Nổi tiếng với khí hậu ôn hòa đặc trưng, những cơn mưa phùn lãng mạn, và một lịch sử phong phú với chế độ quân chủ lâu đời cùng vô số điểm tham quan mang tính biểu tượng, nước Anh dường như sở hữu tất cả mọi thứ để thu hút du khách. Tuy nhiên, khi nhắc đến ẩm thực, một định kiến dai dẳng vẫn bao trùm: sự "nhạt nhẽo" và thiếu sức hấp dẫn. Liệu đây chỉ là một sự hiểu lầm hay còn những câu chuyện sâu xa đằng sau hương vị bị ghẻ lạnh này?
Những món ăn với cái tên gợi sự tò mò như "bubble and squeak" (một món rau củ thừa xào với khoai tây nghiền), "spotted dick" (pudding hấp với nho khô) hay "rumbledethumps" (hỗn hợp khoai tây, bắp cải và hành tây nghiền) thường xuyên phải hứng chịu những lời chê bai thẳng thắn. Đến mức, nếu bạn tìm kiếm "món ăn quốc gia của Anh là gì?" trên Google, câu trả lời sẽ là "chicken tikka masala" – một món cà ri gà đậm chất Ấn Độ, được cho là do những người nhập cư Bangladesh phát triển tại Anh vào những năm 1960. Điều này càng củng cố thêm hình ảnh về một nền ẩm thực Anh đang "nhờ vả" sự đa dạng của các nền văn hóa khác.
Các món ăn nổi tiếng của Anh như rau củ xào khoai nghiền, pudding hấp nho khô thường bị nhận xét nhạt nhẽo, thiếu điểm nhấn
Không chỉ dừng lại ở những nhận xét trực tiếp, ẩm thực Anh còn trở thành đề tài cho vô số meme trên mạng xã hội. Một trong những hình ảnh hài hước được lan truyền rộng rãi nhất là meme với nội dung: "Chinh phục 1/4 thế giới vì gia vị nhưng chẳng sử dụng thứ gì". Ẩn ý sâu xa đằng sau câu nói này gợi nhắc đến lịch sử đế quốc Anh từng thiết lập vô số thuộc địa trên khắp thế giới, kiểm soát nguồn cung gia vị quý hiếm với lợi nhuận khổng lồ. Dù có phần phóng đại, nhưng meme này đã phản ánh một cách chân thực cách mà nhiều người trên thế giới nhìn nhận về sự "lạnh nhạt" trong các món ăn Anh.
Ẩm thực Anh nhận nhiều đánh giá nhạt nhẽo, thiếu sức hút
Thế nhưng, liệu đây có phải là bản chất cố hữu của ẩm thực Anh? Theo Manchester's Finest, vào thời Trung Cổ, ẩm thực Anh từng có một thời hoàng kim, được đánh giá cao trên toàn cầu, đặc biệt với các món thịt nướng. Thịt bò nướng thậm chí còn được ca ngợi là món ăn ngon nhất thế giới. Tuy nhiên, mọi thứ bắt đầu thay đổi một cách đáng kể trong Thế chiến II vào những năm 1940. Chế độ phân phối thực phẩm khắc nghiệt được áp dụng, hạn chế nghiêm ngặt đường, thịt và nhiều nguyên liệu khác, biến việc ăn uống từ một trải nghiệm thưởng thức trở thành hành động đơn thuần để sinh tồn.
Danh tiếng ẩm thực Anh càng bị tổn hại nặng nề hơn khi lính Mỹ đổ bộ đến Anh trong chiến tranh. Họ công khai chê bai các món ăn địa phương, và quan điểm này nhanh chóng lan rộng, góp phần định hình cái nhìn tiêu cực về ẩm thực Anh trong tâm trí công chúng quốc tế.
Danh tiếng ẩm thực Anh càng bị ảnh hưởng khi lính Mỹ đến Anh trong chiến tranh. Họ công khai chê bai các món ăn địa phương và quan điểm này ngày càng lan rộng.
