Bên cạnh đào mai, thịt mỡ dưa hành, còn một thói vui mà người Việt đắm đuối chờ mong mỗi dịp đông hết xuân sang, mà hẳn điểm mặt nhắc tên ai ai cũng biết, đó là Táo Quân - nỗi mong mỏi trông chờ thậm chí tạo thành những đồn đoán ngay từ rất lâu trước tháng Chạp, rằng “Liệu đã lâu vậy rồi, Táo Quân còn hay nữa không?” hay “Năm nay còn chiếu nữa không?”. Công chúng đã kỳ vọng, bàn tán về Táo Quân, thậm chí là tranh cãi về Táo Quân trong suốt hơn 20 năm qua, hệt như một cảm giác thân thuộc mà người ta cứ muốn gợi lại để góp vui vào cái huyên náo mỗi ngày cận Tết.
Tạm để tính thời sự đã trở thành đặc trưng qua một bên, Táo Quân, trên tất cả cũng như một story dài 3 tiếng để recap cho tất cả khán giả biết 365 ngày vừa qua họ đã sống cùng thời cuộc như thế nào. Vì con người trên đất nước này, chưa từng một giây một phút họ bỏ bê tình hình xã hội dẫu có bộn bề, có chăng những ai sống quá vội vã, họ vẫn còn dư ra 3 tiếng cuối cùng trước lúc chuyển giao cũ mới để kịp thời không bỏ lỡ bất kể những sự kiện nào trong năm.
Trong cơn lốc thị thành, người trẻ có mối quan tâm của người trẻ, người lớn cũng có những thị hiếu của riêng mình. Người người trải qua trầm luân bao thời, đôi khi lại tiếc nhớ những ngày xưa, khi vô tuyến chỉ vài ba kênh, khi mà cả nước chỉ nói về một bộ phim hay chương trình tiếng tăm nào đó. May thay, Táo Quân còn tồn tại như sợi dây xâu chuỗi các thế hệ để sau một năm vội vã, đủ đầy cả đầu bạc lẫn đầu xanh vẫn tề tựu trước màn hình để cùng chia sẻ dẫu khác biệt về thưởng thức cuộc sống.
Chẳng có một vấn đề nào nổi cộm mà Táo Quân bỏ qua, từ nạn tham nhũng, bạo hành, vệ sinh an toàn thực phẩm, từ mảng giao thông cho tới văn hóa, giáo dục, điện lực. Từ nội cung Thiên Đình, nơi các Táo bẩm báo với Ngọc Hoàng những việc mình đã làm, từng sự nổi cộm, nóng hổi trong một năm được tái hiện qua những nét diễn duyên dáng, nhưng đầy đủ sâu cay để phản ánh những cái chưa tốt, nhưng cũng hết lời ca ngợi những thành tựu chung của cả xã hội.
Táo Quân còn tồn tại như sợi dây xâu chuỗi các thế hệ để sau một năm vội vã
Cách thể hiện một buổi chầu cũng được sáng tạo qua từng năm. Hẳn chúng ta không thể nào quên cuộc thi “Hoa Táo” của Táo Quân 2009 - kịch bản và sân khấu phỏng theo cuộc thi hoa hậu, hay năm 2011 với “Táo Idol” theo chương trình Thần tượng âm nhạc Việt Nam – Vietnam Idol. Đến năm 2013 kịch bản lại mượn chương trình Giọng hát Việt, năm 2015 với Ai là triệu phú và Chiếc nón kỳ diệu – Vòng quay tham nhũng là câu chuyện của Táo Quân 2016.
Âm nhạc trong Táo Quân cũng là yếu tố khó phai trong lòng công chúng, vì không những có tính giải trí cao, mà còn là cả những sự hóm hỉnh, đi kèm chút thâm thuý đã tạo nên một gia vị “độc - lạ” mà ai cũng mong mỏi sẽ có trong bữa đặc sản tối 30 Tết này. Khán giả tâm đắc với chương trình, vì họ được “gãi đúng chỗ ngứa”, kịch bản qua từng năm như đại diện cho con dân trong xã hội được nói ra tiếng lòng, qua từng câu thoại, trong từng lời hát.
Có thể thông cảm rằng, do có những vấn đề nhạy cảm mà đôi lúc Táo Quân phải tiết chế lại kịch bản của mình, tránh đi những sự gay gắt trên sóng truyền hình. Nhưng cũng phải công nhận rằng, đội ngũ của chương trình thực quả là nỗ lực để đem đến những góc nhìn khách quan và toàn diện nhất đến khán giả.
Táo Quân dường như đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong mỗi Tết
Tại sao Táo Quân không cho chiếu vào đúng ngày 23 tháng Chạp, mà lại được chiếu vào đúng ngày 30 Tết? Có phải là vì 23 các Táo lên đường, thì đúng 30 sẽ lên tới Thiên Đình chăng? Nhưng dụng ý đằng sau, cũng được phỏng đoán rằng để bù lại cho mấy ngày giáp Tết ai nấy cũng đều bận rộn chuẩn bị, Táo Quân trong ngày cuối cùng của năm như một dấu mốc, một lý do để người ta tất tả gọn gàng trước thời khắc để kịp tận hưởng nốt những giờ nhàn nhã cho kịp đón Tết sang.
