Vừa qua, trang tin Business Insider đã bình chọn Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn là một trong 19 tòa thánh đường đẹp nhất thế giới. Có mặt trong danh sách là các nhà thờ nổi tiếng khác trên thế giới như: Nhà thờ thánh John the Divine (Mỹ), Nhà thờ chính tòa Milano ở Milano (Ý); Nhà thờ chính tòa Saint Sebastian ở Rio de Janeiro (Brazil); Nhà thờ Đức Bà ở Ottawa (Canada); Nhà thờ Ký túc xá ở Moscow (Nga)… Trong số này có nhiều nhà thờ đã được xây dựng từ hàng thế kỷ trước, khi không có nhiều máy móc hiện đại và việc thi công phải mất chục năm, thậm chí cả trăm năm mới hoàn thành.
Business Insider nhận định, Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn được mô phỏng theo nhà thờ Đức Bà ở Paris, là kết quả từ cuộc thi tuyển thiết kế tháng 8/1876 và kiến trúc sư J.Bourard trúng thầu công trình này.
Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn được khởi công xây dựng tự ngày 7/10/1877 và mất hai năm rưỡi để hoàn thành. Ban đầu, đây được gọi là Nhà thờ Nhà nước vì toàn bộ kinh phí xây dựng là 2.500.000 francs đều do Pháp cung cấp. Đến năm 1959, nơi này đổi tên thành Nhà thờ Đức Bà, khu vực quảng trường phía trước được gọi là Quảng trường Đức Bà Hòa Bình.
Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn được xây theo kiến trúc Roman, dài 93 m, rộng 35 m, cao 57,3 m. Hầu hết nguyên vật liệu, đặc biệt là gạch ngói đỏ, đều được vận chuyển từ Pháp sang. Móng của thánh đường được thiết kế đặc biệt, chịu được tải trọng gấp 10 lần toàn bộ kiến trúc của nhà thờ nằm bên trên. Nhà thờ cũng không có hàng rào hoặc bờ tường bao quanh như các nhà thờ quanh vùng Sài Gòn - Gia Định ngày ấy.
Lúc mới hoàn thành, hai tháp chuông của nhà thờ cao khoảng 37 m nhưng đến năm 1895 thì được lắp dựng thêm phần chóp nhọn thép, nâng chiều cao lên thành 60 m và nặng gần 30kg. Phía bên trong công trình kiến trúc quy mô và đặc sắc này được dát vàng và đá cẩm thạch rất thẩm mỹ. Phía trên hành lang gác trong nhà thờ là loạt cửa sổ bằng kính nhiều mầu ghép lại do xưởng Lorin de Chartres tại Pháp thực hiện.
Nếu đứng từ tháp chuông, du khách có thể nhìn thấy quảng trường với trung tâm là tượng Đức Mẹ Hòa Bình. Bức tượng cao 4,6 m, nặng 5,8 tấn bằng đá cẩm thạch trắng carrara của Italy, được tạc không đánh bóng, toàn thân tượng, kể cả vùng mặt vẫn còn những vết điêu khắc thô.
Theo đại diện phía Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, công trình hiện nay đang được trùng tu và sẽ còn kéo dài nhiều năm nữa, ít nhất là đến cuối năm 2025, vì tu bổ, sửa chữa, nâng cấp một công trình cổ 140 năm tuổi như Nhà thờ Đức Bà là một công việc đầy rẫy khó khăn, hết sức phức tạp nên mất rất nhiều thời gian so với dự kiến.
Đi qua gần 2 thế kỷ với bao thăng trầm, Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn đến nay đã trở thành biểu tượng và là một trong những điểm đến không thể bỏ qua của du khách trong nước và quốc tế khi đến thành phố Hồ Chí Minh.