Tiến sĩ Lindsay Neill, Giảng viên cấp cao về Quản trị Du lịch tại Đại học Công nghệ Auckland, lý giải rằng ẩm thực truyền thống Anh thường bị xem là "nấu quá chín, nặng nề, nhạt nhẽo với mọi màu sắc bị luộc sạch". Ông thậm chí còn chia sẻ câu chuyện cá nhân về việc dì mình từng luộc bắp cải suốt bốn tiếng đồng hồ, để lại một "mùi ám ảnh" đến tận bây giờ. "Quá chín không phải là một nền ẩm thực," ông nhấn mạnh, cho rằng việc loại bỏ thói quen nấu quá chín sẽ giải quyết được nhiều vấn đề mà mọi người phàn nàn về đồ ăn Anh.
Nguyên nhân sâu xa của thói quen "nấu quá chín" này bắt nguồn từ bối cảnh lịch sử. Người Anh xưa thường nghèo khó, thịt và cá không được tươi ngon, lại thiếu tủ lạnh để bảo quản, buộc họ phải nấu chín kỹ để đảm bảo an toàn. Thói quen này, dù đã lỗi thời, vẫn ảnh hưởng đến các đầu bếp gia đình dù ngày nay kỹ năng nấu ăn đã cải thiện đáng kể.
Người Anh xưa thường nghèo, thịt và cá không tươi ngon, không có tủ lạnh nên họ phải nấu chín kỹ. Thói quen này ảnh hưởng đến các đầu bếp gia đình dù ngày nay kỹ năng nấu ăn đã cải thiện đáng kể
Tuy nhiên, Tiến sĩ Neill cũng chỉ ra một điểm mấu chốt: nhiều quốc gia khác cũng từng trải qua giai đoạn nghèo khó như Pháp hay Trung Quốc nhưng vẫn phát triển được nền ẩm thực phong phú. Ông giải thích rằng ẩm thực chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi sự dư dả và khan hiếm. Anh có nhiều bò và cừu nên sử dụng chúng rộng rãi, thậm chí cả những phần kém hấp dẫn như nội tạng, dẫn đến các món như "black pudding" (dồi tiết lợn). Trong khi đó, châu Á lại sở hữu nguồn thảo mộc và gia vị địa phương dồi dào, tạo nên sự đa dạng và bùng nổ hương vị.
Khi thịt không còn khan hiếm và người dân có thu nhập dư dả, họ bắt đầu tìm đến các món ăn ngoại lai, đầy gia vị, thay vì chế độ ăn nặng về thịt hay nội tạng. Mylam Sloan, chủ quán rượu The Patriot ở Devonport, còn cho rằng văn hóa "bình dân" của Anh đã ảnh hưởng đến khả năng tiếp thị ẩm thực. Người Anh tự hào về gốc rễ lao động và văn hóa giản dị, điều này vô hình trung cũng tác động đến cách họ chế biến và trình bày món ăn. Ông thẳng thắn chia sẻ rằng những đầu bếp kém cỏi đã làm xấu danh tiếng ẩm thực Anh, đặc biệt vào những năm 1980 khi "chẳng ai biết nấu ăn" và chỉ dựa vào những cuốn sách nấu ăn đơn giản.
Trong khi ẩm thực Pháp được hưởng lợi từ "chiến dịch tiếp thị vĩ đại nhất thế giới" của Vua Louis XIV vào thế kỷ XVII, khi ông thiết lập các cung đình xa hoa và khuyến khích mọi thứ tốt nhất phải là của Pháp – từ thời trang đến ẩm thực, biến văn hóa Pháp thành biểu tượng của thượng lưu, thì ẩm thực Anh lại thiếu đi một "bệ phóng" tương tự. Điều này đã khiến món ốc sên của Pháp trở nên hấp dẫn hơn hẳn món lươn đông lạnh của Anh.
Dù định kiến toàn cầu về sự thiếu sức hút của ẩm thực Anh vẫn còn đó, nhưng nhiều đầu bếp trẻ tài năng đang nỗ lực không ngừng để thay đổi cục diện. Tommy Banks, đầu bếp trẻ nhất ở Anh giành được sao Michelin, đã sử dụng trang trại gia đình để tạo ra những món ăn phức tạp, hiện đại, mang đậm bản sắc vùng đất địa phương.
Song hành với đó, những tên tuổi lẫy lừng như Gordon Ramsay và Jamie Oliver cũng đang góp phần không nhỏ vào việc nâng cao hình ảnh của ẩm thực Anh trên trường quốc tế. Thời gian sẽ là câu trả lời liệu những nỗ lực này có thể thay đổi cách nhìn của thế giới và đưa ẩm thực Anh trở lại ánh hào quang của quá khứ hay không.