Phòng khách lúc 20h30 tối 30 Tết của mỗi gia đình ngập tràn sắc màu rực rỡ của đào mai tùng quất, màu tiếng cười giòn giã cùng tiếng hát con trẻ, thi thoảng có chút trầm ngâm gật gù trước mỗi ẩn ý thâm sâu. Để rồi khi 3 tiếng của chương trình trôi qua cũng là lúc người ta cảm thấy năm mới đã đến gần lắm rồi.
Từng đó năm, cũng là bấy nhiêu năm Ngọc Hoàng Quốc Khánh, Bắc Đẩu Công Lý, Nam Tào Xuân Bắc, cả các Táo Tự Long, Vân Dung, Chí Trung, Quang Thắng…góp mặt trong màn ảnh gia đình ngày cuối năm. Những nét diễn tự nhiên, đôi khi có cả những thêm mắm dặm muối dựa trên kịch bản có sẵn, mà hài hước, nhưng vẫn nhập tâm, để đưa khán giả đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác bởi sự hóm hỉnh, thông minh.
Cũng như Tây Du Ký, những hình tượng nhân vật trong Táo Quân đã trở thành kinh điển. Để từ đó, nghĩ tới Nam Tào, người ta nhận ra một vị nam thần với tà áo xanh, chiếc mũ quan với đôi hài đầy nghiêm nghị; là nhớ tới Bắc Đẩu với xiêm y rực rỡ phấn hồng, cùng đài từ đặc sắc... Người ta thân quen tới mức thuộc lòng từng đổi thay trong trang phục và tạo hình của các nhân vật qua mỗi năm, thậm chí chỉ cần nghe chất giọng, khán giả lâu năm cũng thừa biết đó là ai. Cho đến thời điểm hiện tại, chuẩn bị ngót nghét 22 năm tuổi của Gặp nhau cuối năm, mọi người dường như vẫn chưa tìm được câu trả lời nếu ai đấy đặt câu hỏi: “Liệu sau lớp nghệ sĩ này, ai có thể tiếp tục làm Táo Quân?”.
Mỗi người trong chúng ta đều có những lý do riêng để yêu mến và mong chờ Táo Quân. Có người vì tính hài duyên dáng, có người vì sự tài năng trên sân khấu, nhưng có một điểm chung, là chúng ta đều vì sự gắn bó vô hình với những thế hệ nghệ sĩ đó. Người đời xôn xao không biết năm nay quần áo của Bắc Đẩu có gì khác biệt, có “lồng lộn” như mọi năm không, đầu tóc sẽ mang màu gì, phong cách sẽ “bung lụa” thế nào. Ngọc Hoàng, người ta trông chờ vào cái thần thái đặc trưng với những lời thoại tuy ít mà “chất”. Rồi kiểu gì thì kiểu, Tự Long sẽ lại là tác giả của những bài hát “chế”. Còn các Táo khác nữa, sẽ ứng đối ra sao trước những móc mỉa từ cô Đẩu.
Bao năm đổi thay thời cuộc, có cả ngàn cả vạn những biến thể khác của Táo Quân, vẫn là từng ấy những gương mặt đó mà chẳng hiểu sao sức hút của họ vẫn vẹn nguyên như những ngày đầu. Những vai diễn đi cùng năm tháng, sinh ra đã dành cho họ, những con người gạo cội với đời, với nghề, với từng lớp lang những nét diễn tạo nên sự trào phúng mà vẫn gần gũi trong cảm thức của mỗi khán giả. Người ta đã trộm nghĩ tới ngày những thế hệ diễn viên trẻ, và mới, liệu họ có đủ đời, đủ trải, đủ ngấm để tiếp nối và duy trì những đặc sắc này hay không?
Công chúng đã kỳ vọng, bàn tán về Táo Quân trong suốt hơn 20 năm qua, hệt như một cảm giác thân thuộc mà người ta cứ muốn gợi lại để góp vui vào cái huyên náo mỗi ngày cận Tết
Chúng ta khó khăn với chính những đổi thay dù là nhỏ nhất trong cuộc sống, hiếm ai chịu kiên nhẫn chờ đợi thời gian sẽ trả lời. Cũng như Tết, Táo Quân cũng sẽ ngày một khác đi, trong cả sự đổi thay nội bộ, lẫn cả những đổi khác nơi khán giả. Người ta hay bảo, Táo Quân đang nhạt dần đi. Nhưng Táo Quân như một món ăn, một món ngon tinh thần được dọn ra khi con người ta đã quá đỗi bộn bề và nhọc mệt cho một năm đằng đẵng.
Táo Quân như là thức quà ngon mà chúng ta đã lâu không được ăn, nay được dọn ra lại khiến ta thêm háo hức mong chờ. Món ngon đó, được ta nấu lại, như là lẽ đương nhiên, một món ăn sẽ chẳng bao giờ lúc nào cũng ngon tròn vị như những ngày đầu tiên chúng ta bắt tay nấu, sẽ có lúc nhạt lúc mặn, nhưng duy chỉ có cái tâm hồn ta là vẫn vẹn nguyên như lúc ban đầu, là háo hức là chờ mong, mà khi con người ta đã mong ngóng một cái gì đã xa từ lâu, khi nó quay về, là lúc họ biết nâng niu và trân quý nó nhất. Sẽ còn lâu lâu nữa, nhưng chắc cũng chưa ai dám nghĩ đến ngày đó, khi mà Táo Quân không thể tiếp tục, thử hỏi rằng tối 30 của mỗi gia đình Việt nào có thể vẹn nguyên?.
