàn hảo khi dùng với pizza mà còn có thể đem chiên cùng lá hoành thánh, tạo thành một món ăn vặt béo ngậy, thơm ngon.
Thực khách có thể ghé qua các khu chợ để tìm mua những loại phô mai thủ công tại Thái Lan
Nếu đặt chân đến Thái Lan, không khó để bạn tìm được cơ hội thưởng thức phô mai nguyên bản của quốc gia này. Để trải nghiệm các loại phô mai nổi tiếng sản xuất tại Thái Lan, thực khách có thể ghé qua các khu chợ đêm, các siêu thị, khách sạn và nhà hàng cao cấp trên khắp cả nước. Với sự kết hợp của văn hóa ẩm thực phong phú, nhu cầu du lịch ngày càng tăng và sự phát triển không ngừng của ngành sản xuất phô mai thủ công, Thái Lan đang dần khẳng định vị thế của mình trong bản đồ phô mai thế giới – một điều ít ai có thể ngờ tới trước đây.
